10 april 2025 - door Paula Verschaeve
In de nacht van 8 op 9 april 2025 bereikten de Raad en het Europees Parlement, na twee rondes trilogen, een voorlopig politiek akkoord over maatregelen tegen plastic pellet verliezen in het leefmilieu. De nieuwe regels moeten in de hele keten – van productie tot transport, op land én op zee – zorgen voor een betere omgang met plastic pellets.
Plastic pellets zijn de basisgrondstof voor veel plastic producten. Maar bij productie en transport gaat er vaak iets mis: pellets komen per ongeluk in het milieu terecht. Om dat te voorkomen, komen er strengere regels.
De certificeringsplicht wordt beperkt tot bedrijven die meer dan 1.500 ton plastic pellets per jaar verwerken.
Voor micro- en kleine ondernemingen gelden soepelere regels.
Ook de maritieme sector valt onder de nieuwe regels, maar krijgt extra tijd om zich aan te passen.
Uit het voorlopig politiek akkoord valt af te leiden dat de nieuwe regels zullen gelden voor:
Bedrijven die meer dan 5 ton plastic pellets verwerken in de EU
Vervoerders uit de EU en uit derde landen die gebruikmaken van weg, spoor of binnenwateren
Maritieme operatoren die een haven in een Europees land binnenvaren of verlaten
"Het moeilijkste aan politiek is om de tegenstrijdige belangen toch te verzoenen. Dat hebben we vandaag gedaan: we beschermen de natuur zonder dat we de industrie daarvoor onnodig moeten gaan belasten.” - Europarlementslid Liesbet Sommen (cd&v).
Voorkomen is beter dan opruimen. Dat is het uitgangspunt van de nieuwe Europese regels over plastic pellets. Bedrijven en vervoerders – zowel uit de EU als uit derde landen – moeten ervoor zorgen dat pellets niet (onbedoeld) in het milieu terechtkomen. Gebeurt dat toch, dan is het bedrijf zelf verantwoordelijk voor de opruiming.
De regels leggen de nadruk op preventie en opruimacties. Elk bedrijf moet een risicobeheerplan opstellen met duidelijke maatregelen om pelletverliezen te voorkomen. Denk aan betere verpakking, veilig laden en lossen, gerichte opleidingen en geschikt materiaal zoals lekbakken of krachtige stofzuigers. Deze maatregelen zijn gebaseerd op goede praktijken uit de sector.
Om eerlijke concurrentie en transparantie te garanderen, moeten vervoerders uit derde landen een gemachtigde vertegenwoordiger in de EU aanduiden. Zo vallen ook zij onder dezelfde regels als Europese vervoerders.
Het akkoord kiest bewust voor een evenwichtige aanpak: een hoog niveau van milieubescherming combineren met haalbare regels voor bedrijven, ongeacht hun grootte. In lijn met de doelstelling om regels te vereenvoudigen voor kleinere ondernemingen en aansluitend bij de aanpak van de Raad, houdt het akkoord rekening met de draagkracht van verschillende spelers in de keten.
Grote bedrijven die jaarlijks meer dan 1.500 ton plastic pellets per jaar verwerken, moeten een certificaat krijgen van een onafhankelijke derde partij.
Voor kleine bedrijven die ook meer dan 1.500 ton per jaar verwerken, gelden minder strenge verplichtingen. Voor hen volstaat een eenmalige certificering. Ze krijgen vijf jaar de tijd om zich aan de regels aan te passen.
Bedrijven die minder dan 1.500 ton per jaar verwerken, en micro-ondernemingen, moeten enkel een eenvoudige zelfverklaring van conformiteit opstellen.
De onderhandelaars hebben afspraken gemaakt over specifieke regels voor het vervoer van plastic pellets over zee, vooral in vrachtcontainers. Zo moeten vervoerders zorgen voor stevige en veilige verpakking en duidelijke informatie geven over de lading en het transport. Deze verplichtingen sluiten aan bij de richtlijnen van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO).
"Simpele maatregelen, zoals een container in het schip stockeren, kunnen grote winsten betekenen. Hiermee verkleinen we de kans dat containers met plastic korrels in onze zee en op onze stranden belanden." - Europarlementslid Liesbet Sommen (cd&v).
Op vraag van het Europees Parlement bepaalt het akkoord dat er een duidelijk pictogram en een waarschuwende melding moeten komen op het etiket, de verpakking of het veiligheidsinformatieblad van plastic pellets.
Het voorlopig politiek akkoord dat nu op tafel ligt, is nog niet aan de eindmeet. Het Europees Parlement moet nog finaal stemmen over het akkoord. Dit moet eerst in de ENVI-commissie gebeuren, en vervolgens in de plenaire vergadering. Ook de 27 lidstaten, of de Raad, moeten het akkoord nog formeel aannemen.
Zodra het akkoord formeel is goedgekeurd en de verordening in het EU-Publicatieblad verschijnt, treden de nieuwe regels twee jaar later in werking. Voor de maritieme sector geldt een overgangsperiode van drie jaar. Dat is twaalf maanden langer dan de algemene toepassingstermijn.
De tekst van het voorlopig politiek akkoord is nog niet beschikbaar.
Plastic pellets die in het milieu terechtkomen, zijn schadelijk voor de natuur en onze gezondheid. Vandaag gaat het mis in elke schakel van de keten – van productie en transport tot verwerking. Daarom stelde de Europese Commissie in oktober 2023 een verordening voor om het verlies van microplastics – kleine plastic deeltjes – in de hele keten aan te pakken.
Dit initiatief is van groot belang voor onze havens, waar plastic pellets worden geproduceerd, opgeslagen, vervoerd en verscheept. Onze havens zetten actief in op minder pelletverliezen. Kennisinstellingen en onderzoekscentra kunnen daarbij een sleutelrol spelen. Ook de industrie en milieuorganisaties werken mee aan oplossingen.
Commissievoorstel - COM(2023) 645 final
Standpunt van het Europees Parlement
Algemene oriëntatie van de Raad
Persbericht van het Europees Parlement
Persbericht van de Europese Commissie
Tekst van het voorlopig politiek akkoord (nog niet beschikbaar)
.png)
