17 september 2024 - door Tina Rubbrecht
Vandaag was het zover: Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stelde haar nieuwe Europese Commissie voor aan de Europese Parlementsleden in Straatsburg.
In deze blog lees je:
Wie de 26 kandidaat-Commissarissen van alle lidstaten zijn.
Welke bevoegdheid naar welk land gaat.
Wie de topfuncties in de nieuwe structuur van de Commissie krijgt.
Welke portefeuille kandidaat-Commissaris Hadja Lahbib voor België zal opnemen.
Wanneer de Europese Commissie officieel in werking zal treden.
Uitstel is geen afstel. Ursula von der Leyen maakte eindelijk de taakverdeling van haar nieuwe ploeg voor de komende 5 jaar bekend. De Europese Commissie bestaat uit 27 Commissarissen (één per lidstaat, inclusief de Commissievoorzitter) die elk bevoegd zijn voor een deel van het Europese beleid. Commissarissen worden niet rechtstreeks verkozen, de keuze van de kandidaat ligt bij de lidstaten. Toch vroeg Von der Leyen de lidstaten om telkens één vrouw en één man voor te stellen om de genderbalans te bewaren.
Zo drong ze er bij bepaalde landen zoals Slovenië uitdrukkelijk op aan om hun mannelijke kandidaat te vervangen door een vrouw. In theorie is het daarom nog even wachten op groen licht van het Sloveense Parlement voor hun nieuwe vrouwelijke kandidaat Marta Kos. In de praktijk hield dit Von der Leyen niet tegen om haar nieuwe ploeg aan te kondigen. Ook de Franse invloedrijke EU-commissaris Thierry Breton, die al meermaals in Von der Leyens vaarwater zat, werd last-minute na zijn ontslag vervangen door Frans minister van Buitenlandse Zaken Stéphane Séjourné. Dit gebeurde in samenspraak met Frans president Macron en levert Frankrijk dan ook een belangrijke rol op voor “Uitvoerend Vicevoorzitter voor Welvaart en Industriële Strategie, Commissaris voor Industrie, Kmo’s en de Interne Markt”.
De verdeling van portefeuilles verliep de afgelopen weken dus niet van een leien dakje. Von der Leyen moest tijdens de onderhandelingen met de lidstaten rekening houden met een evenwicht in gender, geografie en politieke voorkeur. Bovendien speelde de ervaring en competentie van elke kandidaat ook een rol. Door Von der Leyens pleidooi bij de lidstaten voor meer vrouwen, zijn er nu 11 vrouwelijke commissarissen: 40% in vergelijking met de 22% volgens het oorspronkelijke voorstel van de lidstaten. Toch zal de Commissie Von der Leyen II minder gendergelijk zijn dan haar vorige.
De structuur van de Commissie veranderde van 3 lagen naar 2: 6 uitvoerende vicevoorzitters zullen het werk van de 20 commissarissen overzien. Dit zou volgens Von der Leyen zorgen voor een "slankere" Commissie en een meer "interactief en onderling verbonden geheel”. Daarbij staan de kernprioriteiten welvaart, veiligheid en democratie centraal. Als statement gaan de topfuncties van vicevoorzitter naar 4 vrouwen en 2 mannen. De grotere lidstaten (Frankrijk, Spanje, Italië) krijgen de belangrijkste groene en economische bevoegdheden.
De Europese competitiviteit in de groene en digitale twin transition is de rode draad die de uitvoerende vicevoorzitters met elkaar verbindt. Elke uitvoerende vicevoorzitter heeft daarbovenop net zoals de andere commissarissen een eigen portefeuille waarvoor hij/zij moet samenwerken met zijn collega-commissarissen. “Want wat invloed heeft op de veiligheid, heeft invloed op de democratie, wat invloed heeft op de economie, heeft invloed op de samenleving, en wat invloed heeft op het klimaat en het milieu, heeft ook invloed op mensen en bedrijven”, aldus Von der Leyen. De voorzitter deelt ook nieuwe portefeuilles uit. Zo is er nu een Europese commissaris voor defensie en veiligheid, voor de Middellandse Zee en voor wonen en energie.
In lijn met de politieke beleidslijnen van de Commissie Von der Leyen II, krijgt elke kandidaat een mission letter met hun taakbeschrijving. Daarin zet Von der Leyen de verwachtingen, verantwoordelijkheden en specifieke doelstellingen voor elke bevoegdheid uiteen.
