25 februari 2025 - door Paula Verschaeve
Op woensdag 19 februari 2025 stelde Europees commissaris voor Landbouw Christophe Hansen de langverwachte communicatie ‘Een visie voor landbouw en voedsel’ voor. Die moet de landbouw- en de voedingssector in de EU aantrekkelijker, competitief, weerbaar en toekomstgericht maken.
Met een ambitieuze routekaart belooft de Europese Commissie de landbouw en ons voedsel aantrekkelijker, competitiever en lonender te maken, op maat van elke regio.
Vier pijlers staan centraal: 1) een aantrekkelijke en voorspelbare sector, 2) een concurrerende en weerbare sector, 3) een toekomstbestendige sector en 4) eerlijke leef- en werkomstandigheden op het platteland.
Elke pijler vertaalt zich in concrete maatregelen en strategische initiatieven. De Commissie belooft onder andere een hervorming van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken, een specifiek vereenvoudigingspakket voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid, financiële prikkels om jonge boeren te motiveren en een jaarlijkse voedseldialoog.
De visie wordt gepresenteerd als een routekaart die tot 2040 richting zal geven aan toekomstige beleidsdiscussies. “De routekaart die we presenteren, bereidt de weg om de zware druk waarmee landbouwers in de EU geconfronteerd worden, te verlichten. Dit zal de sector duurzamer maken en ertoe bijdragen dat de landbouw een aantrekkelijke en lonende sector blijft, zodat genoeg jongeren het beroep willen uitoefenen.” - EU-commissaris voor Landbouw Christophe Hansen
De nieuwe toekomstvisie bouwt voort op de strategische dialoog over de toekomst van de EU-landbouw, het Draghi-rapport, het rapport-Letta en het Niinistö-rapport.
De EU van 2040 moet een plek zijn waar landbouw en voedselproductie in al hun diversiteit welvarend zijn. Het moet een plek zijn waar landbouw aantrekkelijk is voor toekomstige generaties, en waar de voedingssector concurrerend, veerkrachtig, toekomstbestendig en eerlijk is. Maar de toekomst van deze sector hangt af van het vermogen van de EU en haar lidstaten om de juiste voorwaarden te voorzien: 1) een aantrekkelijke en voorspelbare sector, 2) een concurrerende en weerbare sector, 3) een toekomstbestendige sector en 4) eerlijke leef- en werkomstandigheden op het platteland.
De agrovoedingssector moet een aantrekkelijke en voorspelbare sector zijn:
Het inkomen van landbouwers moet het mogelijk maken om welvarend te zijn en toekomstige generaties aan te trekken die betaalbaar voedsel kunnen blijven produceren.
Gunstige voorwaarden moeten ertoe leiden dat de sector zijn ondernemerspotentieel kan benutten, ondersteund door verschillende inkomensbronnen en vaardigheden om de kansen van innovatie, technologie en de groene transitie te grijpen.
Ecosysteemdiensten die gunstig zijn voor het milieu, de water-, bodem- of luchtkwaliteit moeten worden beloond.
Een eerlijk functionerende voedselketen moet ervoor zorgen dat de lasten en kosten van de transitie over de volledige keten worden verdeeld.
De agrovoedingssector moet sterk en weerbaar zijn tegen toenemende wereldwijde concurrentie en schokken. Dit hangt af van het vermogen van de EU om haar handelsrelaties te diversifiëren, nieuwe exportmogelijkheden voor de sector te creëren en kritieken afhankelijkheden te verminderen. Een sterk kader en mondiale acties moeten zorgen voor een gelijk speelveld, de bureaucratische last moet worden verlicht en de veerkracht van de sector vergroot.
De agrovoedingssector moet voorbereid zijn op de toekomst en functioneren binnen de planetaire grenzen. De landbouw- en voedingssector moeten samen bijdragen aan de Europese klimaatdoelstellingen, met behoud van gezonde bodems, proper water en schone lucht, en bescherming en herstel van de biodiversiteit. Het is van groot belang dat alle segmenten van het agrovoedingssysteem beter voorbereid zijn op de gevolgen van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en vervuiling. Duurzaam en efficiënt gebruikmaken van natuurlijke hulpbronnen en werken volgens een One Health-aanpak is daarbij cruciaal.
De agrovoedingssector moet voedsel blijven waarderen, eerlijke arbeids- en leefomstandigheden bevorderen en plattelands- en kustgebieden ondersteunen. De band tussen voedsel, regio, seizoenen, culturen en tradities moet gekoesterd worden en blijft een onderdeel van onze Europese manier van leven. De EU blijft een voorloper op het gebied van voedselinnovatie en -veiligheid. Tegelijk moet voedsel betaalbaar blijven voor alle burgers. Mentale gezondheid is geen taboe, maar een essentieel onderdeel van het sociale ondersteuningssysteem voor landbouwers en werknemers. Leef- en werkomstandigheden moeten een boost krijgen om meer vrouwen en jongeren aan te trekken tot het vak. Tot slot moeten de rechten van werknemers op boerderijen en in de voedselwaardeketen gewaarborgd worden.
