Nieuwe regio’s voor Just Transition Fund?

Achtergrond

De Europese Commissie stelde eerder dit jaar de oprichting van het ‘Just Transition Fund’ voor. Dit “Fonds voor Rechtvaardige Transitie” moet regio’s bijstaan in hun overgang naar een groene en koolstofarme economie. Daarbij werd de nadruk gelegd op de meest koolstofintensieve regio’s. Concreet betekende dit voor België dat enkel Henegouwen middelen zou ontvangen uit dit fonds.

In het nieuw MFK voorstel van de Commissie kreeg het fonds echter een pak extra middelen: van €7,5 naar €10 miljard, aangevuld met €30 miljard uit NextGen EU. De Commissie liet nu optekenen dat die extra middelen mogelijk gepaard gaan met een uitbreiding van het aantal regio’s dat in aanmerking kunnen komen. Hoeveel en welke regio’s dit precies zouden zijn is niet duidelijk.

Ondertussen bespraken de verschillende instellingen het oorspronkelijke voorstel om elk tot een onderhandelingsmandaat te komen.

De Raad

Het Kroatisch Voorzitterschap werkte reeds een compromistekst uit om een (partieel) onderhandelingsmandaat te verkrijgen. Deze tekst werd eerder deze maand door de ambassadeurs besproken. De hele compromistekst vind je terug in bijlage bij dit artikel.

Tijdens de bespreking kwamen specifiek artikels 4 en 5 van de verordening ter sprake. Die artikels bepalen welk type activiteiten respectievelijk wél en niet gesteund kan worden via dit fonds.

De Baltische staten legden daarbij een voorstel op tafel om de lijst met mogelijke acties te verbreden. Op dit moment is er een exhaustieve lijst met activiteiten die gesteund kunnen worden. De Baltische staten willen dit echter op basis van bilateraal overleg tussen lidstaat en Commissie verbreden. De activiteiten in artikel 5, waarvoor steun expliciet is uitgesloten (kernenergie, tabakproductie, fossiele brandstoffen),… zouden ongewijzigd blijven.

Verschillende lidstaten scharen zich achter dit voorstel. Het Kroatisch voorzitterschap plaatste dit dan ook opnieuw op de agenda van COREPER zetten. Tot dan zal het partieel onderhandelingsmandaat nog niet goedgekeurd worden. De Europese Commissie gaf echter al aan niet overtuigd te zijn van het voorstel.

Het Europees Parlement

Uiteraard wordt het voorstel ook uitvoerig besproken in het Europees Parlement. De REGI-commissie maakte eerder deze maand al de lijst van mogelijke amendementen bekend. Ook zij zijn geen voorstander van een exhaustieve lijst aan mogelijke activiteiten. De MEP’s willen vooral meer aandacht voor sociale en groene infrastructuur, de strijd tegen armoede, en duurzame mobiliteit. Daarnaast willen ze een groter budget dan het oorspronkelijke voorstel van de Commissie.

In de BUDG-commissie werd vorige week bovendien een studie besproken die het voorstel onder de loep nam. Een van de conclusies van die studie was dat het fonds over te weinig middelen beschikt om diens doelstellingen te behalen. De studie raadt daarom aan de scope van het voorstel te focussen en verkleinen.

Daarnaast besluit de studie dat de betrokkenheid van lokale en regionale autoriteiten volledig afhangt van de intentie van lidstaten om hen te betrekken. Daarnaast is de pre-allocatie formule te weinig aangepast aan de lokale investeringsnoden.

Een stemming in de REGI-commissie wordt nog in juni verwacht. Een plenaire stemming zou dan in juli plaatsvinden.