22 maart 2024 - door Paula Verschaeve
Op vrijdag 15 maart 2024 stelde de Commissie een gerichte herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) voor om landbouwers in de EU te ondersteunen. De regels en controles om Europese landbouwsubsidies te ontvangen, worden versoepeld.
De Commissie stelt voor om een aantal “goede landbouw- en milieucondities” waar de betaling van landbouwsubsidies van afhangt, te herzien.
Landbouwers met minder dan 10 hectare grond zouden vrijgesteld worden van controles en sancties op de goede landbouw- en milieucondities.
De Commissie benadrukt dat de positie van de landbouwer in de voedselvoorzieningsketen versterkt moet worden.
Naar aanleiding van haar toezegging om de administratieve lasten voor de landbouwers te verlichten, stelde de Commissie op vrijdag 15 maart 2024 een gerichte herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) voor. De voorstellen hebben vooral betrekking op conditionaliteit en strategische GLB-plannen. Doel is de controlelast voor landbouwers te verminderen en hen meer flexibiliteit te bieden om aan bepaalde milieuvoorwaarden te voldoen. Met het oog op de Europese Green Deal bevat het voorstel ook een hoog niveau van milieu- en klimaatambitie.
Dit wetgevingsvoorstel vormt een aanvulling op de kortetermijnmaatregelen die de Commissie reeds heeft aangenomen.
In het eerste jaar van de implementatie van het huidige GLB ondervonden Europese boeren moeilijkheden om volledig te voldoen aan bepaalde milieu- en klimaatnormen, genaamd “goede landbouw- en milieucondities”. De Commissie stelt nu voor om sommige “goede landbouw- en milieucondities” waar de betaling van landbouwsubsidies van afhangt, te herzien.
Niet-productieve elementen
Zo zouden Europese boeren bestaande landschapselementen in stand moeten houden, maar hoeven ze geen minimum deel van hun land te bestemmen voor niet-productieve gebieden. Ze kunnen er wel voor kiezen om op vrijwillige basis een deel van hun land niet-productief te houden of nieuwe landschapselementen aan te leggen. Op die manier kunnen ze extra financiële steun krijgen via een ecoregeling.
Gewasrotatie
De eis over gewasrotatie zou boeren nu toestaan om te kiezen tussen het afwisselen of diversifiëren van hun gewassen, afhankelijk van de omstandigheden en het nationale beleid. Boeren die vaak droogte of hevige regenval ervaren, krijgen zo de nodige ondersteuning.
Bodembedekking tijdens gevoelige periodes
Lidstaten zullen meer flexibiliteit krijgen bij het vaststellen van wat zij definiëren als “gevoelige periodes”, en de praktijken die zijn toegestaan om aan deze eis te voldoen.
Vrijstellingen voor gewassen, bodemtypes of landbouwsystemen
De Commissie wil ook dat lidstaten bepaalde gewassen, bodemtypes of landbouwsystemen kunnen vrijstellen van de naleving van verplichtingen rond grondbewerking, bodembedekking en gewasrotatie/-diversificatie. Deze vrijstellingen kunnen voor de volledige GLB-periode in de GLB-strategische plannen worden vastgesteld, maar moeten beperkt zijn qua oppervlakte en alleen worden vastgesteld waar ze noodzakelijk blijken te zijn.
Afwijkingen bij ongunstig weer
Als boeren bij extreme weersomstandigheden niet kunnen voldoen aan de “goede landbouw- en milieucondities”, kunnen lidstaten ook tijdelijke afwijkingen introduceren.
Om ervoor te zorgen dat de EU-landen hun strategische GLB-plannen vaker kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden, stelt de Commissie voor om het aantal toegestane wijzigingen per jaar te verdubbelen.
Kleine landbouwbedrijven
De Commissie wil vooral de kleinere landbouwbedrijven tegemoetkomen. Landbouwers met minder dan 10 hectare grond zouden vrijgesteld worden van controles en sancties op de goede landbouw- en milieucondities.
Om de positie van de landbouwer in de voedselvoorzieningsketen te versterken, presenteert de Commissie nu ook verschillende maatregelen die op korte en middellange termijn kunnen worden voortgezet.
Transparantie vergroten via een waarnemingspost
De Commissie zal onder andere een waarnemingspost oprichten voor productiekosten, marges en handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen. Deze post bestaat uit vertegenwoordigers van alle sectoren en vertegenwoordigers van de lidstaten en de Commissie. Doel is onder meer de transparantie van de kosten en marges in de keten te vergroten door gegevens openbaar te maken. Een eerste vergadering staat gepland deze zomer.
Nieuwe regels tegen oneerlijke handelspraktijken
Ten tweede denkt de Commissie aan nieuwe regels voor grensoverschrijdende handhaving van oneerlijke handelspraktijken. Er is nood aan verbeterde samenwerking tussen nationale handhavingsautoriteiten, door bijvoorbeeld de uitwisseling van informatie en de verzameling van sancties te verbeteren.
Evaluatie van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken
Tot slot wil de Commissie de richtlijn over oneerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen (2021) grondig evalueren.
Zowel de Raad als het Europees Parlement moeten nu nog overeenstemming bereiken over dit wetgevingsvoorstel.
De Landbouwministers zullen deze lijst van maatregelen tijdens de Raadszitting van 26 maart alvast bespreken.
Persbericht van de Europese Commissie, 15 maart 2024
