17 november 2023
De Europese Milieuministers hebben op 10 november 2023 hun standpunt bepaald over de voorgestelde herziening van de 2 bestaande luchtkwaliteitsrichtlijnen.
De Europese Milieuministers komen een zekere flexibiliteit en vereenvoudiging overeen wat betreft de beoordelingscriteria van de luchtkwaliteit.
De milieuministers roepen de Europese Commissie op de luchtkwaliteitsnormen uiterlijk in 2030, en vanaf dan zo vaak als nodig, te evalueren.
Naar verwachting zullen de onderhandelingen tussen de Raad en het Europees Parlement binnenkort van start gaan.
De Raad Milieu handhaaft de door de Commissie vastgestelde hoofddoelstelling:
strengere EU-luchtkwaliteitsnormen
nulverontreiniging in 2050
De belangrijkste wijzigingen van de Europese Milieuministers zijn:
Flexibiliteit
De tekst van de Europese Milieuministers biedt een zekere flexibiliteit om de grenswaarden van de luchtkwaliteit te halen indien het vanwege een geldige reden, zoals ongunstige weersomstandigheden, onmogelijk blijkt vóór de uiterste datum aan de richtlijn te voldoen. In dat geval kunnen de lidstaten verzoeken de termijn met hoogstens 10 jaar, maar tot maximaal 1 januari 2040, te verlengen. Nog een geldige reden hiervoor is een hoog percentage aan huishoudens met een laag inkomen.
De Milieuraad stelt ook meer flexibiliteit voor bij het beoordelen van de luchtkwaliteit. Zo zou het gebruik van modelleringsapplicaties ter aanvulling van vaste metingen niet verplicht zijn bij de overschrijding van de grenswaarden van de richtlijn.
Evaluatiebepaling
Verder roepen de milieuministers de Europese Commissie op de luchtkwaliteitsnormen uiterlijk in 2030, en vanaf dan zo vaak als nodig, te evalueren. Op basis van zo een evaluaties moet de Commissie dan voorstellen doen om de luchtkwaliteitsnormen te herzien, andere verontreinigende stoffen op te nemen en/of bijkomende maatregelen op EU-niveau te nemen.
Grensoverschrijdende verontreiniging
Om het grensoverschrijdende karakter van een aantal verontreinigende stoffen aan te pakken, heeft de Milieuraad de bepalingen hiervoor verhoogd. De lidstaten worden opgeroepen om zones aan te duiden die worden gekenmerkt door grensoverschrijdende luchtverontreiniging en om de Commissie hiervan op de hoogte te stellen.
Sancties
Wat betreft de toegang tot de rechter en het recht op schadevergoeding stellen de Milieuministers ook enkele wijzigingen voor. De lidstaten moeten onder andere doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties bepalen voor wie de uitvoeringsmaatregelen van de richtlijn schendt.
In de Green Deal beschreef de Europese Commissie al haar ambitie om tegen 2050 de vervuiling in het milieu naar nul terug te brengen. Dit zorgt voor een positieve impact op het milieu en komt de gezondheid van de mensen ten goede. Om luchtvervuiling aan te pakken, diende de Europese Commissie in oktober 2022 haar voorstel in om de 2 bestaande luchtkwaliteitsrichtlijnen bij te werken en samen te voegen. De belangrijkste punten uit de voorgestelde herziening zijn:
luchtverontreiniging uiterlijk in 2050 tot nul
recht op compensatie voor mensen die gezondheidsschade lijden als gevolg van luchtverontreiniging
verbetering van de toegang tot de rechter en het recht op schone lucht
doeltreffende sancties
betere en voor iedereen toegankelijke informatie over de luchtkwaliteit
aanscherping van luchtkwaliteitsplannen en -monitoring
Het Commissievoorstel heeft tot doel strengere EU-luchtkwaliteitsnormen voor 2030 vast te stellen en de EU verder op weg te helpen naar nulverontreiniging in de lucht tegen 2050. Met de nieuwe regels worden de huidige luchtkwaliteitsnormen geactualiseerd om ze beter af te stemmen op de richtsnoeren van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Het Europees Parlement heeft zijn standpunt over luchtkwaliteit reeds in september 2023 aangenomen.
De onderhandelingen tussen de Raad en het Europees Parlement zullen naar verwachting binnenkort van start gaan.
Het persbericht van de Raad kan je hier lezen.
Het Commissievoorstel voor een richtlijn over de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa kan je hier terugvinden.
Bekijk hier de EU-Infographic https://www.consilium.europa.eu/nl/infographics/air-pollution-in-the-eu/ .
