21 februari 2024 - door Liese Dewilde
Op dinsdag 20 februari 2024 vond een Europese Industrietop, onder auspiciën van het Belgisch Voorzitterschap van de Raad) plaats in Antwerpen (bij BASF). Meer dan 70 internationale CEO’s uit de zware/ energie intensieve industrie verzamelden op de ‘European Industry Summit’ met vertegenwoordigers van Europese industrie federaties, vakbondsorganisaties en overheidsadministraties.
Zij gingen er met Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en eerste minister Alexander De Croo in dialoog over de structurele handicaps en de verzwakte concurrentiepositie waarmee de industrie in Europa worstelt, te midden van een zorgwekkende economische situatie en ingrijpende geopolitieke verschuivingen.
De industrie spelers overhandigden de ‘Antwerp Declaration for a European Industrial Deal’ aan Brouns, De Croo en von der Leyen.
De Verklaring van Antwerpen voorziet 10 concrete acties voor een strategisch industriebeleid dat ondernemingen een noodzakelijk beleidskader biedt dat meer duidelijkheid, voorspelbaarheid en vertrouwen creëert. Het wil de basis leggen voor een Europese Industrial Deal.
Meer dan 70 internationale CEO’s uit de zware/ energie intensieve industrie verzamelden op de ‘European Industry Summit’ met vertegenwoordigers van Europese industriefederaties, vakbondsorganisaties en overheidsadministraties. De aanwezige energie-intensieve industriesectoren – chemie, energie, farma, kunst- en meststoffen, textiel, staal, metaal, zink, kalk, cement, keramiek, papier, glas, mijnbouw, industriële gassen en raffinaderijen – vertegenwoordigen samen liefst 7,8 miljoen jobs in Europa.
De Europese industrie kampt met structurele handicaps en een verzwakte concurrentiepositie, in een tijd van zorgwekkende economische situaties en ingrijpende geopolitieke verschuivingen. De Green Deal zorgt voor een grondige verschuiving van het bestaande economische model. Europese bedrijven moeten daarbovenop opboksen tegen de gulle staatsfinanciering in China en de subsidies via de Inflation Reduction Act in de Verenigde Staten.
Een gezamenlijke Europese benadering dringt zich dus op. Bedrijfsleiders uit de industrie benadrukten de nood aan een Europees strategisch industriebeleid dat ondernemingen een beleidskader biedt met meer duidelijkheid, voorspelbaarheid en vertrouwen creëert.
De meer dan 70 internationale CEO’s uit de zware industrie, die aanwezig waren op de Europese Industrietop, overhandigden daarom een gemeenschappelijke verklaring aan premier de Croo en Europees Commissievoorzitter von der Leyen.
De ondertekenende bedrijven en organisaties van de Verklaring uiten hiermee hun volledige steun voor een European Industrial Deal als aanvulling op de Green Deal en om hoogwaardige banen voor Europese werknemers in Europa te behouden. De Verklaring telt 73 handtekeningen, van spelers uit 17 verschillende sectoren. Ontdek hier de ondertekenaars.
De ‘Antwerp Declaration for a European Industrial Deal’ lijst tien concrete acties op om de nood aan een strategisch industrieel beleid dat ondernemingen een duidelijk en voorspelbaar beleidskader biedt, vorm te geven. De bedrijfsleiders roepen de regeringen van de lidstaten, de Europese Commissie en het Europees Parlement op tot deze acties.
De Industrial Deal moet centraal staan in de nieuwe Europese strategische agenda voor 2024-2029.
Er moet een uitgebreid actieplan komen om concurrentievermogen tot strategische prioriteit te verheffen en de voorwaarden te scheppen voor een sterkere business case in Europa. Het actieplan moet acties bevatten om een einde te maken aan onsamenhangende regelgeving, tegenstrijdige doelstellingen, onnodige complexiteit in de wetgeving en overmatige rapportage.
De bedrijfsleiders vragen ook om een omnibusvoorstel te ontwikkelen om corrigerende maatregelen te nemen voor alle relevante bestaande EU-regelgeving.
De industrie roept beleidsmakers op om een sterk publiek financieringshoofdstuk op te nemen in een Europese Industrial Deal. Dit moet met een fonds voor de ontwikkeling van schone technologie: 'Clean Tech Development Fund’.
Dit moet nauw worden gecoördineerd met een vereenvoudigd kader voor staatssteun, met inachtneming van de regels voor de interne markt.
De energiekosten in Europa zijn te hoog om te kunnen concurreren en worden niet alleen bepaald door de grondstofprijzen, maar ook door regelgeving. De volgende Europese Commissie moet volgens de bedrijfsleiders prioriteit geven aan nieuwe projecten voor overvloedige en betaalbare koolstofarme hernieuwbare en kernenergie. Er is een echte EU-energiestrategie nodig met concrete acties die grensoverschrijdende elektriciteit mogelijk maken, met uitbreiding van het netwerk voor waterstof en andere hernieuwbare en koolstofarme moleculen, en met partnerschappen met landen die rijk zijn aan hulpbronnen.
