09 mei 2025 - door Paula Verschaeve
Op 7 mei 2025 keurde het Europees Parlement een resolutie goed in de aanloop naar de Europese strategie voor waterweerbaarheid, die nog vóór de zomer van 2025 wordt verwacht. In de resolutie schuiven de parlementsleden een aantal kernpunten naar voren:
Sectorale doelstellingen voor waterefficiëntie en versterkte crisismaatregelen bij droogte, waterschaarste en overstromingen
Een geleidelijke uitfasering van PFAS, te beginnen bij consumptiegoederen
Een apart fonds voor waterweerbaarheid binnen het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK)
-Background.jpg)
Op 4 juni 2025 lanceert de Europese Commissie haar langverwachte strategie voor waterweerbaarheid – een stap richting meer waterzekerheid, met aandacht voor gerichte financiering.
In de aanloop daarnaartoe nam het Europees Parlement op 7 mei 2025 een resolutie aan over deze strategie, met 470 stemmen voor, 81 tegen en 92 onthoudingen. Opvallend: de grote meerderheid kwam er zonder de steun van de Groenen/EVA-fractie.
In de resolutie roepen de Europarlementsleden op tot een ambitieuze en brede aanpak. De EU moet haar watervoorraden efficiënter beheren en beter voorbereid zijn op watergerelateerde uitdagingen. Water is volgens het Parlement niet alleen essentieel voor mens en natuur, maar ook voor de economie, de concurrentiekracht en het klimaatbeleid. Ook de voorgestelde amendementen kregen steun van de plenaire vergadering.
De rapporteur van het verslag, Thomas Bajada (S&D, Malta), streeft naar een alomvattend en bindend wetgevingskader dat waterweerbaarheid behandelt aan de hand van zes belangrijke pijlers: efficiënt watergebruik, vermindering van verontreiniging, klimaatadaptatie, financiering, digitalisering en innovatie, en grensoverschrijdende samenwerking.
Volgens de parlementsleden is efficiënt watergebruik essentieel voor het behoud van de watervoorraden van de EU. Bovendien brengt de toenemende dreiging van waterschaarste industrieën en projecten in gevaar die cruciaal zijn voor het concurrentievermogen van de EU. Daarom moet de Commissie streven naar sectorale doelstellingen voor waterefficiëntie en wateronttrekking op basis van risicobeoordelingen.
Naast de industrie komt ook de landbouw aan bod. Het Parlement vraagt aan de Commissie en de lidstaten om de invoering van innovatieve irrigatieoplossingen, zoals druppelirrigatie, te stimuleren en de instandhouding ervan te ondersteunen, zodat een actief beheer van waterniveaus en een efficiënt gebruik van watervoorraden mogelijk wordt. Daarnaast heeft het Parlement een amendement aangenomen dat streeft naar een spoedige evaluatie en herziening van de nitraatrichtlijn.
Parlementsleden willen ook dat bij de komende herziening van het kader voor gunning van overheidsopdrachten rekening wordt gehouden met aspecten van waterefficiëntie.
Watervervuiling door farmaceutische producten, chemische pesticiden en meststoffen, antibioticaresistente bacteriën, microplastics en chemische stoffen moet beter worden aangepakt.
Daarnaast verwacht het Parlement een Commissievoorstel voor de geleidelijke afschaffing van eeuwig chemicaliën (PFAS) - eerst en vooral in consumptiegoederen en waar veilige alternatieven beschikbaar zijn. In de resolutie wordt wel benadrukt dat essentiële toepassingen van PFAS in kritieke sectoren, zoals medische hulpmiddelen, geneesmiddelen en voor de dubbele overgang naar een klimaatneutrale en digitale economie benodigde producten, niet in gevaar zijn in het kader van komende wetgevings- en niet-wetgevingsvoorstellen.
Als het gaat over klimaatverandering is het Parlement van mening dat klimaatadaptatie geïntegreerd moet worden in sectorale plannen en beleidsmaatregelen die van invloed zijn op het gebruik van water en land. Daarnaast benadrukt de resolutie het belang van klimaatadaptatiemaatregelen die ten volle rekening houden met de geografische en ecologische omstandigheden in de lidstaten en met de specifieke situatie van eilanden, ultraperifere gebieden en andere gebieden met een hoge kwetsbaarheid.
Gezien de gevolgen van de klimaatverandering steeds uitgesprokener worden, is een versterking van paraatheid en crisisrespons bij overstromingen, droogte en waterschaarste volgens de parlementsleden cruciaal.
Het Europees Parlement wil dat de nieuwe strategie zorgt voor gerichte financiering via bestaande EU-fondsen. Die middelen moeten ingezet worden voor de modernisering van waterinfrastructuur, duurzaam waterbeheer, natuurgebaseerde oplossingen en innovatieve die zuinig omgaan met water.
Daarnaast vragen de parlementsleden aan de Europese Commissie om in het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK) een apart fonds op te richten dat specifiek inzet op waterweerbaarheid.
De resolutie benadrukt de nood aan investeringen in slimme technologieën. Denk aan artificiële intelligentie, systeem voor het vroeg opsporen van lekken, slimme irrigatie en nieuwe technieken die efficiënt omspringen met water. De parlementsleden wijzen ook op het belang van digitale hulpmiddelen voor een transparante gegevensverzameling, monitoring en waarschuwingssystemen. Tot slot vragen ze aandacht voor de cyberveiligheid van essentiële waterinfrastructuur.
Eind 2023 kondigde de Europese Commissie een Water Resilience Initiative aan als onderdeel van de Green Deal. Enkele maanden later werd dat plan echter opgeschort.
Intussen lijkt waterweerbaarheid opnieuw een prioriteit te worden voor de Von der Leyen II-Commissie. In haar politieke beleidslijnen belooft ze werk te maken van een Europese strategie voor waterweerbaarheid. Die strategie zal onder meer inzetten op efficiënt watergebruik, het aanpakken van waterschaarste en -vervuiling, en het beheersen van watergerelateerde risico’s.
Von der Leyen onderstreepte het belang van water ook bij de start van haar nieuwe mandaat, onder andere door “water resilience” op te nemen in de titel en het mandaat van EU-commissaris Roswall. De Commissie bevestigde bovendien via het EU-Competitiviteitskompas dat de strategie voor waterweerbaarheid er nog vóór de zomer komt.
"Vanuit Vlaanderen willen we in de Europese strategie voor waterweerbaarheid vooral een plan van aanpak met betrekking tot het level playing field in waterefficiëntiebeleid voor onze industriële sectoren zien. Dat willen we aangevuld zien met prioritaire aandacht voor waterweerbaarheid in het Europees meerjarig financieel kader, en met Europese steun voor een grensoverschrijdende aanpak." - Jo Brouns, Vlaams minister van Omgeving en Landbouw
