Herziening richtlijn energiebelasting – stand van zaken een jaar na het voorstel

28 juni 2022 - door Liese Dewilde

Op 14 juli 2021 publiceerde de Europese Commissie haar Fit for 55-pakket. Als onderdeel daarvan stelde ze een herziening van de richtlijn energiebelasting voor. Ongeveer een jaar na dit Commissievoorstel, hebben de Raad en het Europees Parlement nog geen posities ingenomen over dit dossier.

  • Het Commissievoorstel is een ‘voorstel voor een richtlijn van de Raad’ omdat het Europees Parlement in belastingzaken enkel een adviserende bevoegdheid heeft.

  • In het Europees Parlement neemt ECON (hoofdcommissie) in principe op 13 juli haar rapport aan. Medeverantwoordelijke commissie ITRE nam op 2 juni haar opinie aan.

  • Op 17 juni nam de ECOFIN-Raad nota van het voortgangsrapport. Het werd echter niet besproken.

Fit for 55-Commissievoorstel voor een herziening van de energiebelastingrichtlijn

Het voorstel voor de herziening van de richtlijn energiebelasting maakte deel uit van het Fit for 55-pakket van de Commissie. De nieuwe richtlijn zou de huidige richtlijn energiebelasting van 2003 moeten hierzien.

Het Commissievoorstel introduceert een nieuwe structuur van belastingtarieven gebaseerd op energie-inhoud (in plaats van volume) en milieuprestaties van de brandstoffen en elektriciteit. Het voegt ook meer producten toe aan het toepassingsgebied waardoor de belastbare basis verbreedt. Bovendien schrapt het voorstel een aantal van de huidige vrijstellingen en verminderde tarieven.

Het voorstel voorziet erin dat de meest vervuilende brandstoffen het hoogst worden belast. Dit moet consumenten en bedrijven meer groene en klimaatvriendelijke keuzes doen maken. De voorgestelde minimumtarieven zouden aangepast worden volgens de meest recente prijzen en jaarlijks herzien worden aan de hand van Eurostat-cijfers.

Het volledige voorstel van de Europese Commissie lees je hier. De Q&A die de Commissie hierover maakte, kan je hier vinden.

Adviserende rol van het Europees Parlement

In belastingzaken heeft het Europees Parlement slechts een adviserende rol.

Voor dit dossier werd ECON als lead committee aangeduid in het Europees Parlement. De ITRE-commissie is associated committee.

ITRE nam op 2 juni haar opinie aan. De opinie van rapporteur Robert Hajšel werd daar aangenomen met 55 stemmen voor, 9 stemmen tegen en 11 onthoudingen. Enkele dagen later werd de opinie openbaar gemaakt. De ITRE-commissie stelt een aantal wijzigingen voor.

De volledige ITRE-opinie vind je hier.

In de ECON-commissie werd op 28 februari 2022 het ontwerp-verslag van rapporteur Van Overtveldt voorgesteld. In totaal werden daarop 307 amendementen ingediend. In principe wordt volgens een voorlopige planning op 13 juli 2022 in ECON gestemd over het ontwerp-verslag en de ingediende amendementen. Een plenaire stemming zou mogelijks gebeuren op 12 september 2022.

Het ECON-ontwerpverslag vind je hier. De amendementen die werden ingediend kan je hier en hier lezen.

Trage vooruitgang en uitstel in de Raad

In de ECOFIN-Raad van 16 juni stond een ‘State of Play Note’ op de agenda. Tijdens de Raadsvergadering werd dit voortgangsrapport echter gekwalificeerd als een ‘List A item’. Dit betekent dat de Raad nota heeft genomen van het voortgangsrapport, maar dat ze dit niet besproken heeft.

Er wordt gecommuniceerd dat de Werkgroep over Belastingzaken van de Raad de komende periode nog verder bijeen komt en het voorstel zal bespreken. De Werkgroep zou nog amendementen aan het voorstel kunnen toevoegen. COREPER zou de Werkgroep-tekst (eens die af is) eerst bespreken, vooraleer de Raad wordt uitgenodigd om een general approach aan te nemen.

De Raad moet het advies van het Europees Parlement afwachten alvorens ze de richtlijn formeel kan aannemen. De Raad is echter niet verplicht om ook effectief rekening te houden met die advies van het Europees Parlement.

Een concreter zicht op de timing van dit dossier in de Raad is er voorlopig niet.