10 maart 2025 - door Kristof Vlaeminck
De Europese Commissie heeft de Unie van vaardigheden (Union of Skills) gelanceerd. Met dit plan zal het de ontwikkeling van het menselijk kapitaal in de EU ondersteunen om het concurrentievermogen van de EU te versterken.
Dit plan zal de EU-burger de vaardigheden geven om zich te kunnen ontplooien, van schoolgaande kinderen tot op het einde van een professionele carrière.
Duidelijke doelstellingen voor 2030 worden vooropgesteld met een focus op een betere algemene STEM-kennis en meer vrouwen die een keuze maken voor STEM.
De Unie van vaardigheden wordt ondersteund door de publicatie van een actieplan voor basisvaardigheden en een strategisch plan voor STEM-onderwijs.
De Europese Unie heeft geschoolde burgers nodig om toekomstige uitdagingen aan te gaan en op het globale toneel te blijven concurreren. Door veranderende jobfuncties hebben veel werknemers moeite om bij te blijven, en kunnen bedrijven vaak het juiste talent niet vinden. Deze tekorten aan vaardigheden en arbeidskrachten belemmeren het Europese concurrentievermogen. Daarom heeft de Europese Commissie de Unie van vaardigheden gelanceerd, een plan om onderwijs, opleiding en levenslang leren te verbeteren.
Het aandeel leerlingen dat ondermaats presteert in lezen, schrijven, wiskunde, wetenschap en digitale vaardigheden mag niet hoger zijn dan 15%, en minstens 15% moet hierin uitmuntend presteren.
Minstens 45% van de leerlingen moet een STEM-richting (wetenschap, technologie, engineering en wiskunde) volgen in het beroepsonderwijs of beroepsopleiding, waarvan minstens 25% vrouwelijk is.
Minstens 32% van de studenten in het hoger onderwijs moet een STEM-opleiding volgen, waarvan minstens 40% vrouw is.
Minstens 5% van de studenten moet een doctoraatprogramma op ICT-gebied volgen, waarvan minstens 33% vrouw is.
Om deze doelstellingen tegen 2030 te behalen, stelt de Unie van vaardigheden vijf ambitieuze doelen voorop:
Elke EU-burger de nodige basisvaardigheden bijbrengen via onderwijs en opleiding.
Bijscholing en omscholing worden de nieuwe norm.
Vaardigheden en kwalificaties worden in de hele EU erkend en aanvaard.
De EU positioneren als een aantrekkingspool voor talent, zowel binnen als buiten Europa.
Ondersteuning door een sterk en toekomstgericht beleid.
Onderwijs en opleiding spelen een essentiële rol bij het scheppen van hoogwaardige banen en een hoge levenskwaliteit. Zo zullen we vaardigheden op het gebied van lezen en schrijven, wiskunde en wetenschap, digitale en burgerschapsvaardigheden ondersteunen via het proefproject steunregeling voor basisvaardigheden. Samen met de lidstaten zal de Commissie een kader voor doeltreffende interventiemaatregelen (zoals vroegtijdige waarschuwing, monitoring, individuele ondersteuning, netwerken) ontwikkelen en financieel ondersteunen. Deze regeling voor kinderen en jongeren die moeite hebben met het verwerven van de basisvaardigheden, zal hun prestatieniveaus verbeteren.
In onze voortdurend veranderende economieën is het essentieel dat werknemers zich blijven ontwikkelen. Het aanleren van nieuwe vaardigheden moet een vast onderdeel van het beroepsleven worden.
De Europese Commissie zal een proefproject voor een vaardighedengarantie op poten zetten. Dit initiatief helpt werknemers die getroffen worden door herstructureringen of met werkloosheid worden bedreigd. Zij krijgen de kans om hun loopbaan voort te zetten in een ander bedrijf of een andere sector.
Daarnaast zal de EU de academies voor vaardigheden stroomlijnen en versterken. Deze academies voorzien in de expertise die nodig is voor de groene transitie en de Clean Industrial Deal.
Om het volledige potentieel van de Europese interne markt te benutten, moeten vaardigheden beter kunnen circuleren. De EU werkt daarom aan een initiatief om vaardigheden en kwalificaties in alle lidstaten eenvoudiger te erkennen en te accepteren, ongeacht waar deze zijn verworven. Digitale certificaten zullen hierbij een belangrijke rol spelen.
De EU wil talent uit zowel Europa als de rest van de wereld aantrekken, ontwikkelen en behouden. Daarom start de Commissie een proefproject genaamd "Choose Europe" binnen de Marie Skłodowska-Curie-acties. Met een budget van 22,5 miljoen euro zal dit project wereldwijd toptalent aantrekken door aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en carrièremogelijkheden te bieden.
Daarnaast wordt een EU-talentenpool opgezet om werkgevers te helpen personeel van buiten de EU aan te trekken, vooral in sectoren met grote tekorten. Ook komt er een visumstrategie om de komst van topstudenten, gespecialiseerde werknemers en onderzoekers te vergemakkelijken.
