21 februari 2024 - door Florence De Vlam
Op 15 februari werd een voorlopig politiek akkoord bereikt tussen de Raad en Europees Parlement omtrent de herziene richtlijn over verontreiniging vanuit schepen.
De overeenkomst zou moeten zorgen voor schonere zeeën in Europa, en tegelijkertijd een gelijk speelveld creëren voor een dynamische scheepvaartsector.
Het voorstel omvat het uitbreiden van het toepassingsgebied tot illegale lozingen van schadelijke stoffen, het implementeren van een verbeterd verificatieproces en het invoeren van doeltreffende en afschrikkende boetes.
De richtlijn maakt deel uit van het wetgevingspakket inzake maritieme veiligheid.
Volgens de overeenkomst zal de bestaande lijst van verboden stoffen die niet mogen worden geloosd vanuit schepen, zoals olie en schadelijke vloeistoffen, nu ook worden uitgebreid met rioolwater, afval en residuen van gaswassers.
Daarnaast zijn de Europese Parlementsleden erin geslaagd om de EU te verplichten om de regels vijf jaar na de omzetting in nationale wetgeving te herzien om te beoordelen of plastic zwerfvuil op zee, het verlies van containers en het morsen van plastic pellets vanuit schepen ook bestraft moeten worden.
Naar aanleiding van waarschuwingen van het Europese satellietsysteem voor olielekkage en vaartuigdetectie, CleanSeaNet, hebben Europarlementariërs ervoor gezorgd dat EU-landen en de Commissie intensiever zullen communiceren over vervuilingsincidenten, beste praktijken om vervuiling aan te pakken en vervolgmaatregelen.
Om te voorkomen dat illegale lozingen zich verspreiden en daardoor onopspoorbaar worden, voorziet de overeengekomen tekst in de digitale controle van alle CleanSeaNet-waarschuwingen met een hoge betrouwbaarheid. Bovendien wordt gestreefd om ten minste 25% van deze waarschuwingen te verifiëren door de bevoegde nationale autoriteiten.
Volgens de voorlopige overeenkomst moeten EU-landen effectieve en afschrikwekkende boetes instellen voor schepen die deze regels overtreden. Strafrechtelijke sancties zijn behandeld in aparte wetgeving die Europese Parlementsleden afgelopen november al zijn overeengekomen met EU-regeringen. EU-lidstaten mogen de boetes niet zo laag instellen dat het afschrikkende karakter ervan niet gewaarborgd is.
Het voorlopige akkoord moet nog worden goedgekeurd door zowel de Raad als het Parlement voordat de wetgeving formeel kan worden aangenomen door beide instellingen. Na de inwerkingtreding van de gewijzigde richtlijn hebben de lidstaten 30 maanden de tijd om de bepalingen ervan om te zetten in hun nationale wetgeving en zich voor te bereiden op de uitvoering ervan.
Het voorstel maakt deel uit van een breder pakket voor maritieme veiligheid. Dit pakket omvat vijf wetgevingsvoorstellen die de EU-regelgeving op het gebied van maritieme veiligheid moderniseren en de vervuiling van water door schepen verminderen. Naast dit voorstel zijn er nog vier andere voorstellen die gaan over onderzoeken naar zee-ongevallen, vlaggenstaatverplichtingen, havenstaatcontroles en de rol van het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA). Gezien 75% van de buitenlandse handel van de EU via de zee verloopt, is het zeevervoer niet alleen cruciaal voor de wereldeconomie, maar ook van vitaal belang voor eilanden en afgelegen maritieme regio's binnen de EU. De goedkeuring en implementatie van dit pakket voor maritieme veiligheid vormen een concrete stap richting duurzame en slimme mobiliteit, een van de prioriteiten van de EU.
