Circulaire economie, energie, klimaat en milieu

Europees beleid

Met de Europese Green Deal wil Europese Commissie tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te worden. De Europese economie moet daarom duurzaam en circulair worden en de gevolgen van de klimaat- en milieuproblematiek aanpakken. De Green Deal is gelinkt aan verschillende andere belangrijke beleidsinitiatieven.

• De Renovatiegolf, waarmee de Commissie de renovatiegraad van publieke en private gebouwen wil verhogen

• Het Fit for 55 pakket, dat bestaat uit verschillende initiatieven waarmee de uitstoot met 55% verlaagd zal worden tegen 2030

• Het actieplan voor een meer circulaire economie.

• Het 8e milieu actieprogramma om het milieubeleid te bepalen.

• Neem ook een kijkje op de website van de Burgemeestersconvenant.

Europese subsidies

Omdat deze thema's zo belangrijk zijn op Europees niveau, zijn de financiële mogelijkheden verspreid over verschillende subsidieprogramma's.

Een belangrijk instrument om deze doelstellingen te bereiken is het Life programma. Het programma steunt innovatieve projecten die passen in het Europese natuur-, milieu- en klimaatbeleid. Kernwoorden hier zijn biodiversiteit, circulaire economie, klimaatadaptatie en energietransitie.

• Het subprogramma Milieu biedt mogelijkheden voor projecten rond circulaire economie, afvalbeheer, energie-efficiëntie, enzovoort.

• Ook het subprogramma Klimaat biedt mogelijkheden voor de lokale besturen. Bijvoorbeeld voor stedelijke aanpassing en ruimtelijke ordening in het kader van klimaatadaptatie en -mitigatie.

• Binnen het luik “Clean Energy Transition” wordt de overgang naar een energie-efficiënte, klimaatneutrale en veerkrachtige economie ondersteund door coördinatie- en ondersteuningsacties in heel de Unie. De bedoeling is om hierbij onder meer lokale besturen nauw te betrekken.

Naast Life zijn er verschillende andere mogelijkheden:

• De derde prioriteitsas van Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling richt zich op de overgang naar een koolstofarme economie. Lokale besturen zijn daarbij een belangrijke doelgroep. Het fonds richt zich vooral op infrastructuurprojecten. Enkele voorbeelden:

  • Doorgedreven energetische renovaties, bijvoorbeeld in de sociale huisvestingssector

  • Verbeterde duurzame mobiliteitssystemen die kaderen in een gemeentelijke/stedelijke strategie

• Het Europees onderzoeksprogramma Horizon Europe bestaat uit verschillende clusters die de brug maken tussen wetenschappelijk onderzoek en uitrol in de praktijk. Vooral cluster 5 (klimaat en energie) en cluster 6 (grondstoffenbeheer en milieu) zijn relevant:

  • Besturen kunnen deelnemen via living labs, demonstratoren, lighthouse projects, investeringen,...

  • Via de EU City Facility kan een vaste subsidie voor duurzame energie verkregen worden van 60.000 euro

  • Climate City Mission: Een van de vijf missiegebieden binnen Horizon Europe is “Klimaatneutrale en slimme steden”. De missie heeft tot doel 100 Europese steden te ondersteunen bij hun transformatie naar klimaatneutraliteit tegen 2030. De missie beoogt een bottom-up benadering voor het bereiken van klimaatneutraliteit, ondersteund door een klimaatcontract voor steden, waarvoor de deelname van het hele lokale ecosysteem en steun van alle bestuursniveaus vereist is.

• Via de LEADER-gebiedswerking voorziet PDPO III middelen voor energie- en klimaatadaptatie in plattelandsgebieden.

• Projecten rond slimme, groene en duurzame groei kunnen eventueel via Interreg gefinancierd worden. De focus ligt hierbij sterk op innovatie en het ‘Europees’ oplossen van maatschappelijke problemen. Projecten moeten dan ook grensoverschrijdend zijn en bestaan vaak uit triple of quadruple helix consortia.

• De Europese Investeringsbank biedt via ELENA steun voor grote investeringen in duurzame renovatie of energiezuinige bouwprojecten. Het gaat om projecten vanaf 30 miljoen euro, dus het kan interessant zijn om projecten van verschillende overheden samen te ‘poolen’.

Overzicht oproepen