Intellectuele eigendom - herziening Modellenrichtlijn en Gemeenschapsmodellenverordening

29 november 2022 - door Liese Dewilde

Op 29 november 2022 publiceerde de Europese Commissie herziene regels in verband met intellectuele eigendom. 

  • De Commissie stelt voor om de Modellenrichtlijn (Design Directive) en de Gemeenschapsmodellenverordening (Community Design Regulation) te herzien.

  • De voorstellen moeten zorgen voor: vereenvoudigde procedures, harmonisering en complementariteit met nationale systemen, mogelijkheden tot reproducties bij reparaties van complexe producten enzovoort.

  • In verband met beide herzieningen lopen momenteel openbare consultaties tot 23 januari 2022.

Achtergrond

De Modellenrichtlijn harmoniseert de bescherming van modellen/designs binnen de EU. Zij heeft betrekking op de inschrijving, de aan de inschrijving verbonden rechten en het gebruik van ingeschreven designs.

De Modellenverordening (ook Gemeenschapsmodellenverordening genoemd) ziet toe op de bescherming van modellen in de Europese Unie. Modelbescherming wordt steeds voor 5 jaar verleend en kan tot 25 jaar worden verlengd. Er bestaan twee soorten Gemeenschapsmodellen (geregistreerde en niet-geregistreerde Gemeenschapsmodellen) en beiden worden beheerst door de Gemeenschapsmodellenverordening.

De herzieningen van de modellenrichtlijn en de modellenverordening werden aangekondigd in het Actieplan Intellectuele Eigendom 2020 van de Europese Commissie. Later gaf de Europese Commissie vorm aan deze aankondiging in diens werkprogramma van 2022.

In het werkprogramma van 2022 stelde de Europese Commissie dat de herzieningen voortvloeien uit evaluaties van de huidige wetgeving inzake modellenbescherming. Daarom is het doel van de herzieningen om het kader geschikt te maken voor het digitale tijdperk en de rechtszekerheid en toegankelijkheid en voorspelbaarheid te vergroten ten behoeve van individuele ontwerpers, model-intensieve bedrijven en kmo’s. Focus moest liggen op vereenvoudiging van de procedures en vermindering van de administratieve lasten (met inbegrip van de te betalen taksen).

Gemeenschappelijk doelstellingen van de voorstellen

De wijzigingen die voorliggen in de twee Commissievoorstellen kaderen in drie overkoepelende doelstellingen die gelijk zijn voor de herziening van de Modellenrichtlijn en de Gemeenschapsmodellenverordening.

Een eerste belangrijke doelstelling is vereenvoudiging en stroomlijning. De procedure voor de EU-brede registratie van een tekening of model moet vereenvoudigd en gestroomlijnd worden. Door het makkelijker te maken om tekeningen en modellen in een inschrijvingsaanvraag te presenteren moeten de nieuwe regels de bescherming van geregistreerde Gemeenschapsmodellen toegankelijker, efficiënter en betaalbaarder maken, met name voor individuele ontwerpers en kleine en middelgrote ondernemingen.

Vereenvoudiging en verhoogde toegankelijkheid kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld: mogelijkheid om in te dienen met videobestanden, optie om meer dan één tekening of model in één aanvraag te combineren, verlaging van de taksen voor de eerste 10 jaar bescherming.

Een tweede belangrijke doelstelling is het harmoniseren en zorgen voor complementariteit met nationale systemen voor tekeningen en modellen. Harmonisatie is bijvoorbeeld mogelijk op volgende vlakken: de vereisten voor de registratie van modellen of de vereenvoudiging van de regels voor de nietigverklaring van geregistreerde modellen. Deze harmonisatie zou moeten bijdragen aan het creëren van een gelijk speelveld voor bedrijven in heel Europa.

Een derde prioritaire doelstelling is zorgen voor toelating om originele tekeningen en modellen te reproduceren voor de reparatie van complexe producten. In de ontwerprichtlijn is een EU-brede reparatieclausule opgenomen. Die moet bijdragen tot het openstellen en vergroten van de concurrentie op de markt voor reserveonderdelen. Dit is van bijzonder belang in de autoreparatiesector.

Volgende stappen

Over beide Commissievoorstellen lopen momenteel openbare raadplegingen. De feedbackepriode loopt voor beide raadplegingen tot 23 januari 2023.

De Commissievoorstellen werden ter behandeling naar het Europees Parlement en de raad gestuurd. Voor beide initiatieven geldt de gewone wetgevingsprocedure. De Raad en het Europees Parlement zijn nu aan zet om hun respectievelijke standpunten over de voorstellen in te nemen.

De volledige tekst van het Commissievoorstel voor een herziene Modellenrichtlijn vind je hier.

De volledige tekst van het Commissievoorstel voor een herziene Gemeenschapsmodellenverordening vind je hier.