09 februari 2024 - door Liese Dewilde
Op 8 februari hebben de Raad en het Europees Parlement een voorlopig politiek akkoord bereikt over de richtlijn tot instelling van de Europese gehandicaptenkaart en de Europese parkeerkaart voor mensen met een handicap.
De kaarten zullen in de hele EU erkend worden als bewijs van handicap of recht op specifieke diensten op basis van een handicap.
Het doel van de richtlijn is om gelijke toegang te voorzien tot speciale voorwaarden of een voorkeursbehandeling voor personen met een handicap tijdens korte verblijven in de hele EU.
Lidstaten hebben 2,5 jaar de tijd om hun nationale wetgeving aan te passen en 3,5 jaar om de richtlijn toe te passen.
Mensen met een handicap stuiten momenteel vaak op het probleem dat hun nationale gehandicaptenkaart of -certificaat niet wordt erkend in het buitenland. Met de nieuwe Europese gehandicaptenkaart kunnen zij overal in de EU bewijzen dat ze een handicap hebben. En met de Europese parkeerkaart kunnen alle mensen met een erkende handicap gebruikmaken van de speciale parkeerrechten en -voorzieningen van het land dat zij bezoeken.
Het doel van de richtlijn is om houders van de kaarten tijdens korte verblijven in de EU gelijke toegang te geven tot speciale voorwaarden of een voorkeursbehandeling voor personen met een handicap in de hele EU. Denk bijvoorbeeld aan gereserveerde parkeerplaatsen, lagere of geen entreegelden, prioritaire toegang, bijstand enzovoort.
De letter A kan worden toegevoegd aan de Europese gehandicaptenkaart voor personen met een handicap met een verhoogde behoefte aan ondersteuning of die recht hebben op ondersteuning door een persoonlijke assistent.
De nationale overheden zullen verantwoordelijk zijn voor de uitgifte van fysieke en digitale Europese gehandicaptenkaarten in een toegankelijk formaat. Het digitale formaat van de Europese parkeerkaart voor mensen met een handicap blijft facultatief voor de lidstaten.
De Europese gehandicaptenkaart wordt kosteloos afgegeven en verlengd, behalve in geval van verlies of beschadiging. Voor de afgifte of verlenging van de Europese parkeerkaart kunnen de lidstaten ervoor kiezen een vergoeding te vragen voor de administratieve kosten.
Beide kaarten zullen een QR-code bevatten om fraude te voorkomen.
Er komt ook een EU-website, beschikbaar in alle talen en in toegankelijke formaten. Die zal de relevante informatie bundelen over de twee kaarten. De lidstaten zullen ook informatie over de kaarten in toegankelijke formaten aan het publiek verstrekken.
Handhaving en naleving zullen gegarandeerd worden door personen met een handicap en hun vertegenwoordigers in staat te stellen juridische stappen te ondernemen op grond van de nationale wetgeving. De lidstaten moeten mechanismen opzetten voor deze juridische acties en boetes en corrigerende maatregelen invoeren voor schendingen.
De tekst van het voorlopig politiek akkoord is nog niet beschikbaar. De technische en juridisch-taalkundige afronding van de tekst moet nog gebeuren in de komende weken.
De voorlopige overeenkomst moet dan goedgekeurd worden en formeel aangenomen worden door, respectievelijk, het Europees Parlement en de Raad. Daarna kan de tekst gepubliceerd worden in het EU Publicatieblad en in werking treden.
Lidstaten hebben 2,5 jaar de tijd om hun nationale wetgeving aan te passen en 3,5 jaar om de richtlijn toe te passen. Organisaties die personen met een handicap vertegenwoordigen zullen betrokken worden bij de implementatie en evaluatie van de Europese gehandicaptenkaart en de Europese parkeerkaart voor personen met een handicap.
Voor veel mensen met een handicap is het nog altijd moeilijk om onbelemmerd toegang te krijgen tot gezondheidszorg, onderwijs, werk en vrijetijdsbesteding en deel te nemen aan de politiek. Meer dan de helft voelt zich gediscrimineerd. 1 op 4 volwassenen van de EU-bevolking heeft een handicap.
De richtlijn tot invoering van de Europese gehandicaptenkaart en de Europese parkeerkaart voor mensen met een handicap werd daarom aangekondigd in de EU-strategie voor de rechten van personen met een handicap 2021-2030. De richtlijn draagt bij tot de uitvoering door de EU van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap, waarbij zowel de EU als de EU-lidstaten partij zijn. Het is ook in overeenstemming met de beginselen van gelijke kansen en inclusie van mensen met een handicap die zijn uiteengezet in de Europese pijler van sociale rechten.
Ontdek de werkzaamheden van het Belgisch voorzitterschap rond dit thema in de EU-voorzitterschapsgids Werk, sociaal beleid, gezondheid en consumentenzaken.
