Sociaal Klimaatfonds formeel aangenomen

25 april 2023 - door Liese Dewilde

De Raad keurde op 25 april 2023 het Sociaal Klimaatfonds (Social Climate Fund – SCF) goed. Het SCF moet de kosten opvangen van de uitbreiding van het ETS-systeem naar gebouwen en wegvervoer (ETS2).

  • Doel is om energie- en vervoersarmoede aan te pakken voor kwetsbare huishoudens, micro-ondernemingen en vervoersgebruikers die bijzonder zwaar getroffen worden door ETS2.

  • Het SCF zal in 2026 starten en naar schatting zal er 86,7 miljard euro voor worden vrijgemaakt.

  • Met het akkoord van de Raad is het SCF formeel aangenomen. De tekst is klaar voor publicatie en de daaropvolgende inwerkingtreding.

Energie- en vervoersarmoede aanpakken

Het Sociaal Klimaatfonds moet ten goede komen aan kwetsbare huishoudens, micro-ondernemingen en vervoersgebruikers die in het bijzonder door energie- en vervoersarmoede worden getroffen. Zij worden geraakt door de uitbreiding van ETS naar gebouwen en wegvervoer.

Alleen maatregelen en investeringen die ‘geen significante schade berokkenen’ en erop gericht zijn de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen komen in aanmerkingen voor steun.

Lidstaten zullen ‘sociale klimaatplannen’ moeten indienen. Deze moeten opgesteld worden na overleg met lokale en regionale autoriteiten, economische en sociale partners en het maatschappelijk middenveld. De sociale klimaatplannen zullen twee soorten initiatieven kunnen omvatten:

  • Tijdelijke directe inkomenssteunmaatregelen om de stijging van de brandstofprijzen voor wegvervoer en verwarming aan te pakken.

  • Langlopende structurele investeringen, onder andere voor de renovatie van gebouwen, het koolstofarm maken van gebouwen, de integratie van hernieuwbare energie, de aankoop en infrastructuur van emissievrije en emissiearme voertuigen, het gebruik van openbaar vervoer en gedeelde mobiliteitsdiensten enzovoort.

Financiering

Het SCF zal starten in 2026. Het zal het eerste jaar gefinancierd worden door inkomsten uit ETS1 (het bestaande ETS-systeem) en uit ETS2 (de uitbreiding van ETS naar gebouwen en wegvervoer) vanaf 2027.

De som over 6 jaar zal 65 miljard euro bedragen, met 25% nationale cofinanciering, wat het potje voor het SCF in totaal op 86,7 miljard euro brengt. De omvang van het fonds zal echter worden teruggebracht tot 54,6 miljard euro in geval van uitstel van ETS2 tot 2028, zoals voorzien in de noodrem.

Wetgevend proces

Op 14 juli 2021 presenteerde de Europese Commissie een Voorstel voor een verordening tot oprichting van een Sociaal Klimaatfonds. Op 18 december 2022 bereikten de Raad en het Europees Parlement hierover een voorlopig politiek akkoord. Op 18 april 2023 stemde het Europees Parlement plenair in met het akkoord. COREPER gaf vervolgens ook groen licht op 19 april 2023.

Met de goedkeuring van de Raad op 25 april 2023 is de volgende stap in het wetgevend proces gezet. De tekst voor het Sociaal Klimaatfonds is nu klaar voor publicatie in het EU Publicatieblad. Na die publicatie kan de verordening in werking treden.

De volledige tekst van de verordening kan je hier vinden.