Waar staan de Fit for 55-dossiers?

28 april 2023 - door Liese Dewilde

Het Fit for 55-pakket is een reeks voorstellen om de EU-wetgeving te herzien en actualiseren om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met ten minste 55% te verminderen. Dit doel kadert in de ruimere doelstelling om de EU klimaatneutraal te maken tegen 2050, zoals vastgelegd in de Klimaatwet en de Green Deal. Sindsdien zijn de EU-instellingen druk in de weer geweest met dit pakket aan initiatieven.

Nood aan een overzicht van de stand van zaken van de verschillende Fit for 55-dossier? Dan is dit artikel voor jou!  

Dossiers die gepubliceerd zijn in het EU-Publicatieblad

Formeel aangenomen dossiers 

  • Hervorming ETS-systeem

  • Mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens (CBAM)

  • Sociaal Klimaatfonds (SCF)

Dossiers waarvoor een (voorlopig) politiek akkoord werd bereikt 

  • Herziening richtlijn energie-efficiëntie (EED)

  • Herziening richtlijn hernieuwbare energie (RED)

  • Infrastructuur alternatieve brandstoffen

    • FuelEU Maritime Initiative

    • Alternative Fuels Infrastructure Revision (AFIR)

    • ReFuelEU Aviation Initiative

Dossiers in interinstitutionele onderhandelingen (trilogen) 

  • Richtlijn energieprestatie gebouwen (EPBD)

Dossiers waarvoor de Raad en/of het Europees Parlement nog standpunten moeten innemen 

  • Herziening richtlijn energiebelasting

Gepubliceerd in EU-Publicatieblad

Herziene LULUCF-verordening 

De EU-doelstelling voor de nettoverwijdering van broeikasgassen (BKG) door de LULUCF-sector is 310 miljoen ton CO2-equivalent in 2030. Er worden bindende jaarlijkse nationale streefcijfers voor de nettoverwijdering van broeikasgassen vastgesteld volgens een lineair traject.

Op 21 april 2023 verscheen de herziene LULUCF-verordening (Landgebruik, verandering in Landgebruik en bosbouw - Land Use, Land Use Change and Forestry) in het EU-Publicatieblad. De nieuwe verordening (EU) 2023/839 treedt op 11 mei 2023 in werking.

Lees hier meer over deze finale stap in het wetgevende proces van het LULUCF-dossier.

Herziene verordening CO2-emissienormen auto’s en lichte bedrijfsvoertuigen 

Volgens de herziene verordeningen moeten alle nieuwe auto's en lichte bedrijfsvoertuigen emissievrij zijn vanaf 2035. Van 2025 tot eind 2029 zal een regelgevend stimuleringsmechanisme voor emissievrije en emissiearme voertuigen (ZLEV) van kracht zijn.

Op 25 april 2023 verschenen de strengere CO2-emissienormen voor nieuwe auto's en lichte bedrijfsvoertuigen in het EU-Publicatieblad. De nieuwe verordening (EU) 2023/851 treedt op 15 mei 2023 in werking.

Lees hier meer over deze herziene verordening.

Herziene verordening lastenverdeling (ESR)

De nieuwe ESR-verordening (Effort Sharing Regulation) stelt een EU-streefcijfer voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen van 40% tegen 2030 (t.o.v. 2005) voor wegvervoer en binnenlands zeevervoer, gebouwen, landbouw, afval en kleine industrieën.

Op 26 april 2023 verscheen de herziene verordening inzake lastenverdeling (ERS) in het EU-Publicatieblad. De nieuwe verordening (EU) 2023/857 treedt op 17 mei 2023 in werking.

Je leest hier meer over deze herzine verordening.

Formeel aangenomen

Hervorming ETS-systeem 

De ETS-herziening moet leiden tot 62% minder uitstoot tegen 2030 en laat de gratis uitstootrechten uitdoven tot de afschaffing ervan in 2034.

Het Europees Parlement stemde plenair in met het voorlopig politiek akkoord op 18 april 2023. Op 25 april 2023 nam de Raad het herziene emissiehandelssysteem ook formeel aan. De tekst is nu klaar voor publicatie in het EU-publicatieblad en de daaropvolgende inwerkingtreding.

Je kan hier meer lezen.

Mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens (CBAM) 

Het mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens, het Carbon Border Adjustment Mechanism, heeft as doel om koolstofintenstieve producten te beperken en koolstoflekkage te vermijden.

Op 12 december 2022 bereikten de Raad en het Europees Parlement een voorlopig politiek akkoord over CBAM. Op 18 april stemde het Europees Parlement plenair in met dit akkoord. Op 25 april 2023 stemde de Raad formeel in met CBAM. De tekst is nu klaar voor publicatie in het EU Publicatieblad en de daaropvolgende inwerkingtreding.

Je kan hier meer lezen over dit dossier.

Sociaal Klimaatfonds (SCF) 

Het SCF moet de kosten opvangen van de uitbreiding van het ETS-systeem naar gebouwen en wegvervoer (ETS2).

Op 18 april 2023 stemde het Europees Parlement plenair in met het politiek akkoord. De Raad keurde op 25 april 2023 het Sociaal Klimaatfonds goed. De tekst is nu klaar voor publicatie in het EU-publicatieblad en de daaropvolgende inwerkingtreding.

Je kan hier meer info vinden.

(Voorlopig) politiek akkoord

Herziening richtlijn energie-efficiëntie (EED) 

De Raad en het Europees Parlement  bereikten op 10 maart 2023 een voorlopig politiek akkoord over de herziening van de Energie-efficiëntierichtlijn (EED).

