23 november 2023 - door Kaatje Gevaert
De EU heeft diverse financieringsprogramma’s waaruit je steun kan aanvragen, afhankelijk van de aard van jouw organisatie of project. Maar waarom spreekt men van directe/centrale fondsen en indirect/gedecentraliseerde fondsen en wat betekent dit voor mijn projectaanvraag?
Europese subsidieprogramma’s kan je opdelen volgens drie beheersvormen: direct, indirect en gedeeld beheer.
De beheersvorm bepaalt hoe en via welke kanalen jouw aanvraagprocedure en de evaluatie ervan eruit zal zien
In de drie gevallen kan je rekenen op ondersteuning vanuit de nationale/Vlaamse contactpunten
Europese financiering wordt beheerd door de Europese Commissie. Dit gebeurt vaak samen met de Europese landen of via andere entiteiten. Of anders: hoewel de EU de financiering voor een specifiek programma of project verstrekt, zijn zij niet altijd rechtstreeks betrokken bij het dagelijks beheer ervan.
Zo kan je drie beheersvormen in de Europese subsidieprogramma’s onderscheiden. Die beheersvorm is bepalend voor de aanvraagprocedure en de evaluatie van jouw projectaanvraag:
De EU-financiering wordt rechtstreeks door de Europese Commissie beheerd en zijn EU-breed en divers van inhoud. We spreken hierbij soms ook van thematische of gecentraliseerde fondsen. Bij direct beheer is de Europese Commissie rechtstreeks verantwoordelijk voor alle stappen in de uitvoering van een programma:
lanceren van de oproepen tot het indienen van voorstellen
beoordelen van de ingediende voorstellen
ondertekenen van subsidieovereenkomsten
bewaken van de projectuitvoering
beoordelen van de resultaten
verrichten van betalingen
Deze taken worden uitgevoerd door de departementen van de Commissie, op het hoofdkantoor van de Commissie, in de EU-delegaties of via uitvoerende agentschappen van de EU; er zijn geen derden. De programma's die onder direct beheer worden uitgevoerd vertegenwoordigen ongeveer 20% (hiervan is ong. 6% bestemd voor administratie) van de EU-begroting 2021-2027.
Een voorbeeld hiervan is het Creative Europe programma: als een aanvrager een organisatie is die financiële steun van de EU wil ontvangen, is de contact- en beheerafdeling het Europees Uitvoerend Agentschap EACEA dat Creative Europe beheert.
Voor de meeste van deze programma’s is echter een nationaal (of Vlaams) contactpunt aangeduid waar u terecht kan voor de nodige ondersteuning. Voor Creative Europe is dit Creative Europe Desk Vlaanderen.
Oproepen tot het indienen van voorstellen onder direct beheer worden gepubliceerd op de portaalsite voor financieringsmogelijkheden en aanbestedingen (“Funding and Tenders Portal”)
Bij gedeeld beheer zijn zowel de Europese Commissie als de nationale autoriteiten in de EU-landen, zoals ministeries en openbare instellingen, verantwoordelijk voor de uitvoering van een bepaald programma. Ongeveer 70% van de EU-programma's wordt op deze manier beheerd.
Het gaat hoofdzakelijk om de vijf grote fondsen die onder de paraplu van de Europese Structuur- en Investeringsfondsen vallen. Hier is de lidstaat (in dit geval ‘Vlaanderen’ ) verantwoordelijk voor de uitvoering van het programma. We spreken dan van gedecentraliseerde fondsen:
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling - regionale en stedelijke ontwikkeling
Europees Sociaal Fonds - opleiding, tewerkstelling, sociale inclusie, strijd tegen discriminatie en armoede
Cohesiefonds - economische convergentie door minder ontwikkelde regio's
Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling
Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij
En verder: de fondsen voor binnenlandse zaken (ISF, AMIF, BMVI)
EFRO VLaanderen is hiervan een voorbeeld. Daarvoor moet je aankloppen bij VLAIO, het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen die namens de EU verantwoordelijk is voor het beheer van de middelen voor jouw project. Bij indirect beheer kiezen de overheidsdiensten van de EU-landen (op nationaal, regionaal en lokaal niveau) welke projecten ze financieren en nemen ze daarbij de verantwoordelijkheid voor het dagelijkse beheer ervan. Door samen te werken met de EU-landen zorgt de Commissie ervoor dat de projecten met succes worden afgerond en dat het geld goed wordt besteed.
Sommige financieringsprogramma’s worden geheel of gedeeltelijk uitgevoerd met de steun van andere entiteiten, zoals nationale autoriteiten of internationale organisaties. Zo wordt het merendeel van de EU-middelen voor humanitaire hulp en internationale ontwikkeling uitgevoerd onder indirect beheer.
Voorbeelden hiervan zijn de financiële steun voor de bestrijding van de ebola-uitbraak in West-Afrika en van de gevolgen van de aardbeving in Nepal in 2015. Programma’s onder indirect beheer maken ongeveer 10% van de totale EU-begroting uit.
Stuur je vraag over Europese subsidies naar subsidieteam@vleva.eu, wij helpen je graag verder.
