Sociaal Klimaatfonds plenair goedgekeurd door Europees Parlement

20 april 2023 - door Liese Dewilde

Op 18 april 2023 heeft het Europees Parlement plenair ingestemd met het Sociaal Klimaatfonds (Social Climate Fund – SCF), dat de kosten moet opvangen van de uitvoering van het ETS2-systeem dat vanaf 2026 wordt uitgebreid tot gebouwen en wegvervoer.

  • Doel is om energie- en vervoersarmoede aan te pakken voor kwetsbare huishoudens, micro-ondernemingen en vervoersgebruikers die bijzonder zwaar getroffen worden.

  • Het SCF zal in 2026 starten en naar schatting zal er 86,7 miljard euro voor worden vrijgemaakt.

  • De Raad moet de tekst nu nog formeel aannemen.

Plenaire stemming

Het Europees Parlement en de Raad hebben tijdens de vierde ronde van interinstitutionele onderhandelingen op 18 december 2022 een voorlopig politiek akkoord bereikt over het voorgestelde Sociale Klimaatfonds. Op 9 februari 2023 stemden de gemeenschappelijk verantwoordelijke ENVI- en EMPL-commissies in met het akkoord.

Met de plenaire stemming in het Europees Parlement op 18 april 2023 is de volgende stap in het wetgevend proces gezet. De Europarlementariërs keurden de tekst goed met 521 stemmen voor, 75 stemmen tegen en 43 onthoudingen.

Directe inkomenssteun en structurele investeringen

Het Sociaal Klimaatfonds moet ten goede komen aan kwetsbare huishoudens, micro-ondernemingen en vervoersgebruikers die in het bijzonder door energie- en vervoersarmoede worden getroffen en geraakt worden door de uitbreiding van ETS naar gebouwen en wegvervoer.

Alleen maatregelen en investeringen die het beginsel ‘geen significante schade berokkenen’ in acht nemen en erop gericht zijn de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen komen in aanmerkingen voor steun.

De EU-landen zullen ‘sociale klimaatplannen’ moeten indienen, na overleg met lokale en regionale autoriteiten, economische en sociale partners en het maatschappelijk middenveld, die twee soorten initiatieven zullen omvatten:

  • Tijdelijke directe inkomenssteunmaatregelen om de stijging van de brandstofprijzen voor wegvervoer en verwarming aan te pakken. Dit deel mag maximum 37,5% van de totale geschatte kosten van elk nationaal plan omvatten.

  • Langlopende structurele investeringen, onder andere voor de renovatie van gebouwen, het koolstofarm maken van gebouwen, de integratie van hernieuwbare energie, de aankoop en infrastructuur van emissievrije en emissiearme voertuigen, het gebruik van openbaar vervoer en gedeelde mobiliteitsdiensten enzovoort.

Financiering

Het SCF zal starten in 2026. Het zal het eerste jaar gefinancierd worden door inkomsten uit ETS1 (het bestaande ETS-systeem) en uit ETS2 (de uitbreiding van ETS naar gebouwen en wegvervoer) vanaf 2027.

De som over 6 jaar zal 65 miljard euro bedragen, met 25% nationale cofinanciering, wat het potje voor het SCF in totaal op 86,7 miljard euro brengt. De omvang van het fonds zal echter worden teruggebracht tot 54,6 miljard euro in geval van uitstel van ETS2 tot 2028, zoals voorzien in de noodrem.

Volgende stappen

Op 18 april 2023 stemde het Europees Parlement plenair in met het akkoord over het SCF. De dag erna, op 19 april 2023, keurden de lidstaten in COREPER het akkoord vervolgens ook goed.

Het is nu aan de Raad om de tekst formeel aan te nemen. Dit zal gebeuren tijdens de raadsvergadering op 25 april 2023. Daarna kan de tekst gepubliceerd worden in het EU Publicatieblad en in werking treden.