ENVI-commissie buigt zich over ontwerpverslag inzake Bodemgezondheidswet

22 november 2023

De Commissie Milieubeheer, Volksgezondheid en Voedselveiligheid (ENVI) publiceerde op 31 oktober 2023 haar ontwerpverslag over het voorstel van de Commissie voor een richtlijn inzake Bodemmonitoring en Bodemveerkracht ('de Bodemgezondheidswet'). Aansluitend bespraken de MEP’s van de ENVI-commissie dit ontwerpverslag tijdens hun vergadering op 20 november 2023. De Europarlementariërs pleiten ervoor het Commissievoorstel ambitieuzer te maken en waarschuwen voor extra administratieve lasten.

Zowel Beatrice Covassi (S&D, Italië) als Manuela Ripa (Groenen/Vrije Europese Alliantie, Duitsland) houden vast aan het principe ‘vervuiler betaalt’
Ook Silvia Modig (Linkse Fractie, Finland) uit kritiek op het Commissievoorstel en wil de doelstelling ‘tegen 2050 gezonde bodems’ juridisch bindend maken.
Naar verwachting zal de AGRI-commissie op 28 november 2023 over haar ontwerpverslag debatteren.

Ontwerpverslag ENVI-commissie in een notendop

In het algemeen stelde de ENVI-commissie in haar ontwerpverslag voor om:

de ecologische toestand van bodems te beoordelen aan de hand van vijf bodemklassen, gaande van ‘ernstig aangetast’ tot ‘hoge ecologische toestand’.
de lidstaten meer flexibiliteit te geven bij de keuze van de monitoring
een ‘Sustainable Soil Management Toolbox’ op te zetten
een doeltreffend gebruik en behoud van bodemmonsters te garanderen
de toegang tot de rechter beter te beschermen

Opmerkingen rapporteur

Rapporteur Martin Hojsík (Renew, Slowakije) is verheugd over de door de Commissie vastgestelde doelstelling om tegen 2050 gezonde bodems te bereiken. In zijn verslag beveelt M. Hojsík aan de Kaderrichtlijn Water te volgen, die de bodem indeelt in vijf verschillende categorieën voor beoordeling. Dit in plaats van de bodem simpelweg in te delen als ‘gezond’ of ‘ongezond’.

Hij stelt ook voor om bodemeigenaren of -exploitanten voldoende tijd te gunnen om matig aangetaste of ernstig aangetaste bodems te verbeteren. Wat betreft monitoring adviseert M. Hojsík een drieledige aanpak. Dit zal de lidstaten meer autonomie geven.

Opmerkingen commissieleden

Samenwerking met lokale en nationale autoriteiten bij het implementeren van de maatregelen en het creëren van een bodemarchief op EU-niveau, wordt door Beatrice Covassi (S&D, Italië) sterk aangemoedigd. Met betrekking tot het principe ‘vervuiler betaalt’, vraagt B. Covassi de Commissie hoe dit principe kan worden toegepast als de vervuiler failliet is gegaan. Ze vraagt ook om extra financiering.

Manuela Ripa (Verts/ALE, Duitsland) betreurt dat er in het Commissievoorstel geen sancties zijn voorzien in het geval de bodem in slechte staat blijkt te verkeren. M. Ripa pleit ervoor om het volgende in het ENVI-ontwerpverslag op te nemen: (a) kwantificeerbare verplichte bepalingen voor de bescherming van de bodem, (b) rapportagebepalingen voor industriële grond en voor grond die niet gebruikt wordt en (c) bepalingen voor herbebossing en regeneratie. Ze wijst ook op het belang van opleiding voor relevante autoriteiten, een grotere betrokkenheid van het grote publiek bij bestemmingsplannen en de toepassing van het principe ‘vervuiler betaalt’.

Aurélie Beigneux (ID, Frankrijk) benadrukt dat de agrarische rol van de bodem niet vergeten mag worden. A. Beigneux is tegen het kunstmatig gebruik van land dat bestemd is voor landbouw en kustgebieden. Ze uit ook haar bezorgdheid over de administratieve lasten die het Commissievoorstel met zich meebrengt.

Ook Silvia Modig (Linkse Fractie, Finland) uit kritiek op het Commissievoorstel. Ze betreurt dat de meeste door de Commissie voorgestelde maatregelen betrekking hebben op bodemmonitoring. Ze laat weten dat haar fractie amendementen zal indienen om de doelstelling ‘tegen 2050 gezonde bodems’ juridisch bindend te maken en om strategieën voor duurzaam gebruik op nationaal niveau te definiëren. Volgens S. Modig moet de bescherming en het herstel van bodemgezondheid gekoppeld worden aan de fondsen van het EU-Landbouwbeleid.

Tot slot benadrukt Ljudmila Novak (EVP, Slovenië) het belang van een systeem dat zowel transparant als economisch levensvatbaar is. L. Novak wil vooral administratieve lasten voorkomen en grensoverschrijdende samenwerking vergemakkelijken.

Opmerkingen Europese Commissie

De Commissie, vertegenwoordigd door Humberto Delgado Rosa, verwelkomt het ENVI-ontwerpverslag en het doel ervan om de transparantie van grensoverschrijdende samenwerking te verbeteren door de grensoverschrijdende effecten van de bodem te erkennen. Hij rechtvaardigt echter het standpunt van de Commissie om een eenvoudig kader voor te stellen betreffende monitoring en duurzaam beheer van bodems, door te wijzen op een groot gebrek aan kennis over bodems in de EU. Gezien de heterogeniteit van bodems in Europa is de meting en evaluatie statistisch onderbouwd en voldoende flexibel, aldus Humberto Delgado Rosa.