Commissievoorzitter: Ursula von der Leyen, Duitsland
6 uitvoerende vicevoorzitters:
Kaja Kallas, Estland: Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid
Henna Virkkunen, Finland: Technologische Soevereiniteit, Veiligheid en Democratie
Stéphane Séjourné, Frankrijk: Welvaart, Industriële Strategie, Interne Markt
Raffaele Fitto, Italië: Cohesie en Hervormingen
Roxana Mînzatu, Roemenië: Vaardigheden, Onderwijs, Cultuur, Kwalitatieve jobs, Sociale rechten
Teresa Ribera, Spanje: Schone, Rechtvaardige en Competitieve Transitie, Competitiviteit
20 commissarissen:
Magnus Brunner, Oostenrijk: Binnenlandse Zaken en Migratie
Hadja Lahbib, België: Paraatheid, Crisisbeheer en Gelijkheid
Ekaterina Zaharieva, Bulgarije: Start-ups, Onderzoek en Innovatie
Dubravka Šuica, Kroatië: Middellandse Zeegebied
Costas Kadis, Cyprus: Visserij en Oceanen
Jozef Síkela, Tsjechië: Internationale Partnerschappen
Dan Jørgensen, Denemarken: Energie en Wonen
Apostolos Tzitzikostas, Griekenland: Duurzaam Transport en Toerisme
Olivér Várhelyi, Hongarije: Gezondheid en Dierenwelzijn
Michael McGrath, Ierland: Democratie, Justitie en Rechtsstaat
Valdis Dombrovskis, Letland: Economie en Productiviteit, Implementatie en Vereenvoudiging
Andrius Kubilius, Litouwen: Defensie en Ruimtevaart
Christophe Hansen, Luxemburg: Landbouw en Voeding
Glenn Micallef, Malta: Intergenerationele Rechtvaardigheid, Jeugd, Cultuur en Sport
Wopke Hoekstra, Nederland: Klimaat, Net-Zero en Schone Groei
Piotr Serafin, Polen: Budget, Fraudebestrijding, Openbaar Bestuur
Maria Luís Albuquerque, Portugal: Financiële Diensten, Kapitaalmarktenunie
Maroš Šefčovič, Slovakije: Handel en Economische veiligheid, Relatie tussen de EU-instellingen en Transparantie
Marta Kos, Slovenië: Uitbreiding van de EU en Oostelijk Nabuurschap
Jessika Roswall, Zweden: Milieu, Waterbeheer en Competitieve Circulaire Economie
De bevoegdheden Paraatheid, Crisisbeheer en Gelijkheid gaan naar Belgisch minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR). Zij zal instaan voor o.a. Europese hulp bij natuurrampen zoals overstromingen en bosbranden. Ook humanitaire hulp binnen en buiten de Europese grenzen in crisisgebieden zoals Gaza en Oekraïne, maakt deel uit van haar portefeuille. Haar rol valt onder buitenlandchef Kaja Kallas. Lahbib is ook verantwoordelijk voor alles wat te maken heeft met gelijkheid.
Volgens Von der Leyen is Lahbib de juiste kandidaat voor deze portefeuille. Toch beschouwen een aantal Vlaamse Europarlementsleden dit als een minder prestigieuze bevoegdheid voor België, vergeleken met de zwaardere economische bevoegdheden die naar Frankrijk, Spanje, Portugal en Polen gaan. België miste dan ook de deadline eind augustus om een kandidaat voor te dragen.
Lahbib is nog niet helemaal zeker van haar functie in de Commissie. Zoals elke EU-commissaris moet ze eerst een individuele hoorzitting in de bevoegde commissie(s) van het Europees Parlement doorstaan. Daar zullen de Europarlementsleden haar vakkennis en geschiktheid testen en gewoonlijk ook vragen stellen over het verleden.
Meestal slagen een aantal kandidaten er niet in om het vertrouwen van het Europees Parlement te winnen. Hoewel het Europees Parlement in theorie alleen de Commissie als geheel kan wegstemmen, kan het dreigen met een veto tegen de volledige Commissie als één kandidaat ongeschikt lijkt. In dat geval schuiven de lidstaten een nieuwe kandidaat naar voren. Het Europees Parlement stemt na alle hoorzittingen over de officiële goedkeuring van de voltallige Europese Commissie (stemming met een gewone meerderheid). Daarna wordt de Commissie formeel benoemd door de Europese Raad (stemming met een gekwalificeerde meerderheid).
Gezien de hoorzittingen in het Europees Parlement pas zullen starten in oktober, lijkt de kans klein dat de nieuwe Europese Commissie in werking zal treden op de eerder vermelde datum 1 november. Waarschijnlijk schuift de start van het nieuwe mandaat op naar december.
Persbericht Europese Commissie
.jpg)
.png)
