16 mei 2025 - door Tina Rubbrecht
Op woensdag 14 mei 2025 stelde Vlaams minister-president Matthias Diependaele, samen met DKBUZA en VLEVA, de vernieuwde Vlaamse visienota over de toekomst van de Europese Unie voor. De Vlaamse Regering wil actief bijdragen aan de EU-besluitvorming. Ze pleit voor een sterke en efficiënte Unie die meerwaarde biedt voor burgers - van veiligheid en economische weerbaarheid tot energie en innovatie. De visienota is daarbij het kompas voor hoe Vlaanderen als proactieve en innovatieve regio richting aan het EU-beleid kan geven. Ook VLEVA, de brug tussen Vlaanderen en Europa, zet zich hier volop voor in.
In deze blog ontdek je:
Wat Vlaams minister-president Matthias Diependaele belangrijk vindt voor de toekomst van Vlaanderen in de EU
Hoe 3 VLEVA-leden uit het Vlaamse middenveld en lokale besturen kijken naar de vernieuwde visie op de EU
Welke rol VLEVA hierin speelt
Minister-president Matthias Diependaele stelde de vernieuwde visienota voor aan Vlaamse stakeholders uit academische, economische en maatschappelijke hoek, waaronder ook veel VLEVA-leden. Met de huidige geopolitieke, economische en ecologische uitdagingen, nam de Vlaamse Regering het initiatief om de vorige EU-visienota van 2016 te actualiseren. Met deze vernieuwde visie wil Vlaanderen proactief bijdragen aan een slagkrachtige, strategisch onderbouwde en democratisch gedragen EU. Want als open, innovatieve regio met een sterke economie kan Vlaanderen wel degelijk wegen op het Europese beleid.
De nota benadrukt het belang van de EU als katalysator voor zowel buitenlands als binnenlands beleid – van economie tot energie, van defensie tot voedselzekerheid. Vlaanderen wil de Europese Unie mee vormgeven en daarin een belangrijke rol opnemen. De VLEVA-leden, elk met hun eigen Europese belangen, staan klaar om daartoe bij te dragen.
Volgens minister-president Diependaele heeft de EU Vlaanderen veel gebracht: economische groei, stabiliteit, innovatie en veiligheid. Maar onze Europese welvaart staat onder druk, onder andere door geopolitieke spanningen en een dalende productiviteit. Daarom moet de EU zich opnieuw focussen op haar kerntaken: veiligheid en concurrentiekracht. Daar kan ze écht het verschil maken voor Vlaanderen en zijn burgers.
Vlaams minister-president Diependaele: "De EU moet terug naar de essentie: onze veiligheid beschermen en onze concurrentiekracht versterken, en daarbij moet ze de eigenheid van de lidstaten respecteren. Vlaanderen is klaar om zijn stempel te drukken op het Europees beleid.”
“We moeten onze Europese defensiecapaciteit versterken en duidelijke afspraken maken over welke wapensystemen we in Europa gebruiken. Dat betekent keuzes maken, minder versnippering en onze middelen voor defensie zo efficiënt mogelijk inzetten.”
“Om onze concurrentiekracht te versterken, moeten we ook kijken naar het wegwerken van handelsbelemmeringen tussen de lidstaten zelf. Er is nog veel economisch groeipotentieel in de EU als we onze interne markt verder uitbouwen.”
Vlaanderen roept in de nota ook op tot haalbare klimaat- en milieuvereisten die de competitiviteit van onze industrie niet aantasten. Anders dreigt onze industrie uit Europa weg te trekken, wat zou leiden tot meer vervuilende productie elders.
Diependaele rondde af met een duidelijke boodschap: “De Europese Unie moet vandaag meer dan ooit inzetten op beleid dat echt meerwaarde biedt voor haar burgers. Veiligheid, economische weerbaarheid, energie, innovatie. Als regio met een open economie willen wij actief mee richting geven aan dat beleid.”
De nieuwe visienota schetst hoe de EU op korte en middellange termijn moet evolueren. Het is een strategisch kompas voor de Vlaamse administratie en beleidsmakers om Europese initiatieven te beoordelen en prioriteiten te stellen. Vlaanderen focust daarbij op domeinen waar de EU echt een verschil kan maken, zoals:
Een sterkere interne markt, Economische en Monetaire Unie en Kapitaalmarktenunie
Internationale handel
Een doortastend en geïntegreerd industriebeleid
Gerichte investeringen in innovatie, industrie, energie en defensie
Het Europese sociale model beschermen met aandacht voor arbeidsmarkt en inclusie
Voedselzekerheid en circulaire economie
Betere regelgeving en minder regeldruk
Een realistisch, toekomstgericht en efficiënter migratiebeleid
De Vlaamse Regering wil dat Vlaanderen maximaal kan wegen op de Europese agenda en zijn belangen krachtig verdedigt.
