23 november 2023 - door Liese Dewilde
Op 23 februari publiceerde de Commissie haar Mededeling over Waardig Werk Wereldwijd – voor en rechtvaardige overgang en een duurzaam herstel in de wereld. De EU herhaalt hiermee dat het zich wil inzetten voor waardig werk in de EU en daarbuiten. Kinderarbeid en dwangarbeid stoppen is hiervoor cruciaal.
160 miljoen kinderen – 10 % van de kinderen wereldwijd – zijn het slachtoffer van kinderarbeid en 25 miljoen mensen verrichten dwangarbeid.
De mededeling beschrijft de interne en externe beleidsmaatregelen van de EU én de belangrijkste instrumenten om waardig werk wereldwijd te bevorderen.
In het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten werd een “mededeling over waardig werk wereldwijd” aangekondigd.
In haar State of the Union toespraak van 15 september 2021 zei Commissie-president Von der Leyen reeds het volgende: “Zaken doen over de hele wereld, wereldhandel - dat is allemaal goed en noodzakelijk. Maar dit kan nooit ten koste gaan van de waardigheid en vrijheid van mensen... Mensenrechten zijn niet te koop - tegen welke prijs dan ook"
Over de voorstelling van de communicatie Waardig Werk Wereldwijd reageerde ze dat “Europa een sterk signaal geeft dat zaken doen nooit ten koste mag gaan van de menselijke waardigheid en vrijheid. We willen niet dat goederen die het resultaat zijn van dwangarbeid, in onze winkels in Europa terechtkomen. Daarom werken we aan een verbod op goederen die door dwangarbeiders zijn gemaakt.”
Volgens de laatste wereldwijde ramingen van het ‘Child Labour Report’ door UNICEF en de IAO (Internationale Arbeidsorganisatie) verrichten 160 miljoen kinderen wereldwijd kinderarbeid. Dat is één op de tien kinderen in de wereld, en hun aantal neemt nog toe. Bijna de helft van deze kinderen verrichten bovendien gevaarlijk werk.
Tegelijkertijd verkeren volgens de IAO 25 miljoen mensen wereldwijd in een situatie van dwangarbeid. Fatsoenlijk werk is aldus geen realiteit is voor honderden miljoenen mensen wereldwijd. In de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Social Development Goals) van de Verenigde Naties zegde de internationale gemeenschap hier nochtans duidelijk mee in.
Bovendien veranderen mondiale trends de huidige arbeidswereld tegen razendsnel tempo. Dit brengt mogelijkheden met zich mee, maar kan in sommige gevallen ook leiden tot het verlagen van de arbeidsnormen.
Internationaal krijgt de bevordering van fatsoenlijk werk steeds meer aandacht, voornamelijk vanuit de Internationale Arbeidsorganisatie, de Verenigde Naties en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Hiernaast zet ook de EU zich in om de mondiale agenda inzake waardig werk vorm te geven en een humane toekomst van werk te bevorderen.
De EU-economie is via de mondiale toeleveringsketens verbonden met miljoenen werknemers over de hele wereld. Consumenten vragen steeds meer om goederen die worden geproduceerd op een duurzame en eerlijke wijze. De EU streeft ernaar zich in te zetten voor fatsoenlijk werk, zowel thuis als in de rest van de wereld. Het actieplan inzake de Europese pijler van sociale rechten en de daaruit voortvloeiende initiatieven moeten deze doelstelling bevorderen.
In het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten van maart 2021 werd een “mededeling over waardig werk wereldwijd” aangekondigd met een uitgebreid overzicht van het relevante EU-instrumentarium en een blauwdruk voor een EU strategie voor het bevorderen van de sociale dimensie in internationaal optreden.
In de mededeling van de Commissie, worden bestaande en toekomstige EU-instrumenten voor het bevorderen van werkbaar werk op 4 gebieden beschreven:
1) EU-beleidsmaatregelen en -initiatieven met een werkingssfeer die zich niet tot de EU beperkt
Dankzij EU-richtsnoeren en wettelijke bepalingen inzake sociaal duurzame overheidsopdrachten zal de overheidssector het goede voorbeeld geven. Bovendien zullen sectorale beleidsmaatregelen van de EU de naleving van internationale arbeidsnormen versterken.
Hiernaast zal de EU-beleidsmaatregelen treffen waarin wereldwijd richtinggevende normen worden vastgesteld op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en transparantie. Het voorstel inzake de zorgvuldigheidsplicht voor ondernemingen en hun waardeketen, ook wel due diligence genoemd, van 23 februari 2022 is hier een vormgeving van. Er volgt nog een wetgevingsvoorstel over dwangarbeid.
2) Bilaterale en regionale betrekkingen van de EU
Het handelsbeleid van de EU bevordert internationale arbeidsnormen. De eerbiediging van de arbeidsrechten in derde landen is bovendien een essentieel onderdeel van het mensenrechtenbeleid van de EU. Het uitbreidings- en nabuurschapsbeleid van de EU bevordert tot slot ook waardig werk in de buurlanden.
3) De EU in internationale en multilaterale fora
De EU biedt ook steun aan de uitvoering van VN-instrumenten inzake waardig werk en draagt actief bij tot het vaststellen van arbeidsnormen via de IAO. De EU steunt ook de hervorming van de Wereldhandelsorganisatie om rekening te houden met de sociale dimensie van de globalisering. In het kader van de G20 en G7 werkt de EU bovendien met andere economische wereldmachten samen om waardig werk te bevorderen.
4) Samenwerking met belanghebbenden en in het kader van wereldwijde partnerschappen.
De EU steunt sociale partners om ervoor te zorgen dat arbeidsrechten in de toeleveringsketen worden geëerbiedigd. Hiernaast werkt de EU ook samen met het maatschappelijk middenveld om veilige en stimulerende omstandigheden voor het maatschappelijk middenveld te bevorderen. Tot slot steunt de EU ook wereldwijde partnerschappen en initiatieven met talrijke andere belanghebbenden rond het thema waardig werk op gebieden als veiligheid en gezondheid op het werk.
De Commissie verzoekt het Europees Parlement en de Raad om de in deze mededeling beschreven aanpak te onderschrijven en bij de uitvoering van de maatregelen samen te werken.
De mededeling moet nu vorm krijgen in verschillende initiatieven. De Commissie zal regelmatig verslag uitbrengen over de uitvoering van deze mededeling.
De volledige mededeling van de Commissie kan je hier terugvinden.
