Voorlopig akkoord over toekomst ‘Eurovignet’

Akkoord over herziening

De Europese instellingen vonden een akkoord over de toekomst van de Eurovignet-richtlijn. De herziening van deze richtlijn, die mee het kader voor kilometerheffingen bepaalt, staat al enkele jaren in de steigers. Aangezien wegenheffingen een nationale aangelegenheid zijn, kunnen lidstaten zelf beslissen om hier gebruik van te maken. Indien ze echter wegenheffing willen invoeren, moeten ze wel rekening houden met de gemeenschappelijke regels uit deze richtlijn.

Het gaat over een voorlopig akkoord tussen de onderhandelaars. Zowel het Europees Parlement (commissie én plenair) als de Raad (COREPER én Raad) moeten het akkoord nog goedkeuren.

Einde van het vignetsytseem

In het akkoord wordt beslist om het op tijd gebaseerde vignetsysteem voor zwaar vervoer op het TEN-T kernnetwerk af te schaffen. De bedoeling is om over te schakelen op een tolsysteem dat is gebaseerd op afstand. Vooral het Europees Parlement is hier groot voorstander van, omdat het rekening houdt met het ‘de vervuiler betaalt’-beginsel. De opheffing geldt enkel voor het kernnetwerk. Op andere delen kunnen dus nog steeds vignetten blijven bestaan.

Om de overgang te verzachten wordt er een uitdoof periode voorzien: het vignet voor zwaar vervoer zal pas over 8 jaar volledig verdwijnen. In bepaalde, onderbouwde, gevallen zullen lidstaten ook uitzonderingen kunnen aanvragen, bijvoorbeeld omwille van disproportionele kosten. Ook kunnen lidstaten een gecombineerde regeling uitwerken die zowel gebaseerd is op afstand als tijd.

De nieuwe regels, die in het verleden enkel golden voor zwaar verkeer, worden nu ook uitgebreid naar bussen, bestelwagens, minibussen en personenwagens. Lidstaten blijven natuurlijk vrij om het tolsysteem al dan niet in te voeren voor een specifieke categorie van voertuig.

Externe kosten en vergroening van wegenheffing

De onderhandelaars voeren een belasting voor externe kosten in, specifiek voor de gevolgen van luchtverontreiniging. De heffing wordt over vier jaar ingevoerd en zal verplicht zijn voor zware voertuigen. Ook hier bestaat de mogelijkheid een uitzondering aan te vragen bij de Europese Commissie, bijvoorbeeld indien het verkeer hierdoor een andere route zou kiezen. Ook een “externe kostenheffing” op CO2-emissies zal mogelijk worden.

Bovendien moeten enkele andere elementen in het akkoord het nieuwe systeem vergroenen. Voor zware vrachtwagens worden bijvoorbeeld variabele gebruiksrechten op basis van CO2-emissies ingevoerd. Initieel is dit vooral gericht op de zwaarste vrachtwagens, maar de mogelijkheid bestaat om dit in de toekomst uit te breiden of aan te passen. Vanaf 2026 zal het mogelijk zijn om de tol aan te passen aan de milieuprestaties van het voertuig.