21 november 2024 - door Tina Rubbrecht
De kogel is door de kerk. De Europese Commissie Von der Leyen II kan in werking treden op 1 december. Na de hoorzittingen of “mondelinge examens” van de 26 kandidaat-EU-commissarissen (4 tot 12 november), volgde een lange week van politieke onderhandelingen tussen de drie pro-Europese fracties in het Europees Parlement. Gisteren kwamen de centrumrechtse EVP, de sociaaldemocratische S&D en het liberale Renew Europe uiteindelijk tot een politiek akkoord over de benoeming van de 26 kandidaten. Het Europees Parlement zal tijdens de plenaire vergadering op woensdag 27 november stemmen over de goedkeuring van de voltallige Europese Commissie.
Meer dan een week lang werd de goedkeuring van de laatste zeven kandidaten, de sleutelposten van de 6 vicevoorzitters en ook de extreemrechtse Hongaarse Oliver Varhelyi, vertraagd door politiek getouwtrek. Zo kwam er verzet van de EVP tegen de Spaanse socialiste Teresa Ribera, die de belangrijke post voor Concurrentiebeleid en Competitiviteit zal opnemen. Als Spaans klimaatminister lag ze onder vuur tijdens de recente overstromingen in Spanje. De S&D kantte zich dan weer tegen de extreemrechtse Italiaan Raffaele Fitto voor zijn grotere rol als vicevoorzitter. Bovendien nemen de S&D en Renew het de EVP kwalijk steeds vaker toenadering te zoeken tot de rechterzijde.
Ook de extreemrechtse Hongaarse kandidaat Varhelyi, die extra schriftelijke vragen moest beantwoorden na zijn woelige hoorzitting, is niet met glans geslaagd. Varhelyi moet bepaalde bevoegdheden van zijn portefeuille voor Gezondheid en Dierenwelzijn afgeven aan de Belgische kandidaat-commissaris Hadja Lahbib. Zo zouden de bevoegdheden rond seksuele en reproductieve rechten en de aanpak van gezondheidscrisissen (HERA) in handen van Lahbib komen. Zij kreeg twee weken geleden al groen licht na haar geslaagde hoorzitting en wordt bevoegd voor humanitaire hulp, crisisbeheer en gelijkheid.
Uiteindelijk ondertekenden de drie pro-Europese fracties gisteren een (niet-bindende) verklaring over hun samenwerking voor de komende legislatuur. Voor het eerst sinds 1999 werd geen enkele kandidaat-EU-commissaris afgewezen.
Op 27 november* zal het Europees Parlement stemmen over het college van commissarissen als geheel. Daarna volgt de officiële benoeming door de Europese Raad. Naar alle waarschijnlijkheid kan de Europese Commissie op 1 december aan de slag gaan voor een ambtstermijn van 5 jaar.
*Update 27/11/2024: 370 Europarlementsleden stemden voor, 282 tegen, 36 onthielden zich.
Wie doet wat in de nieuwe Europese Commissie? Ontdek de bevoegdheden en taken van elke EU-commissaris.
De Commissie zal haar werkprogramma op 11 februari 2025 publiceren. Von der Leyen gaf wel al inzicht in haar plannen via haar politieke beleidslijnen en missiebrieven voor elke EU-commissaris. Wat staat er zoal op de agenda van de Von der Leyen II-Commissie voor de eerste honderd dagen? Hier vind je een overzicht van de initiatieven.