15 september 2022 - door Ina De Vlieger
De Europese Commissie presenteert een pakket van drie noodmaatregelen om de stijgende energieprijzen aan te pakken en tegelijk de voordelen van de interne markt en gelijke concurrentievoorwaarden te behouden.
De inkomsten van elektriciteitsproducenten met een kostprijs onder de groothandelsmarktprijs (inframarginale producenten) plafonneren op 180 euro/MWh;
Een "tijdelijke solidariteitsbijdrage" in voeren om een deel van de onverhoopte winsten van bepaalde bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken te herverdelen;
doelstellingen vast te stellen om de vraag naar elektriciteit te verminderen.
De Commissie wil een grens stellen aan inkomsten van sub-marginale elektriciteitsproducenten, zodat de lidstaten het verschil tussen deze grens en het werkelijk inkomsten kunnen opvangen en vervolgens herverdelen onder huishoudens en bedrijven in moeilijkheden.
Het plafond geldt voor de hele EU en wordt vastgesteld op 180 euro/MWh.
De Commissie schat dat de lidstaten met een dergelijk plafond jaarlijks tot 117 miljard euro kunnen innen.
De betrokken elektriciteitsbronnen zijn: windenergie, zonne-energie, geothermische energie, waterkracht zonder waterretentie, vaste of gasvormige biomassabrandstoffen (met uitzondering van biomethaan), afval, kernenergie, bruinkool, ruwe olie en andere aardolieproducten.
Dit instrument geldt niet voor technologieën met een break-evenpunt boven het niveau van het plafond, zoals gas- en kolengestookte centrales, aangezien dit deze activiteiten en uiteindelijk de voorzieningszekerheid in gevaar zou brengen.
De Commissie laat de lidstaten de mogelijkheid om nationale maatregelen te handhaven of in te voeren die de marktinkomsten van producenten verder beperken (bijvoorbeeld een plafond van minder dan 180 euro/MWh), mits deze maatregelen evenredig en niet-discriminerend zijn en de werking van de groothandelsmarkten voor elektriciteit niet verstoren.
De Commissie pleit voor de invoering van een tijdelijke solidariteitsbijdrage van bedrijven in de olie-, gas-, kolen- en raffinagesector met buitensporige winsten.
Deze bijdrage wordt door de lidstaten geheven op de winst in 2022 die de gemiddelde winst van de drie voorgaande jaren met meer dan 20% overschrijdt, tegen een tarief van ten minste 33%.
Hiermee kunnen de lidstaten (LS) ongeveer 25 miljard euro aan extra overheidsinkomsten binnenhalen volgens de Commissie.
De LS zijn niet alleen verantwoordelijk voor de inning van de solidariteitsbijdrage, maar ook voor de herverdeling van de geïnde inkomsten aan huishoudens en bedrijven en voor investeringen in hernieuwbare energie, energie-efficiëntie of andere koolstofarme technologieën.
De Commissie stelt ook voor twee streefcijfers vast te stellen om de vraag naar elektriciteit te verminderen.
De eerste, bindende, doelstelling houdt in dat de lidstaten hun bruto elektriciteitsverbruik tijdens bepaalde piekuren met ten minste 5% moeten verminderen, wat neerkomt op ten minste 10% van de uren in elke maand waarop de prijzen naar verwachting het hoogst zullen zijn.
Het is aan de lidstaten om de uren met een piekvraag op hun eigen markten vast te stellen.
De tweede, indicatieve, doelstelling houdt in dat de lidstaten maatregelen moeten nemen (informatie- en communicatiecampagnes, aanbestedingen, financiële stimulansen, enz.) om hun totale elektriciteitsverbruik tegen 31 maart 2023 met ten minste 10% te verminderen.
Naast deze noodmaatregelen wil de Commissie een Europese waterstofbank oprichten. Deze is gepland voor 2023 en zal de toekomstige markt voor waterstof helpen opbouwen door de aankoop van waterstof te garanderen via een investeringsbudget van 3 miljard euro uit het "innovatiefonds".
De Commissie wil ook verder werken aan de herziening van de EU-regels voor de interne elektriciteitsmarkt om begin 2023 een wetgevingsvoorstel in te dienen. Mevrouw von der Leyen riep op om de elektriciteitsprijzen los te koppelen van gas.
Over het idee van maximumprijzen voor gas is er nog niet beslist. De Commissie zal samen met de lidstaten een reeks maatregelen ontwikkelen die rekening houden met de specifieke aard van de relatie met leveranciers. Het is onduidelijk of deze beschikbaar zullen zijn tegen de buitengewone vergadering van de energieministers op 30 september.
Buitengewone zitting Energieraad, 30 september: bespreking EC-voorstel en eventueel goedkeuren.
Persbericht Europese Commissie, 14 september: Energy prices: Commission proposes emergency market intervention to reduce bills for Europeans (met daarin link naar EC-voorstel)
Questions and Answers on an emergency intervention to address high energy prices