Een succesvolle vaardigheidsunie vraagt om samenwerking, investeringen en doeltreffend beleid. Daarom wordt een Europees Waarnemingscentrum opgericht, dat gegevens en voorspellingen over vaardigheden verzamelt en tekorten in cruciale sectoren tijdig signaleert.
Een nieuwe Europese raad op hoog niveau voor vaardigheden zal onderwijsinstellingen, ondernemers en sociale partners samenbrengen. Dit orgaan zorgt voor een gezamenlijke visie en gerichte maatregelen om het menselijk kapitaal in Europa te versterken.
Dit actieplan beschrijft de stappen op korte en middellange termijn om de basisvaardigheden van EU-burgers te verbeteren. Het richt zich op lezen, wiskunde, exacte wetenschappen, digitale vaardigheden en burgerschap. Daarnaast stimuleert het plan excellentie, vanaf de eerste schooljaren tot en met het volwassenenonderwijs.
Het onderwijzen en leren van basisvaardigheden versterken.
Leerkrachten ondersteunen.
Een stimulerende leeromgeving creëren.
Innovatieve scholen en onderwijspraktijken onder de aandacht brengen en met elkaar verbinden.
De mogelijkheden van digitaal onderwijs optimaal benutten.
Basisvaardigheden prioriteren in beroepsonderwijs en -opleiding.
Niet-formele leermogelijkheden voor volwassenen stimuleren.
Het beroep van leraar aantrekkelijker maken.
Effectievere opleiding en ondersteuning voor leerkrachten.
Kennisdeling en verspreiding van goede praktijken bevorderen.
Het potentieel van vrijwilligerswerk benutten.
De leesvaardigheid binnen de EU verbeteren.
Dit strategisch plan richt zich op het aanpakken van kritieke uitdagingen binnen het onderwijs in wetenschap, technologie, engineering en wiskunde (STEM). Daarnaast stimuleert het plan nieuwe kansen in de hele EU en versterkt het concurrentievermogen, de paraatheid en het technologisch leiderschap van Europa.
Het plan heeft drie kernambities: leiden, versterken en drempels verlagen.
2030-doelstellingen voor STEM-onderwijs op EU-niveau vaststellen, ondersteund door nationale of regionale strategieën.
Een Europees STEM-panel oprichten met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, de politiek en het bestuur om strategische adviezen te geven.
De kennis over STEM-vaardigheden verbeteren door afgestudeerden te volgen en beter in te spelen op sectorspecifieke behoeften.
Een Europees kader voor STEM-vaardigheden ontwikkelen.
Werken aan een Europese ingenieursgraad.
De “STEM Tech Talent Induction” lanceren om meer jongeren enthousiast te maken voor een STEM-loopbaan.
Proefprojecten opzetten voor “STEM skills foundries” in strategische sectoren, gericht op het begeleiden van jonge student-ondernemers
Het programma “Girls go STEM” introduceren om tegen 2028 één miljoen jonge vrouwen op te leiden.
“STEM Futures” opstarten om succesvolle onderwijsmethoden in STEM te identificeren en breed te verspreiden.
Goede praktijken delen en samenwerking bevorderen om meisjes en vrouwen beter te ondersteunen in STEM-opleidingen.
Een proefbeurs opzetten om internationale STEM-specialisten en topexperts aan te trekken.
Aangezien menselijk kapitaal, onderwijs en vaardigheden van cruciaal belang zijn voor het Europese concurrentievermogen, is de Commissie van plan een nieuwe EU-27-aanbeveling over onderwijs en vaardigheden als leidraad voor de lidstaten en betrokken partijen aan de cyclus van het Europees Semester toe te voegen. Dit zal voortvloeien uit de Unie van vaardigheden.
In opvolging van het Actieplan voor basisvaardigheden zal de Europese Commissie in 2026, samen met de EU-lidstaten, een proefproject uitvoeren ter ondersteuning van basisvaardigheden. Dit programma richt zich op het terugdringen van tekorten aan basisvaardigheden bij kinderen, zodat elk kind aan het einde van de leerplicht een voldoende niveau behaalt. Daarnaast zullen aanvullende acties worden ontwikkeld om leerlingen, leerkrachten en leeromgevingen verder te ondersteunen bij het verwerven van basisvaardigheden.
Vlaanderen is een kennisregio en sommige sectoren hebben een tekort aan specifieke profielen. De Unie van vaardigheden zal bijdragen aan het doel om een kennisregio te blijven en deze knelpuntberoepen weg te werken.
Overzichtpagina over de Unie van vaardigheden
Vragen & antwoorden over de Unie van vaardigheden
Factsheet over de vaardigheidsunie
Informatie over het actieplan voor basisvaardigheden en het strategisch plan voor STEM-onderwijs
Factsheet over het actieplan voor basisvaardigheden
Factsheet over het strategisch plan voor STEM-onderwijs
