13 februari 2024 - door Florence De Vlam
De Raad en het Europees Parlement hebben op 10 februari een voorlopig politiek akkoord bereikt over de voorgestelde hervorming van het EU-kader voor economisch bestuur.
Economische governance is een belangrijke pijler van de architectuur van de Economische en Monetaire Unie en is gericht op het voorkomen en corrigeren van macro-economische onevenwichtigheden die de nationale economieën kunnen verzwakken en andere EU-landen kunnen beïnvloeden via grensoverschrijdende overloopeffecten.
De voornaamste componenten van deze voorlopige overeenkomst omvatten het handhaven van het algemene doel, het presenteren van een referentietraject en het stimuleren van verdere structurele hervormingen en overheidsinvesteringen.
Zodra het voorlopige akkoord wordt goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement, wordt het gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU.
Deze herziening van het EU-kader is een reactie op de nieuwe uitdagingen waarmee de EU-economie wordt geconfronteerd als gevolg van het herstel van de COVID-19-pandemie en de gevolgen van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne. Met stijgende schuldniveaus, rentetarieven en nieuwe gemeenschappelijke investerings- en hervormingsdoelen in gedachten, ondergaat de EU momenteel een hervorming van het stabiliteits- en groeipact. Dit omvat een onderzoek naar manieren om de effectiviteit van het pact verder te verbeteren. Hieronder staan de belangrijkste elementen van de voorlopige overeenkomst.
De Raad en het Parlement zijn overeengekomen vast te houden aan de algemene doelstelling van de hervorming.
Deze doelstelling omvat het geleidelijk, realistisch, duurzaam en groeivriendelijk terugdringen van schuldquotes en tekorten, terwijl hervormingen en investeringen op strategische gebieden zoals digitale ontwikkeling, milieubescherming, sociale voorzieningen en defensie worden beschermd. Tegelijkertijd zal het nieuwe kader voldoende ruimte bieden voor anticyclisch beleid en het aanpakken van macro-economische onevenwichtigheden.
Het akkoord handhaaft ook de verplichting voor lidstaten om nationale structurele begrotingsplannen voor de middellange termijn in te dienen.
De Commissie zal een "referentietraject" voorleggen aan lidstaten waar de overheidsschuld hoger is dan 60% van het bruto binnenlands product (bbp) of waar het overheidstekort hoger is dan 3% van het bbp. De voorlopige overeenkomst voorziet in een facultatieve en feitelijke voorafgaande dialoog tussen de lidstaten en de Commissie.
Het referentietraject geeft aan hoe de lidstaten ervoor kunnen zorgen dat de overheidsschuld tegen het einde van een budgettaire aanpassingsperiode van vier jaar een aannemelijk neerwaarts traject volgt of op middellange termijn op een prudent niveau blijft.
De voorlopige overeenkomst bevat twee garanties waaraan het referentietraject moet voldoen:
Enerzijds, een waarborg voor de schuldhoudbaarheid om een daling van het schuldniveau te bewerkstelligen.
Anderzijds, een waarborg voor het begrotingstekort om een veiligheidsmarge te bieden die lager is dan de in het Verdrag vastgelegde referentiewaarde voor het tekort van 3% van het bbp, teneinde financiële buffers te creëren.
Op basis van het referentietraject nemen de lidstaten vervolgens het budgettaire aanpassingstraject, uitgedrukt als netto-uitgavenpaden, op in hun nationale structurele begrotingsplannen voor de middellange termijn. De plannen, met inbegrip van de netto-uitgavenpaden, moeten vervolgens door de Raad worden goedgekeurd.
Het akkoord bepaalt dat afwijkingen van de landenspecifieke netto-uitgavenpaden in een controlerekening worden geregistreerd.
De nieuwe regels zullen structurele hervormingen en overheidsinvesteringen in duurzaamheid en groei verder aanmoedigen. Lidstaten zullen de mogelijkheid hebben om een verlenging van de vierjarige budgettaire aanpassingsperiode aan te vragen, tot maximaal zeven jaar, mits zij specifieke hervormingen en investeringen doorvoeren die de veerkracht en het groeipotentieel verbeteren, de budgettaire duurzaamheid ondersteunen en de gemeenschappelijke prioriteiten van de EU aanpakken.
Deze prioriteiten omvatten het realiseren van een eerlijke, groene en digitale transitie, het waarborgen van energiezekerheid, het versterken van sociale en economische veerkracht, en indien nodig, het opbouwen van defensiecapaciteit.
Over de voorlopige overeenkomst wordt nu gestemd in de Raad en in het Parlement. Zodra de regels zijn aangenomen, zullen ze zeer snel na de bekendmaking in het Publicatieblad van de EU in werking treden. De eerste nationale plannen moeten uiterlijk op 20 september 2024 door elke lidstaat worden ingediend.
Lees hier meer achtergrondinformatie over de Economic governance framework.
Vind hier een tijdlijn van de Economic governance framework ter verduidelijking.