De visie voor 2040 in een notendop: een agrovoedingssyteem dat economisch, sociaal en ecologisch duurzaam is, en dus aantrekkelijk, concurrerend, toekomstbestendig en eerlijk voor de huidige en toekomstige generaties. En om deze visie waar te maken, is het van groot belang dat de sector investeert in onderzoek, innovatie, kennis en vaardigheden.
De visie voor landbouw en voedsel kan alleen worden waargemaakt via toekomstgerichte en coherente EU-maatregelen. Daarom stelt de Commissie per pijler concrete maatregelen en strategische initiatieven voor.
> Een eerlijk werkende voedselketen
Voornaamste acties:
Evaluatie van oneerlijke handelspraktijken in de voedselketen (derde kwartaal 2025)
Herziening van de richtlijn over oneerlijke handelspraktijken (Unfair Trading Practices Directive)
Herziening van de verordening ove gemeenschappelijk marktordening (Common Market Organisation Regulation)
Verbetering van transparantie in de hele voedselketen via een nieuwe EU Agrifood Chain Observatory
> Eerlijke en gerichte overheidssteun
Voornaamste acties:
Een eerlijker, eenvoudiger en doelgerichter GLB
Uitbreiding van het gebruik van vereenvoudigde instrumenten voor inkomenssteun
> Innovatiekansen benutten
Voornaamste acties:
Strategie voor de bio-economie (vierde kwartaal 2025)
Verdere uitwerking van carbon credits en nature credits voor koolstof- en natuurpositieve acties
Productie van energie door landbouwers (o.a. biogas)
> Een ambitieuze investeringsagenda
Voornaamste acties:
Betere toegang tot leningen en investeringsmogelijkheden
> Toekomstige generaties aantrekken
Voornaamste acties:
Strategie voor generatievernieuwing (Generational Renewal Strategy) (2025)
EU Observatorium voor Landbouwgrond (EU Observatory on Farmland)
> Toeleveringsketens diversifiëren
Voornaamste acties:
Plan om de beschikbaarheid van plantaardige eiwitten te verzekeren
Lokale productie van meststoffen
Gebruik van innovatieve oplossingen zoals gerecyclede nutriënten (o.a. RENURE)
> Een eerlijke wereldwijde concurrentie
Voornaamste acties:
Actieplan om in te zetten op wederkerigheid van normen
Verdedigen van de export van EU-producten
Inzetten op economische diplomatie ivm agrovoeding
Nieuwe handelsbesprekingen en -overeenkomsten (new Agrifood policy partnership dialogues)
Betere afstemming van productienormen voor geïmporteerde producten (o.a. pesticiden en dierenwelzijn
Beoordeling van de coherentie van normen voor verboden pesticiden
Oprichting van een specifieke Europese taskforce voor voedselveiligheid
Gerichte herziening van de wetgeving over dierenwelzijn
Nieuw financieel vangnet (Unity Safety Net)
Export credits
Uitbreiding van de vermelding van het land van oorsprong
Sterker promotiebeleid
> Paraatheid en risicobeheersing
Voornaamste acties:
Europees klimaatadaptatieplan (2026)
Europese strategie voor waterweerbaarheid (tweede kwartaal 2025)
Samenwerking met de Europese Investeringsbank
Strategie voor een paraatheidsunie (o.a. voedselreserves) (eerste kwartaal 2025)
> Sterkere weerbaarheid van landbouwmarkten
Voornaamste acties:
EU-toekomstplan voor de veehouderij
> Minder bureaucratie
Voornaamste acties:
Specifiek vereenvoudigingspakket voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid (tweede kwartaal 2025)
Bijkomende vereenvoudigingspakketten m.b.t. andere beleidsdomeinen
> Decarbonisatie en concurrentievermogen
Voornaamste acties:
Bijdragen aan de EU-klimaatdoelstellingen voor 2030, 2040 en 2050
LULUCF-verordening
> Duurzaamheid aanmoedigen
Voornaamste acties:
Certificeringskader voor koolstofverwijderingen en koolstoflandbeheer
Duurzaamheidskompas voor landbouwbedrijven (On-Farm Sustainability Compass)
> Landbouw en natuur
Voornaamste acties:
Betere implementatie, stroomlijning en handhaving van bestaande EU-wetgeving
Denkoefening over een verder verbod op het gebruik van pesticiden, wanneer (nog) geen alternatieven voorhanden zijn
Snellere toelatingsprocedure voor biopesticiden (vierde kwartaal 2025)
Versterking van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (ESFA)
Nieuwe gentechnieken
Europese strategie voor waterweerbaarheid (tweede kwartaal 2025)
Evaluatie van de nitraatrichtlijn (eind 2025)
> Eerlijke leef- en werkomstandigheden in Europese plattelands- en kustgebieden
