20 maart 2023 - door Ina De Vlieger
Om de introductie van hernieuwbare waterstof binnen de EU en de invoer via internationale partners verder te ondersteunen, heeft de Europese Commissie op 16 maart 2023 haar voorstellen over het ontwerp en de functies van de Europese waterstofbank gepubliceerd.
De Europese waterstofbank bestaat uit vier pijlers, die eind 2023 operationeel moeten zijn: 1) creëren van een binnenlandse EU-waterstofmarkt, 2) invoeren van waterstof in de EU, 3) transparantie en coördinatie en 4) stroomlijnen van bestaande financieringsinstrumenten.
Twee nieuwe financieringsmechanismen: proefveilingen binnen het innovatiefonds en "veilingen-als-dienst" waarbij zowel het innovatiefonds als middelen van de lidstaten worden gebruikt.
Het finale doel is het verkleinen van het kostenverschil tussen hernieuwbare waterstof en de fossiele brandstoffen die het kan vervangen.
Om deze waterstofmarkt te ontwikkelen zal de Commissie in het najaar van 2023 een eerste veiling van 800 miljoen euro houden (via het Innovatiefonds). Deze veiling zal waterstofproducenten een subsidie verstrekken in de vorm van een vaste premie per kilo geproduceerde waterstof voor een periode van maximaal 10 jaar.
Daarnaast stelt de Commissie voor om via de Waterstofbank een Europees platform te creëren dat de lidstaten een "veiling-als-dienst" biedt, waarbij gebruik wordt gemaakt van het Innovatiefonds en van de middelen van de lidstaten om hernieuwbare waterstofprojecten te financieren (onverminderd de staatssteunregels).
De Commissie overweegt een vergelijkbaar, maar afzonderlijk veilingsproces voor ingevoerde hernieuwbare waterstof geproduceerd buiten de EU.
Het EU Energy Platform zal een sleutelrol spelen bij het bundelen van de vraag, het coördineren van het gebruik van de infrastructuur, het onderhandelen met internationale partners en het voorbereiden van de gezamenlijke aankoop van gas en waterstof.
De Europese Waterstofbank zal informatie over waterstofstromen, transacties en prijzen coördineren. Dit moet de transparantie ervan garanderen en zo vertrouwen scheppen in de zich ontwikkelende waterstofmarkt.
Niettegenstaande er verschillende financieringsinstrumenten bestaan op EU- en lidstaatniveau om de ontwikkeling van waterstofprojecten te ondersteunen, geven belanghebbenden de noodzaak aan van aanvullende maatregelen om de zeer hoge kosten in verband met risico's die door de financiële instrumenten van de EU onvoldoende worden aangepakt, te beperken.
Het voorstel beoogt daarom een betere coördinatie van de financiële instrumenten van de EU en de lidstaten, en een vermindering van de onzekerheden in verband met de levering en het in de handel brengen van waterstof.
De Commissie benadrukt dat als de Europese waterstofbank een succes wil worden, de EU dringend werk moet maken van een regelgevingskader voor de productie en het gebruik van waterstof. Ze vraagt o.a. de snelle goedkeuring van de herziening van de richtlijn hernieuwbare energie en toekomstige regels voor efficiënte waterstofmarkten, met inbegrip van de definitie van koolstofarme waterstof.
De EC-mededeling vermeldt dat de Commissie alles in het werk stelt om het gebruik van hernieuwbare waterstof te vergroten, maar dat RePowerEU erkent dat andere niet-fossiele vormen van waterstof, waaronder kernenergie, een rol moeten spelen bij de vervanging van aardgas.
De EC zou initieel een opvolgend initiatief op 17 mei publiceren, dit punt is niet meer opgenomen in de bijgewerkte agenda van het college van commissarissen in de eerste helft van 2023. De uitvoering van de Europese waterstofbank zal dus waarschijnlijk gebaseerd zijn op deze mededeling , aangezien de Commissie niet van plan is met een verder beleids- of juridisch document te komen.
De mededeling over de EU-waterstofbank is voor onderzoek voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad.
Beide instellingen kunnen besluiten formeel op te reageren door een resolutie van het Europees Parlement of conclusies van de Raad aan te nemen.
EC-persbericht 16 maart, Commission outlines European Hydrogen Bank to boost renewable hydrogen
Mededeling EU waterstofbank - COM(2023) 156 final
Questions and Answers: The Net-Zero Industry Act and the European Hydrogen Bank (vraag 11 en 12)
Factsheet EU Hydrogen Bank Zie bijlage.
