Op weg naar betaalbare energie voor alle Europeanen

De vier pijlers van het actieplan

Het actieplan voor betaalbare energie is gebaseerd op vier pijlers:

1. De energiekosten verlagen. Om de energiefactuur te verlagen, wil de Commissie de drie kostencomponenten aanpakken: netwerk- en systeemkosten, belastingen en leveringskosten.

2. De energie-unie voltooien. Energieprijzen kunnen sterk verschillen tussen EU-landen. Om de coördinatie te verbeteren en de governance van het elektriciteitssysteem te versterken, is een echte energie-unie nodig. Dit betekent 27 verschillende nationale energiemarkten volledig integreren en een samenhangend governancekader. Zonder actie kunnen de systeemkosten tegen 2040 met 103 miljard euro stijgen.

3. Investeringen aantrekken en energievoorziening garanderen. Een echte energie-unie gebaseerd op schone en betaalbare energie van eigen bodem vereist grote investeringen in de komende tien jaar en een robuust bestuur. Sterk politiek leiderschap en betrokkenheid van alle actoren in de energiewaardeketen zijn nodig om snel resultaten te boeken.

4. Voorbereid zijn op mogelijke energiecrisissen. De recente energiecrisis heeft aangetoond hoe belangrijk coördinatie op EU-niveau is om prijspieken op de interne markt te beheersen. Lidstaten hebben effectieve instrumenten nodig om een toekomstige crises aan te pakken. Het kader voor energievoorzieningszekerheid moet worden versterkt. Hierbij moeten we leren van recente gebeurtenissen.

De acht acties in het plan

Het actieplan omvat acht acties, onder elke actie zijn meerdere maatregelen/ initiatieven opgenomen. Deze worden in het plan beschreven samen met hun impact en de verwachte timing. De meeste acties worden al in 2025 uitgevoerd.

Hieronder de acht acties met de voornaamste geplande initiatieven.

Actie 1: Elektriciteitsrekeningen betaalbaarder maken

• Ontwerp nieuwe tariefmethodologieën voor nettarieven, zodat gebruikers stroom op verschillende tijden kunnen gebruiken en de toegang kunnen verschuiven naar de goedkoopste bron. Mogelijks een wetgevingsvoorstel om dit wettelijk bindend te maken (tweede kwartaal 2025)

• Lidstaten aansporen om de herziening van de energiebelastingrichtlijn af te ronden en de belastingtarieven voor elektriciteit te verlagen (vierde kwartaal 2025)

• Energiepakket voor de burger, met onder meer maatregelen om energiearmoede te verminderen (3de kwartaal 2025)

Actie 2: De kosten van de elektriciteitsvoorziening verlagen

• Pilootprogramma voor Power Purchase Agreements (PPA's) voor bedrijven. Via het toestaan van langetermijncontracten wil de Commissie elektriciteitsrekeningen loskoppelen van hoge en volatiele gasprijzen. (tweede kwartaal 2025)

• Richtsnoeren voor lidstaten om het combineren van PPA's en contracts for difference (CfD's) mogelijk te maken (vierde kwartaal 2025)

• Wetgevingsvoorstellen om de vergunningverlening voor stroomnetten, opslag en hernieuwbare energie, met inbegrip van het stroomlijnen van milieubeoordelingen en verkorting van de termijnen voor vergunningen als onderdeel van het Europese netwerkpakket (eerste kwartaal 2026)

• Stroomlijning van de vergunningspraktijken voor nieuwe kernenergietechnologieën en de publicatie van een mededeling over kleine modulaire kernreactoren (SMR). (2026)

• Europees netwerkpakket (eerste kwartaal 2026)

• Verduidelijking van de staatssteunvereisten voor niet-fossiele flexibele regelingen in het nieuw staatssteunkader (tweede kwartaal 2025)

• Vaststelling nieuwe regels voor vraagrespons om ervoor te zorgen dat consumenten volledig financieel kunnen profiteren van flexibiliteit (eerste kwartaal 2026)

