Weg met verwarring over duurzame kunststoffen

04 december 2022 - door Frédéric Cabistan

De Europese Commissie stelde op 30 november 2022 haar tweede pakket Circulaire Economie voor. Dat plan omvat drie thema's

In dit artikel gaan we dieper in op de nieuwe maatregelen rondom biogebaseerde, bio-afbreekbare en composteerbare kunststoffen.

Met bijna 180 kg verpakkingsafval per jaar per Europeaan, heeft de verpakkingsindustrie een groot aandeel in de Europese afvalproductie. Met de ultieme klimaatdoelstelling dat Europa in 2050 helemaal klimaatneutraal zal zijn, is een herziening van de huidige regels rondom verpakkingen en hun materialen erg belangrijk.

De Commissie wil met haar nieuwe plannen vooral duidelijkheid verschaffen, zowel voor de industrie als voor de consument. Vandaag zijn er immers heel wat labels en verschillende verpakkingssoorten terug te vinden in de rekken, maar moet het veel duidelijker worden wat en op welke wijze producenten deze beloftes waarmaken. Per slot van rekening zijn "biogebaseerd", "bio-afbreekbaar" en "composteerbaar" drie verschillende begrippen met elk een eigen uitkomst en effect op het milieu.

Daarnaast moet er meer duidelijkheid komen over de verschillende soorten kunststoffen die nu al gangbaar zijn. Zoals commissaris Sinkevičius in zijn aankondigingsspeech aangaf, mag "bio-afbreekbaar" geen vrijgeleide zijn om alle afval zomaar achter te laten. Wat betreft "composteerbare" kunststoffen is er ook een wezenlijk verschil tussen verpakkingen die je thuis op de composthoop kan gooien enerzijds en afval dat industrieel gecomposteerd wordt anderzijds. Ook "biogebaseerde kunststoffen" moeten hun beloftes tegenover Europese klanten nakomen. De volgende 3 alinea's bespreken telkens één van deze onderwerpen.

Biogebaseerde kunststoffen

De Commissie benadrukt het belang van duurzaam gewonnen biomassa bij de productie van biogebaseerde kunststoffen. Daarbij is het belangrijk om voorrang te geven aan duurzame biomassa, zodat het niet ergens onderaan de productiepiramide bengelt. Anders gezegd moeten producenten voorrang geven aan het gebruik van organisch afval en bijproducten als grondstof. Op de verpakking zelf zal de producent klanten informeren over het exacte aandeel van biogebaseerde kunststoffen die de verpakking bevat (bv. 60% biogebaseerde kunststoffen in plaats van "gedeeltelijk").

Bio-afbreekbare kunststoffen

Het is niet eenvoudig om een eensgezinde en heldere definitie te vinden van het begrip "biologisch afbreekbaar". Zoals eerder vermeld, mag het absoluut niet de indruk wekken dat zwerfvuil plotseling is toegestaan omdat de verpakking door de natuur wordt afgebroken. De Commissie zet hier met dit voorstel sterk op in door onder andere juiste en uniforme etikettering. Zo wordt het voor de consument duidelijk of en hoelang het duurt eer de verpakkingen zijn afgebroken. Duidelijkheid scheppen is voor Europa hierin dus het belangrijkste doel.

Composteerbare kunststoffen

Composteren kennen we allemaal en de composthoop achterin de tuin is een mooi eindstation voor bepaalde verpakkingen. Toch is niet alles goud wat blinkt. Een composteervat bij jou thuis kent een veel tragere verwerkingstijd dan in een industriële installatie waar de temperatuur veel hoger is. Deze verschillende verwerkingsmethoden hebben ook hun invloed op de gekozen materiaalstoffen om composteerbare verpakkingen te maken. Daarom kiest Europa nu voor heldere normen en tijdslimieten waarbinnen deze materialen afgebroken moeten zijn.

Volgende stappen

De aangekondigde maatregelen van de Europese Commissie zijn nu verzonden naar de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement. Zij zullen elk afzonderlijk, via de gewone wetgevingsprocedure, de voorstellen bekijken en hun standpunt erover innemen.

Daarnaast dient dit specifiek beleidskader rondom de verschillende soorten kunststoffen als leidraad voor alle zaken die de EC in de toekomst zal uitrollen over dit onderwerp.

Verder lezen?

Alle info over dit onderwerp vind je in volgende documenten terug:

  • Het officiële persbericht van de Europese Commissie, 30 november 2022.

  • Speech van Europees Commissarissen Timmermans & Sinkevičius

  • De meest gestelde vragen en antwoorden over dit onderwerp vind je via deze link: Q&A

  • Een (Engelstalig) schematisch overzicht van de aangekondigde maatregelen vind je via deze Factsheet.