De consensus over de EED-herziening stelt een vermindering van het verbruik van primaire en finale energie vast met 11,7% in 2030 op EU-niveau. De jaarlijkse energiebesparingen van de lidstaten worden tot eind 2025 vastgesteld op 1,3% en moeten geleidelijk oplopen tot 1,9% eind 2030. De overheidssector moet bovendien zijn eind-energieverbruik met 1,9% per jaar verminderen en jaarlijks moet ten minste 3% van de overheidsgebouwen worden gerenoveerd.

De verantwoordelijke ITRE-commissie in het Europees Parlement en de ENVI-commissie stemden al in met dit voorlopig politiek akkoord. Het Europees Parlement moet nu nog plenair stemmen. Daarna is het aan de Raad om de tekst formeel aan te nemen.

Je leest hier meer over het voorlopig politiek akkoord.

Herziening richtlijn hernieuwbare energie (RED) 

Op 29 maart 2023 hebben de Raad en het Europees Parlement een voorlopig politiek akkoord bereikt over de herziening van de richtlijn hernieuwbare energie (RED III). Het Europees Parlement en de Raad moeten dit akkoord nog formeel aannemen.

Deze herziening heeft tot doel het gebruik van hernieuwbare energie te stimuleren. De herziening introduceert een bindend streefcijfer van 42,5% voor het aandeel van hernieuwbare energiebronnen in het energieverbruik in 2030, met als doel 45% te bereiken. De herziene richtlijn moet ook zorgen voor een snellere goedkeuringsprocedure voor hernieuwbare energiebronnen.

Je kan hier meer lezen over het voorlopig politiek akkoord.

Infrastructuur alternatieve brandstoffen 

FuelEU Maritime Initiative 

Er werd een voorlopig politiek akkoord bereikt tussen het Europees Parlement en de lidstaten tijdens de vierde trilogenronde van 22 en 23 maart 2023. Het Europees Parlement en de Raad moeten dit akkoord nog aannemen.

De uitstoot van broeikasgassen moet tegen 2050 met 80% verminderen. Het akkoord bepaalt ook dat grote EU-havens tegen 2030 voldoende stroomcapaciteit beschikbaar moeten stellen voor passagiers- en containerschepen, die verplicht op een schone stroomvoorziening moeten worden aangesloten wanneer zij aanleggen.

Hier kan je meer info vinden over het politiek akkoord.

Alternative Fuels Infrastructure Revision (AFIR) 

Op 27 maart 2023 werd een voorlopig politiek akkoord bereikt over de herziening van de richtlijn uitrol infrastructuur alternatieve brandstoffen. Het voorlopig politiek akkoord moet nu nog aangenomen worden door het Europees Parlement en de Raad.

Het doel van de verordening inzake infrastructuur voor alternatieve brandstoffen (AFIR) is drieledig:

  • Zorgen voor een toereikend infrastructuurnetwerk voor het opladen of bijtanken van wegvoertuigen of schepen met alternatieve brandstoffen.

  • Alternatieve oplossingen bieden zodat schepen op hun ligplaats en stilstaande vliegtuigen hun motoren niet hoeven te laten draaien.

  • Volledige interoperabiliteit in de hele EU te bereiken en ervoor te zorgen dat de infrastructuur gemakkelijk te gebruiken is.

Lees hier meer over het voorlopig politiek akkoord over AFIR.

ReFuelEU Aviation Initiative

Op 25 april 2023 hebben de Raad en het Europees Parlement een voorlopig politiek akkoord bereikt over het ReFuelEU Aviation Initiative tijdens hun vierde trilogenronde. Dit akkoord moet nu nog door het Europees Parlement en de Raad worden goedgekeurd.

Twee procent van de vliegtuigbrandstof moet duurzaam zijn vanaf 2025, en 70% tegen 2050. Waterstof en brandstof uit bakolie of afvalgassen worden als groen beschouwd volgens de nieuwe regels, brandstoffen op basis van voeder- en voedselgewassen daarentegen niet. Er komt ook een EU-milieukeurmerk voor vluchten vanaf 2025.

Je leest hier meer over het politiek akkoord.

In interinstitutionele onderhandelingen

Richtlijn energieprestatie gebouwen (EPBD)

De Raad bereikte in oktober 2022 al een algemene oriëntatie over het voorstel tot herziening van de richtlijn over de energieprestatie van gebouwen (EPBD - Energy Performance of Buildings Directive). Op 14 maart 2023 kwam het Europees Parlement tot een standpunt over het dossier door de plenaire stemming over het ITRE-rapport van rapporteur Ciarán Cuffe.

Nu het Europees Parlement en de Raad elk hun respectievelijke standpunt hebben ingenomen over dit dossier, kunnen de trilogen beginnen. Een datum voor de eerste triloog is nog niet bekend.

Je leest hier meer over het standpunt van het Europees Parlement. Hier vind je meer info over de algemene oriëntatie van de Raad.

Zoektocht naar standpunt(en)

Herziening richtlijn energiebelasting 

In het Europees Parlement heeft de verantwoordelijke ECON-Commissie de werkzaamheden rond dit dossier een tijd lang opgeschort omwille van de moeilijkheden en gevoeligheden die de energiecrisis bracht voor dit dossier. Verwacht werd dat de werkzaamheden in maart 2023 zouden hervatten. Recent werd echter gecommuniceerd dat de werkzaamheden opnieuw opgeschort zijn, deze keer voor onbepaalde duur.

In de Raad zijn de werkzaamheden wel volop bezig. De Werkgroep Belastingsvraagstukken houdt volop besprekingen over de voorlopige compromistekst om tot een positie (general approach) te komen.