Voornaamste acties:
Vernieuwd EU-actieplan voor het platteland (Rural Action Plan) (2025)
Operationalisering van het rural-proofing principe
Versterking van het Rural Pact
Belang van circulaire economie en bio-economie in plattelandsgebieden
Bestrijding van desinformatie in plattelandsgebieden
Versterken van LEADER-projecten
Women in Farming platform
> Link tussen landbouw, grondgebied en voedsel herstellen en de kracht van innovatie benutten
Voornaamste acties:
Handhaving van de EU-wetgeving over consumentenbescherming
Jaarlijkse voedseldialoog met o.a. consumenten, landbouwers, industrie en overheid
Herziening van de EU-wetgeving over openbare aanbestedingen
Ontwikkeling van korte voedselvoorzieningsketens
Hervorming van het EU-schoolprogramma (EU school scheme)
EU-promotiebeleid als strategische tool
Verdere invoering van geografische aanduidingen (GI’s)
Herziening van de EU-wetgeving over dierenwelzijn
Etikettering m.b.t. dierenwelzijn
Tegengaan van voedselverlies en -verspilling
Ook onderzoek, innovatie, kennis en vaardigheden spelen een sleutelrol. Een aantal concrete maatregelen die de Commissie voorstelt, zijn:
> Digitalisering
Integratie van artificiële intelligentie
Waarborgen van connectiviteit in plattelandsgebieden
Levenslange opleiding in digitale vaardigheden
Integratie en harmonisatie van digitale systemen
Beginsel van “één keer verzamelen, meerdere keren gebruiken”
Digitale EU-strategie voor de landbouw
> Kennis, onderzoek en innovatie
Testen in zandbakken
Co-creatie van kennis en innovatie
Nieuwe strategische EU-benadering van onderzoek en innovatie
Versterking van internationale partnerschappen en samenwerking met internationale organisaties
> Kennis- en innovatiesystemen in de landbouw
Versterking van kennis- en innovatiesystemen in de landbouw
Unie van Vaardigheden (5 maart 2025)
“We zien deze visie echt als antwoord op onze vraag naar een Farmer’s deal, waar wij als landbouworganisatie voor pleitten na de boerenprotesten. Een Farmer’s deal, die met een aantal concrete en structurele bezorgdheden vanuit de sector aan de slag gaat rond onder meer het belang van investeringen, ondernemerschap en economische slagkracht. Daarvoor zoekt hij naar oplossingen rond RENURE, een performant en slagkrachtig GLB en het behoud gewasbeschermingsmiddelen totdat er alternatieven voorhanden zijn. Zodat regelgeving geen competitiviteitsnadeel oplevert aan de landbouwsector in de EU.” - Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens
“Dit plan raakt heel veel juiste snaren, maar vergeet te spreken over de vergunningenknoop door Europese milieuwetgeving.” - Europees Parlementslid Wouter Beke (cd&v)
“Heel goed dat Europa nu met een krachtige visie komt om de boerenstiel in Europa te laten overleven: iets waar ik enorm voor gepusht heb. Met deze visie gaan we boeren ondersteunen in plaats van hen te verdrinken in een hoop regels. Het is goed dat administratieve vereenvoudiging en steun aan onze jonge boeren centraal staan. De aanpak van oneerlijke concurrentie is voor mij ongelooflijk belangrijk. Maar nu is het zaak dat de boeren deze visie ook daadwerkelijk voelen. Ik ga erop blijven hameren dat de boeren merken dat ze door Europa worden gesteund.”- Europees Parlementslid Hilde Vautmans (Open Vld)
De Commissie-mededeling werd na de publicatie overgemaakt aan het Europees Parlement en de Raad. Beide instellingen hebben de optie om formeel te reageren.
De volledige tekst van de Communicatie ‘Een visie voor landbouw en voedsel’ - COM(2025) 75 final.
Het persbericht van de Europese Commissie van 19 februari 2025 over de publicatie van de visie voor landbouw en voedsel
Op woensdag 26 maart 2025 slaan de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij (SALV) en VLEVA de handen ineen voor een diepgaande toelichting over deze toekomstvisie. Dé kans om jouw vragen of bezorgdheden voor te leggen aan vertegenwoordigers van de Europese Commissie!
Voor de toelichting nodigen we échte experten uit, namelijk EC-vertegenwoordigers van DG AGRI.
Na de toelichting krijg je de kans om zelf vragen te stellen, of bezorgdheden te uiten.
Deelname is gratis, maar registreren is verplicht.
Meer info vind je hier.
.png)