Na de toelichting van de visienota gaven vertegenwoordigers van het middenveld en lokale besturen hun kijk op de vernieuwde visie. Het panelgesprek onder moderatie van VRT-journaliste Hanne Decoutere bestond uit Luc Sels (KU Leuven), Veronique Janssens (VVSG), Caroline Ven (Pharma.be), Reinout Vermaercke (Vlaamse Jeugdraad), Julie Bynens (Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken) en Jan Buysse (VLEVA).
Vanuit hun eigen sector onderstrepen ze allemaal het belang van een sterk Vlaams EU-beleid. Deze stakeholders willen dan ook de krachten bundelen, hun EU-standpunten steeds doorgeven aan de Vlaamse en Europese administratie en zo bijdragen aan de Vlaamse standpuntbepaling. VLEVA ondersteunt hen daarin door hun leden te bevragen, hun standpunten te bundelen, zichtbaar te maken en door te geven aan beleidsmakers in Vlaanderen en Europa. Zo vormt VLEVA de brug tussen Vlaanderen en de EU.
Volgens Luc Sels is deze visienota absoluut noodzakelijk.
“Dit is een belangrijke visietekst die duidelijk aangeeft dat de Vlaamse regering niet gewoon 'ontvanger' van Europees beleid wil zijn, maar dit beleid ook actief mee wil voeden in goede afstemming met de meest relevante stakeholders. Nagenoeg alle bevoegdheden worden in deze bevattelijke tekst aangeraakt. De visienota kan dus verbindend werken voor een ruim netwerk van stakeholders. KU Leuven en de andere universiteiten verenigd in de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) nemen daarbij een voorname plaats in.”
“Het is een tekst die goed inhaakt op enkele toonaangevende Europese rapporten en in die zin medebepalend is voor de positie van Vlaanderen in Europa. Denk aan de voorstellen van Mario Draghi (EU Competitiveness), Enrico Letta (Much more than a Market) of Sauli Niinistö (Safer Together). Maar net zo goed, en minstens zo belangrijk, wordt het belang van de Europese basiswaarden onderstreept, niet in het minst de beginselen van de rechtsstaat en de aandacht voor de mensenrechten.”
Volgens Caroline Ven moet de EU een kader voor innovatie en groei bieden en micromanagement vermijden.
“De EU is een verouderd continent met veel uitdagingen. We moeten volop inzetten op onze welvaart en ons welzijn door een performante economie. Het belang van goede EU-handelsakkoorden met andere werelddelen en innovatie voor de versterking van onze competitiviteit is daarbij cruciaal. De pharmasector investeert volop in innovatie en is dus een zeer belangrijke speler.”
Véronique Janssens benadrukt dat lokale besturen het dichtst bij de burger staan. Dat is het niveau waar Europa tastbaar wordt. Op de vraag “Welke plaats kan jouw organisatie of sector innemen in de Europese Unie in 2035?” antwoordde ze:
“In 2035 worden de lokale besturen beschouwd als een volwaardig overheidsniveau binnen de EU én door de Vlaamse overheid, wat concreet betekent dat ze actief betrokken worden bij de totstandkoming en omzetting van Europese wetgeving.
Daarnaast zien we dat het Europese beleid steeds meer lokaal beleid wordt. Het Europese beleid wordt op lokaal niveau besproken en de lokale besturen, groot én klein, zijn in staat om hun noden over te brengen naar de Vlaamse én de Europese overheid. Hierdoor ontstaat er een vruchtbare wisselwerking tussen alle overheidsniveaus die ertoe moet leiden dat de Europese beleidsdoelen op een effectieve en efficiënte wijze onze inwoners en burgers ten goede komen.”
Reinout Vermaercke legde de nadruk op het belang van democratische vrijheid en rechtsstaat binnen de EU. “Initiatieven zoals Erasmus+ en het Europees Solidariteitskorps kunnen jongeren echt aanzetten tot engagement,” klonk het. Hij pleitte ervoor om het Europees Jeugdforum, waarin nationale jeugdraden vertegenwoordigd zijn, een vaste plek te geven in Europese adviesraden. Luc Sels (KU Leuven) vulde aan dat we onze Europese waarden van rechtsstaat, vrijheid en democratie actief moeten uitdragen naar jongeren.
Julie Bynens, secretaris-generaal van het Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken, sloot het event af met een oproep tot samenwerking. Ze nodigde alle aanwezigen uit om samen verder te bouwen aan een Europa dat wendbaar is, maar tegelijk sterk en standvastig. De VLEVA-leden ondersteunen dit engagement en dragen er actief toe bij.
Visie op de toekomst van de Europese Unie. Visienota Vlaamse Regering
DKBUZA: Vlaanderen presenteert duidelijke toekomstvisie op Europa
© Foto's met dank aan DKBUZA
