16 november 2023 - door Celeste Wezenbeek
Het langverwachte voorstel van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) is gepresenteerd door de Europese Commissie als onderdeel van het Fit for 55-pakket.
Het mechanisme werkt volgens een systeem waarbij importeurs CO2-certificaten kopen.
Bij de start van het mechanisme zullen 5 sectoren onder het voorstel vallen. Dit kan na de overgangsperiode uitgebreid worden.
Inkomsten vanuit het mechanisme zullen dienen als budget van de Europese Unie.
Lees het volledige voorstel hier.
Als de Europese Unie tegen 2050 koolstofneutraal wil zijn, moet ze strenge Europese normen opleggen aan energie intensieve sectoren. De Europese Commissie wil met het mechanisme carbon leakage, oftewel koolstoflekkage, tegen gaan. Carbon leakage is een fenomeen waarbij veel Europese koolstof-intensieve bedrijven zich plots buiten de EU gaan vestigen om de regels te omzeilen.
Het Carbon Border Adjustment Mechanism is gebaseerd op een systeem waarbij importeurs certificaten kopen. De prijs van die certificaten wordt berekend volgens een wekelijkse gemiddelde veilingprijs van EU ETS-emissierechten uitgedrukt in €/ton uitgestoten CO2.
Importeurs van goederen zullen zich moeten registreren bij nationale autoriteiten waar ze ook CBAM certificaten kunnen verkrijgen. Die autoriteiten controleren de registraties en de declaraties van de importeurs. Importeurs moeten elk jaar voor 31 mei aangeven hoeveel goederen én hoeveel ingebedde emissies in die goederen ze geïmporteerd hebben het voorgaande jaar.
Het voorstel zal in het begin toegepast worden op de import van:
cement
ijzer en staal
aluminium
meststoffen
elektriciteitsopwekking
Deze sectoren zijn gekozen omdat ze een hoog risico van koolstoflekkage hebben én hoge uitstoot hebben.
Het mechanisme is van toepassing op de directe uitstoot van broeikasgassen tijdens het productieproces van deze producten. Tegen het einde van de overgangsperiode zal de Commissie bekijken hoe goed het mechanisme werkt en op basis hiervan beslissen of andere sectoren worden toegevoegd. Eventueel kan dan ook indirecte uitstoot opgenomen worden in het mechanisme.
De Europese Commissie voorziet een overgangsperiode die start in 2023 en eindigt in 2025. In die periode moeten importeurs aangeven hoeveel ingebedde emissies hun producten bevatten zonder dat ze hiervoor moeten betalen. Pas vanaf 2026, wanneer het systeem volledig operationeel is, zullen ze de ingebedde emissies moeten vergoeden met certificaten.
