29 januari 2024 - door Ina De Vlieger
Op 6 februari publiceert de Europese Commissie haar mededeling over de klimaatdoelstelling voor 2040. Bloomberg en Politico hebben de Commissie geraadpleegd over dit komende initiatief en delen hun inzichten. Ook komt er vanuit verschillende hoeken druk op de Commissie om met een ambitieus voorstel te komen.
De EU-brede klimaatdoelstelling voor 2040 zou een vermindering van de netto broeikasgasemissies met ten minste 90% voorstellen t.o.v. 1990.
Verschillende lidstaten en organisaties roepen de Europese Commissie op om een ambitieuze klimaatdoelstelling voor 2040 te presenteren.
Een emissiereductie van minstens 90% zou geen grote toename van de inspanningen ten opzichte van het huidige beleid vergen, maar vraagt wel een volledig ontwikkelde industrie voor koolstofmanagement tegen 2040.
In een voorlopige versie van de impactstudie over de 2040-klimaatdoelstelling probeert de Europese Commissie het meest geschikte reductieniveau te identificeren om te streven naar netto nuluitstoot in 2050. De studie beoordeelt verschillende niveaus van netto broeikasgasemissies in 2040 en de sectorale trajecten voor de overgang van 2030 naar klimaatneutraliteit in 2050. De studie beoordeelt niet het energie- en klimaatbeleidskader voor de periode na 2030.
Bij een ongewijzigd beleidskader erkent de studie dat de theoretische netto broeikasgasemissies in 2040 met 88% moeten verminderen ten opzichte van 1990 en beschouwt dit reductieniveau daarom als de "referentie" voor de klimaatdoelstelling voor 2040.
De impactstudie analyseert drie emissiereductiescenario's:
tot 80% minder uitstoot (doelstelling verenigbaar met het lineaire traject tussen de bestaande doelstelling van 55% reductie in 2030 en koolstofneutraliteit in 2050)
ten minste 85% tot 90% minder uitstoot
ten minste 90% tot 95% minder uitstoot.
Volgens de analyse is de derde optie het meest effectief om de doelstelling van klimaatneutraliteit tegen 2050 te bereiken en de continuïteit van de energievoorziening en strategische autonomie van de EU te waarborgen. De 90% tot 95% emissiereductiedoelstelling zou in lijn liggen met het advies van de Europese Wetenschappelijke Adviesraad voor Klimaatverandering in zijn rapport over de 2040-klimaatdoelstelling.
Deze optie (-90% tot -95%) vraagt echter nog meer aandacht dan de andere twee om een "rechtvaardige transitie" voor de burgers te waarborgen.
Volgens de studie vereist een reductie van minstens 90% geen grote toename van de inspanningen ten opzichte van het huidige beleid, maar de optie is wel afhankelijk van een volledig ontwikkelde industrie voor koolstofmanagement in 2040. De optie omvat koolstofafvang, die tegen 2040 goed moet zijn voor 344 miljoen ton CO2-equivalent per jaar, en een grotere productie en consumptie van e-brandstoffen dan in het tweede scenario om de energiemix verder koolstofvrij te maken.
De impactstudie (voorlopige versie) toont aan dat de drie scenario's een jaarlijkse investeringsbehoefte in het energiesysteem (exclusief vervoer) van meer dan 3% van het BBP voor de periode 2031-2050 met zich meebrengen. Dit komt neer op een extra 1,5 tot 2 procentpunten van het BBP vergeleken met de gemiddelde investeringen in energiesystemen in de periode 2011-2020.
De elektriciteitssector (opwekking en elektriciteitsnet) domineert de investeringsbehoeften aan de aanbodzijde gezien de toenemende elektrificatie van de economie.
Op 8 januari heeft een coalitie van 14 organisaties een open brief verstuurd waarin ze bij de Commissie aandringen ze op drie afzonderlijke doelstellingen voor broeikasgasemissiereducties, koolstofvastlegging in de bodem/landbouwsector en permanente koolstofverwijdering in haar klimaatkader voor de periode na 2030.
In een brief van 25 januari verwelkomen 11 lidstaten (Oostenrijk, Bulgarije, Duitsland, Denemarken, Spanje, Finland, Frankrijk, Ierland, Luxemburg, Nederland en Portugal) de conclusies van deze laatste COP In het bijzonder de overeenkomst om de emissiereducties te versnellen naar netto nul tegen 2050om de 1,5°C-doelstelling binnen bereik te houden. Om dit te bereiken en andere lidstaten te overhalen zich bij de verbintenis aan te sluiten, moedigen de ondertekenende landen de Commissie aan om in haar mededeling een ambitieuze EU-klimaatdoelstelling voor 2040 op te nemen. In de brief vernomen ze geen een percentage.
6 februari: de Commissie komt met een mededeling over de EU-brede klimaatdoelstelling voor 2040.
Na publicatie van de mededeling wordt deze voor onderzoek doorgestuurd naar het Europees Parlement en de Raad.
Deze mededeling is een naar de presentatie van het verwachte wetgevingsvoorstel waarin de EU-brede klimaatdoelstelling voor 2040 vaststelt. Het wergevend voorstel wordt in een volgende legislatuur verwacht.
De klimaatverandering blijft de grootste uitdaging voor de komende decennia. Met deze mededeling start de Commissie een proces op om een klimaatdoelstelling voor 2040 vast te stellen en de EU op weg te helpen naar klimaatneutraliteit tegen 2050, zoals vast gelegd in de Europese Klimaatwet (2021). De mededeling gaat vergezeld van een grondige effectbeoordeling, die als input dient voor een wetsontwerp waarin de doelstelling voor 2040 zal worden vastgesteld.
‘Towards EU climate neutrality: progress, policy gaps, and opportunities (European Scientific Advisory Board on Climate Change, Jan. 2024) => webpagina bevat link naar het rapport (18/01/2024) en het webinar (22/01/2024)
Open brief coalitie van 14 organisaties (in bijlage)
Brief van 11 lidstaten (in bijlage)
