EU4Health - Call for proposals on cancer and other NCDs prevention – action on health determinants

In 2020 werd bij 2,7 miljoen mensen in de Unie kanker vastgesteld en nog eens 1,3 miljoen mensen verloren daaraan het leven. Als er geen ingrijpende maatregelen worden genomen, zal het aantal aan kanker verloren levens in de Unie tegen 2035 met meer dan 24% stijgen, waardoor het de belangrijkste doodsoorzaak wordt. In een holistische benadering richten het Europese plan voor kankerbestrijding en de EU-missie voor kankerbestrijding zich op het hele continuüm van kankerbestrijding.

NCD's zoals hart- en vaatziekten, kanker, chronische ademhalingsziekten en diabetes vertegenwoordigen het grootste deel van de ziektelast in Europa en zijn verantwoordelijk voor 80% van de sterfgevallen. NCD's zijn het resultaat van een combinatie van genetische, fysiologische, milieu- en gedragsfactoren. Naast milieufactoren kan een aantal aanpasbare risicofactoren belangrijke gevolgen hebben voor de gezondheid en de mortaliteit van mensen; ongeveer 60% van de sterfgevallen wordt toegeschreven aan aanpasbare risicofactoren zoals tabaksgebruik, gebrek aan lichaamsbeweging, ongezonde voeding, overgewicht en obesitas, en alcoholgerelateerde schade. Hoewel deze sterfgevallen grotendeels te voorkomen zijn, bedragen de uitgaven voor preventieve zorg slechts ongeveer 3% van de nationale begrotingen voor gezondheidszorg in de Unie.

Het Europese plan ter bestrijding van kanker bevat doelstellingen in verband met de vermindering van de kankerlast en specifieke acties om bij te dragen tot de verwezenlijking daarvan. Deze acties zullen onder meer instrumenten aanbieden, zoals de Europese code tegen kanker en de mobiele EU-app voor kankerpreventie om de risicocommunicatie te versterken, en zullen de uitvoering ondersteunen van activiteiten inzake primaire en secundaire preventie van kanker, zoals vaccinatie tegen humane papillomavirussen, opsporing en behandeling van menselijke hepatitisvirussen, vroegtijdige opsporing van kanker en maatregelen ter beperking van tabaksgebruik en alcoholgerelateerde schade, maatregelen ter bevordering van gezonde voeding en lichaamsbeweging en ter vermindering van sedentair gedrag.

De Commissie steunt de inspanningen van de lidstaten om de last van NCD's te verminderen om de SDG's van de VN te bereiken. In dit verband werkt de Commissie aan een nieuw initiatief, "HealthierTogether - EU NCD Initiative", dat vijf actiepunten omvat: hart- en vaatziekten, diabetes, chronische ademhalingsziekten, geestelijke gezondheid en neurologische aandoeningen, en een horizontaal onderdeel over gezondheidsdeterminanten. In elk van deze onderdelen zal de vermindering van de ongelijkheden op gezondheidsgebied worden aangepakt.

Om het effect te bevorderen zullen de nationale autoriteiten worden ondersteund om verbeteringen in het nationale beleid te verankeren. NGO's, gezondheidswerkers en patiëntenverenigingen zullen de gelegenheid krijgen om deel te nemen aan de uitvoering van de acties via diverse activiteiten die hun expertisegebieden weerspiegelen, zoals richtsnoeren voor de volksgezondheid, raadpleging van patiënten en zorgverleners of andere acties die de burgers rechtstreeks ten goede kunnen komen. Dit geldt ook voor de uitvoering van het Europees plan voor kankerbestrijding ter ondersteuning van nationale en EU-prioriteiten. Belanghebbenden zullen ook input leveren via het Platform gezondheidsbeleid, met name wat betreft hun rol bij de uitvoering.

Deze actie ondersteunt de beleidsdoelstelling om de last van kanker en andere NCD's te verminderen en geeft uitvoering aan de algemene doelstelling van het EU4Health-programma om de gezondheid in de Unie te verbeteren en te bevorderen (artikel 3, onder a)) via de specifieke doelstellingen van artikel 4, onder a) en i), van Verordening (EU) nr. 2021/522.