• Richtsnoeren om de beloning van flexibiliteit in retailcontracten te bevorderen (vierde kwartaal 2025)

Actie 3: Gasmarkten verbeteren voor eerlijke energieprijzen

• Taskforce voor de gasmarkt (opgericht februari 2025) zal aanbevelingen geven (vierde kwartaal 2025)

• Voorstellen voor gezamenlijke inkopen door EU-bedrijven die contracten afsluiten met buitenlandse leveranciers van vloeibaar aardgas (LNG) (eerste en tweede kwartaal 2025)

Actie 4: Energie-efficiëntie: energiebesparingen realiseren

• Met behulp van de ‘Europese coalitie voor de financiering van energie-efficiëntie’ zal de Commissie marktdeelnemers ondersteunen die oplossingen op het gebied van energie-efficiëntie aanbieden aan bedrijven (derde kwartaal 2025)

• Actualisatie van de EU-regelgeving inzake energielabelling en ecodisign (vanaf de goedkeuring van het initiatief)

Actie 5: De energie-unie voltooien

• Oprichting van een taskforce voor de energie-unie (2025)

• Publicatie van een Witboek over verdere integratie van de elektriciteitsmarkt (< half 2027)

• Herziening van de governanceverordening van de energie-unie (tegen half 2027)

• Publicatie van een investeringsstrategie voor schone energie en een bijgewerkt indicatief programma voor kernenergie (PINC) (2025)

• Voorstel van een actieplan voor elektrificatie (eerste kwartaal 2026)

• Strategie voor koolstofarme verwarming en koeling (eerste kwartaal 2026)

• Strategische routekaart voor digitalisering en artificiële intelligentie voor de energiesector (2026)

Actie 6: Een tripartiet contract opstellen voor betaalbare energie voor de Europese industrie

• Een tripartiet contract voor betaalbare energie tussen de publieke sector, inclusief financiële instellingen, producenten van schone energie en de industrieën, die veel energie verbruiken (2025)

Dit zou sectorale contracten voor bepaalde sectoren omvatten, zoals waterstof, synthetische brandstoffen, batterijen, offshore windenergie, zonne-energie, netwerken.

Actie 7: Energiezekerheid garanderen voor prijsstabiliteit

• Wetgevingsvoorstel voor een herziening van het huidige EU-regelgevingskader voor energiezekerheid (begin 2026)

Actie 8: Voorbereid zijn op prijscrises

• De Commissie zal lidstaten ondersteunen bij het uitvoeren van maatregelen die consumenten aanmoedigen om hun vraag op bepaalde momenten te verminderen (tijdens energiecrisis)

• De Commissie zal samenwerken met netwerkbeheerders en nationale regelgevende instanties om in bepaalde situaties tijdelijk de grensoverschrijdende elektriciteitscapaciteit te vergroten (tijdens energiecrisis)

Volgende stappen

De mededeling COM(2025) 79 final werd na de publicatie overgemaakt aan het Europees Parlement en de Raad. Beide instellingen kunnen formeel te reageren.

Achtergrond

Het actieplan voor betaalbare energie werd aangekondigd in de politieke beleidslijnen van Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen voor de jaren 2024-2029 en in de opdrachtbrief van commissaris voor Energie en Huisvesting Dan Jørgensen. Op 26 februari publiceerde de Commissie het actieplan voor betaalbare energie in de vorm van een mededeling - COM(2025) 79 final. Het plan maakt deel uit van de Clean Industrial Deal die tot doel heeft schone technologie te stimuleren en energie-intensieve industrieën in de EU te helpen wereldwijd concurrerend te blijven.

Meer lezen over het EU-actieplan betaalbare energie

De volledige tekst van de EC-mededeling ‘EU-actieplan voor betaalbare energie’ – COM(2025) 79 final

EC-persbericht, 26 februari 2025: Commission brings relief to European consumers and businesses with Action Plan to save €260 billion annually by 2040

Factsheet: EU-actieplan betaalbare energie

Questions and answers