02 februari 2024 - door Paula Verschaeve
Tijdens de tweede triloog op 2 februari 2024 hebben de Raad en het Europees Parlement een voorlopig politiek akkoord bereikt over het Commissievoorstel voor een EU-richtlijn ‘recht op reparatie’ (R2R).
Het toepassingsgebied van de R2R-richtlijn wordt beperkt tot die producten waarover de EU-wetgeving herstelbaarheidseisen stelt, zoals wasmachines, vaatwassers, koelkasten en stofzuigers.
Kiest de consument voor reparatie, dan wordt de aansprakelijkheidstermijn van de verkoper verlengd met 12 maanden na de reparatie van het product.
Een Europees reparatie-informatieformulier en een Europees onlineplatform voor reparaties moeten de consument ondersteunen in de keuze voor reparatie.
Hoe zal de R2R-richtlijn eruitzien na formele goedkeuring?
De tweede ronde van de interinstitutionele onderhandelingen over het Commissievoorstel ‘recht op reparatie’ eindigde in een voorlopig politiek akkoord. De R2R-richtlijn zal het voor consumenten gemakkelijker maken om voor reparatie in plaats van vervanging te kiezen. De toegang tot reparatiediensten zal eenvoudiger, sneller, transparanter en aantrekkelijker gemaakt worden.
Met de nieuwe R2R-richtlijn leggen de Raad en het Europees Parlement de nadruk op reparatie en hergebruik: de consument zal getriggerd worden om de levensduur van een product te verlengen door het te laten repareren, wat op zijn beurt de reparatiesector een impuls zal geven, afval zal verminderen en duurzamere bedrijfsmodellen zal aanmoedigen.
Om dit te bereiken, stelt de nieuwe R2R-richtlijn een reeks rechten en instrumenten voor:
de mogelijkheid voor consumenten om fabrikanten te vragen overgaan tot reparatie van producten die technisch herstelbaar zijn volgens de EU-wetgeving (zoals wasmachines, televisies, stofzuigers);
een Europees-reparatie-informatieformulier dat consumenten bij elke reparateur kunnen opvragen, met duidelijke informatie zoals reparatievoorwaarden, tijd die nodig is om de werkzaamheden af te ronden, prijzen, vervangende producten, etc.;
een Europees onlineplatform voor reparaties om consumenten in contact te brengen met reparateurs;
een verlenging van de aansprakelijkheidsperiode van de verkoper met 12 maanden na de reparatie van een product.
Het compromis tussen Raad en Parlement beperkt het toepassingsgebied van de richtlijn tot die producten waarover de EU-wetgeving herstelbaarheidseisen stelt (zoals wasmachines, vaatwassers, koelkasten en stofzuigers).
Daarnaast worden fabrikanten verplicht om (a) informatie over reserveonderdelen op hun website te zetten, (b) deze tegen een redelijke prijs aan te bieden en (c) praktijken te verbieden die het gebruik van tweedehands of 3D-geprinte reserveonderdelen verhinderen.
De tekst verplicht fabrikanten om de nodige reparaties binnen een redelijke termijn uit te voeren en, tenzij de service gratis is, ook voor een redelijke prijs. De inhoud van het compromis verwijst ook naar het recht van de consument om te kiezen tussen reparatie en vervanging voor producten met gebreken binnen de aansprakelijkheidsperiode van de verkoper die in de garantie is opgenomen. Kiest de consument voor reparatie, dan wordt de aansprakelijkheidstermijn van de verkoper verlengd met 12 maanden na de reparatie van het product. De EU-lidstaten kunnen deze periode zelf verlengen.
De Raad en het Europees Parlement zijn het eens over een Europees reparatie-informatieformulier, dat voorziet in belangrijke gegevens over de reparatieservice. Als reparateurs het formulier aan de consument bezorgen, zijn de voorwaarden bindend. Verder moet het formulier gratis zijn, hoewel de consument gevraagd kan worden de kosten van de dienst te betalen. De belangrijkste informatie op het formulier is 30 kalenderdagen geldig, maar de consument en de reparateur kunnen beslissen deze periode te verlengen.
De nieuwe regels verenigen de 27 nationale reparatie-informatieplatforms in een Europees onlineplatform voor reparaties. Doel is om de verschillende reparatiediensten op EU-niveau, maar ook grensoverschrijdend en in elke EU-lidstaat beschikbaar te stellen voor consumenten. Zo kunnen consumenten in elk Europees land lokale reparatiewerkplaatsen, verkopers van opgeknapte goederen of reparatiecafés vinden.
De onderhandelaars komen ook overeen dat elke EU-lidstaat minstens één maatregel moet invoeren om reparatie aan te moedigen, zoals reparatievouchers en -fondsen, informatiecampagnes, workshops over reparatie of, in overeenstemming met bestaande belastingregels, een verlaging van het btw-tarief op hersteldiensten.
Het voorlopige akkoord zal nu eerst ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Europees Parlement (ENVI-commissie) en de Raad (Coreper). Na goedkeuring moet de tekst nog formeel worden aangenomen door beide instellingen.
De EU-lidstaten moeten uiterlijk twee jaar na de inwerkingtreding van de R2R-richtlijn de nodige maatregelen vaststellen om aan deze richtlijn te voldoen.
Op 22 maart 2023 diende de Europese Commissie haar voorstel voor een R2R-richtlijn (Right to Repair Directive) in, als onderdeel van de nieuwe consumentenagenda en het actieplan circulaire economie. Het Commissievoorstel introduceert een nieuw ‘recht op reparatie’ voor consumenten, zowel binnen als buiten de wettelijke garantieperiode. Doel is om verspilling tegen te gaan en consumenten aan te moedigen hun goederen te repareren in plaats van ze te vervangen. De R2R-richtlijn is een aanvulling op andere initiatieven om duurzame consumptie aan te moedigen, zoals de verordening ‘ecologisch ontwerp voor duurzame producten’ en de richtlijn ‘een versterkte positie van de consument voor de groene transitie’.
Tijdlijn
De Raad heeft zijn onderhandelingsmandaat op 17 november 2023 aangenomen.
Het Europees Parlement heeft zijn standpunt op 21 november 2023 bepaald.
De eerste triloog vond plaats op 7 december 2023. Een tweede ronde van de onderhandelingen vond plaats op 2 februari 2024 en eindigde in een voorlopig politiek akkoord.
Voorstel Europese Commissie, 24 maart 2023
Algemene oriëntatie van de Raad, 17 november 2023
Standpunt van het Europees Parlement, 21 november 2023
Persbericht van de Raad, 2 februari 2024
Persbericht van het Europees Parlement, 2 februari 2024
Tekst van het voorlopige politieke akkoord, 14 februari 2024
