06 juli 2023 - door Frédéric Cabistan
Met beide voeten op gezonde grond. Dat is wat Europa wil bereiken met het opsporen, opvolgen en verduurzamen van bodems in haar pas voorgestelde bodemwetgeving. Lees er in dit artikel alles over.
De Europese Commissie wil lidstaten een degelijk kader aanreiken om bodems te kunnen monitoren.
Duurzaam bodembeheer als de nieuwe norm in de EU.
De Commissie wil lidstaten vragen om mogelijk vervuilde sites op te lijsten, deze te onderzoeken en gezondheids- en milieurisico's op een toegankelijke wijze in kaart brengen.
De 2 grote kernwoorden voor dit nieuwe richtlijnvoorstel zijn flexibiliteit en subsidiariteit. Hiermee wil de Commissie voldoende ruimte geven aan de lidstaten en niet meteen strikte of bindende maatregelen opleggen.
Om actief te streven naar gezonde bodems in 2050, is de definitie van "gezonde bodem" erg belangrijk. De bijlagen van het voorstel verduidelijken deze term op basis van wetenschappelijke criteria, indicatoren en drempelwaarden. Zo zijn er onder andere gemeenschappelijke criteria voor overbemesting maar mogen de lidstaten voor andere parameters de voorwaarden zelf invullen.
Met gezondere bodems als norm, trekt de Commissie volop de kaart van duurzaam bodembeheer. Zo vraagt ze aan de lidstaten om te kijken welke praktijken bij bodemeigenaars, waaronder landbouwers, leiden tot beter bodembeheer leiden en welke dat net niet doen.
Daarnaast vraagt de Commissie aan de lidstaten om mogelijk vervuilde bodemsites op te lijsten en de gezondheids- en milieurisico's ervan in kaart te brengen. Door deze publiek toegankelijk te maken, is het voor burgers ook eenvoudiger om de staat van bodems te controleren.
Wat de evaluatie betreft, wil Europa 5 jaar na de inwerkingtreding een evaluatie krijgen vanuit de lidstaten. Zo kan de Commissie het jaar erna (6 jaar na inwerkingtreding) , en met voldoende data, een eerste herziening inplannen.
In tegenstelling tot andere grote dossiers (pakket nulvervuiling) binnen de EU Green Deal bevat de nieuwe bodemwet geen tussentijdse doelen. Het enige dat vaststaat is de ambitie dat in 2050 alle bodems gezond zijn. Er zijn geen verwijzingen naar bepaalde criteria die in de tussentijd moeten behaald worden.
Het nieuwe voorstel staat dus verder af van de ambities die in de 2021 Soil Health Strategy beschreven stonden: een wettelijk kader dat gelijkstaat aan dat van het pakket nulvervuiling.
Dat de recente stroom aan kritiek over de natuurherstelwet het afgezwakt bodemvoorstel verklaart, wuifde commissaris Sinckevicius weg. Hij verwees naar mislukte pogingen in het verleden (Bodemrichtlijn uit 2006) en het belang om eerst en vooral gezonde bodems te definiëren, op te sporen en op te volgen. Verdere uitbreiding kan dan in de eerste herziening na 6 jaar.
Net als het pakket nulvervuiling of de bekende natuurherstelwet past dit voorstel ook binnen de EU Green Deal van de commissie-Von der Leyen.
Door afbraak, erosie, verzuring, verkleining, overbemesting en andere factoren is vandaag 67 tot 70% van Europese bodems in slechte staat. Met het richtlijnvoorstel voor een Europese bodemgezondheidswet wil de Commissie die cijfers drastisch doen zakken, tot een nulvervuiling in 2050.
Het belang van bodems voor Europa en haar milieupolitiek zit in de talloze voordelen die een belangrijke bijdrage leveren tegen klimaatopwarming. Gezonde bodems zijn, naast een gevarieerd ecoysteem voor tal van planten en dieren, ideale opslagplaatsen van water, CO2, voedsel en andere ruwe materialen.
In bijlage vind je het wetsvoorstel en een overzichtelijke factsheet terug.
Via deze link kan je alle andere documenten (bijlages, impact assesments etc.) raadplegen.
Op deze website vind je alle info rondom het wetsvoorstel terug.
Geef via deze link je mening over het nieuwe bodemvoorstel tot en met 11 oktober 2023.
