De toekomst van de Europese onderzoeksruimte

23 november 2023 - door Kristof Vlaeminck

De Europese Commissie heeft haar plannen voor de nieuwe Europese onderzoeksruimte (ERA) bekendgemaakt. In haar communicatie definieert ze vier strategische doelstellingen voor de ERA:

  1. Prioritisering van investeringen en hervormingen in onderzoek en innovatie richting de groene en digitale transitie.

  2. Betere toegang tot uitstekende faciliteiten en infrastructuren voor Europese onderzoekers.

  3. Transfer van onderzoeksresultaten naar de economie.

  4. Versterking van de mobiliteit van onderzoekers en de vrije circulatie van kennis.

Twintig jaar na de oprichting van de Europese onderzoeksruimte, doet de Europese Commissie een voorstel om de ERA te vernieuwen. Het doel van de Commissie is om de rol van de ERA te versterken, haar doelstellingen beter te definiëren en uit te voeren en de ERA aantrekkelijker te maken als een gezamenlijke ruimte om aan onderzoek en innovatie te doen. In de context van de huidige maatschappelijke, ecologische en economische crisis is dat van cruciaal belang.

Vier doelstellingen van de Europese onderzoeksruimte

1. Prioritisering van investeringen en hervormingen in onderzoek en innovatie richting de groene en digitale transitie, om Europa’s herstel te ondersteunen en competitiviteit te verhogen.

De EU ondersteunt onderzoek en innovatie via verschillende programma’s, zoals Horizon Europe, de structuurfondsen en Next Generation EU. Deze steun moeten aangevuld worden door investeringen uit de lidstaten en de private sector.

Daarom bevestigt de ERA de doelstelling voor de EU-lidstaten om:

  • tegen 2030 3% van hun bbp te investeren in onderzoek en innovatie.

  • tegen 2030 5% van nationale publieke financiering te voorzien voor gemeenschappelijke onderzoeksprogramma’s en Europese partnerschappen

  • het principe van excellentie als hoeksteen voor alle investeringen binnen de Europese onderzoeksruimte te behouden.

2. Betere toegang tot uitstekende faciliteiten en infrastructuren voor Europese onderzoekers.

De investeringen in onderzoek en innovatie verschilt sterk tussen lidstaten, wat leidt tot ongelijkheden in wetenschappelijke kennis en innovatie. Daarom stelt de Europese Commissie voor:

  • dat de lidstaten die minder dan het Europese gemiddelde investeren in onderzoek en innovatie, hun investeringen met 50% verhogen binnen de volgende vijf jaar.

  • om mobiliteitschema’s te ontwikkelen tussen de academische wereld en industrie die onderzoekers toegang geven tot wetenschappelijke excellentie en ervaring.

  • dat lidstaten die minder dan gemiddeld scoren op het aantal vaak geciteerde publicaties, hun achterstand op het Europees gemiddelde met één derde verkleinen binnen de volgende vijf jaar.

3. Transfer van onderzoeksresultaten naar de economie, om investeringen van bedrijven en marktopname te stimuleren en de competitiviteit van de EU en globale leiderschap op vlak van technologie te bevorderen.

Met oog op vermarkting van onderzoeksresultaten, wil de Commissie inzetten op de ontwikkeling van:

  • gemeenschappelijke technologische plannen met de industrie, die meer private investeringen in belangrijke internationale projecten mogelijk maken.

  • een kader voor networking tegen 2022, om samenwerking en het delen van goede praktijken te faciliteren

4. Versterking van de mobiliteit van onderzoekers en de vrije circulatie van kennis door meer samenwerking tussen lidstaten, waar iedereen van kan profiteren.

De EU heeft het doel om onderzoekers voldoende opportuniteiten te bieden, om zo de beste onderzoekers aan te trekken en te behouden in Europa en ze aan te moedigen om ook een carrière buiten de academische wereld op te bouwen. Daarom wil het tegen 2024 een toolbox afleveren ter ondersteuning van de loopbaan van onderzoekers, in samenwerking met de Europese lidstaten en onderzoeksinstellingen.

De EU wil deze vier strategische doelstellingen behalen op basis van 14 acties. Een Europees transitieforum zal de Europese Commissie bijstaan bij de uitvoering van de doelstellingen. Verder zal de Commissie in de eerste helft van 2021 voorstellen dat de lidstaten een pact voor onderzoek en innovatie in Europa goedkeuren.

Lees hier de volledige communicatie.

Persbericht Europese Commissie

Voorzitterschapgids