De Herstel- en veerkrachtfaciliteit en de Structuur- en Regionale Fondsen moeten zich richten op het zo snel mogelijk integreren en bouwen van een energie-, digitale, CCUS- en recyclinginfrastructuur van wereldklasse in de EU. Hier moeten voor de bedrijfsleiders bovendien belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang (IPCEI - Important Projects of Common European Interest) van gemaakt worden. Verder beveelt de industrie aan:
Deblokkeer grensoverschrijdend vervoer en ontwikkel trans-Europese netwerken.
Neem vergunning belemmeringen voor industriële transformatieprojecten weg.
Werk het tekort aan grote aantallen geschoolde werknemers weg, door behulp van gerichte programma’s.
De grondstoffenzekerheid van de EU moet vergroten door de binnenlandse mijnbouw-, duurzame verwerkings- en recyclingcapaciteit voor cruciale grondstoffen op te voeren. Dit moet in combinatie met nieuwe mondiale partnerschappen.
Hernieuwbare koolstof en circulaire koolstofgrondstoffen moeten opgeschaald worden, met inbegrip van de uitbreiding en snelle verlening van vergunningen voor geavanceerde chemische recyclingtechnologieën. De EU moet ook een strategie voor circulaire koolstof ontwikkelen die de afvang en het gebruik van koolstof (CCU), biogebaseerde grondstoffen, basismetalen, mineralen en geavanceerde materialen stimuleert die nodig zijn om de doelstellingen van de Green Deal te bereiken.
Vrijhandelsovereenkomsten of andere soorten overeenkomsten moeten de essentiële bevoorrading van de industrie veiligstellen, toegang tot nieuwe markten mogelijk maken en de export vergroten. De EU moet kijken naar alle beleidsinstrumenten tegen oneerlijke concurrentie om te zorgen voor een echt gelijk speelveld voor EU-industrieën, zowel op de binnenlandse als op de internationale markt, met inbegrip van bescherming tegen koolstoflekkage.
De EU moet consumenten (bedrijven en particulieren) in staat stellen te kiezen voor netto nul- en circulaire producten op basis van transparante koolstofvoetafdrukken van producten en het milieu. De EU moet hier het voortouw nemen door middel van openbare aanbestedingen en initiatieven van particuliere kopers die door de EU worden ondersteund.
De reikwijdte van de Net Zero Industry Act en de Critical Raw Materials Act moet uitbreiden. Het verkooppotentieel moet bovendien vergroten door betere toegang tot internationale markten.
De interne markt moet versterkt worden voor de overgang van geïntegreerde waardeketens. Er moeten maatregelen genomen worden om de toegenomen versnippering als gevolg van nationale implementatie van Europese wetgeving aan te pakken. De EU moet een interne markt voor afval en gerecycled materiaal en een echte Europese energiemarkt creëren. De handhaving van bestaande maatregelen gericht op import moet bovendien verbeteren volgens de bedrijfsleiders.
Het innovatiekader moet slimmer gemaakt worden volgens de industrie. Stimuleer wetenschap van hoge kwaliteit, technologische innovatie en samenwerkingsbeleid waarbij openheid en pragmatische resultaten voorop staan. Omarm ook innovatieve benaderingen zoals sandboxes voor regelgeving. Bevorder digitalisering bovendien als voorwaarde voor baanbrekend onderzoek en om de efficiëntie te vergroten. IP-rechten moeten beschermd worden om Europa een concurrentievoordeel te geven. De focus moet liggen op de overdracht van demonstratie naar innovatie en eerste commerciële technologieën.
Voor de industriële spelers moet Europa ondernemerschap laten gedijen om de beste oplossingen te vinden voor uitdagingen. De EU moet voorkomen dat de beleidsdoelstellingen van de Green Deal worden gevolgd door prescriptieve en gedetailleerde uitvoeringsregels. Ze moet ook overrapportage voorkomen, zorgen voor samenhang. Daarnaast moet Europa blijven afstemmen op de industriële realiteit. Hiervoor moeten wetgevingsvoorstellen geïntegreerd worden door middel van een sterker Secretariaat-Generaal en een Regulatory Scrutiny Board dat systematisch een Competitiveness Check en een European Innovation Stress Test uitvoeren. Daaraan moet elke nieuwe wetgeving en elk nieuw beleidsinitiatief worden getoetst. Voor effectieve besluitvormingen moeten robuuste gegevens en wetenschappelijk bewijs gebruikt worden. Het cumulatieve effect van wetgeving moet ook beoordeeld worden. .
Wetgeving moet bedrijven stimuleren om te investeren in schone technologieën.
Er moet een eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie benoemd worden die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de Europese Industrial Deal. Die moet ook focussen op de naadloze integratie van wetgeving en afstemming op de agenda van de volgende Europese Commissie. Daarnaast moet die er toezicht op houden dat alle belangrijke DG’s komen tot één geïntegreerde aanpak voor de industriedeal.
De Verklaring van Antwerpen moet volgens de industrie de basis bieden voor een Europese Industrial Deal van de volgende Europese Commissie. Op een Europese top in april, zullen de Europese leiders de 'Verklaring van Antwerpen' verder bespreken.
Lees hier meer over de ‘The Antwerp Declaration for a European Industrial Deal’.
