20 april 2023 - door Liese Dewilde
Op 18 april 2023 hebben het Europees Parlement en de Raad een voorlopig politiek akkoord bereikt over de chipwet, de European Chips Act en het bijhorende budget.
De Commissie stelde op 8 februari 2022 haar Europese chipwet voor om het concurrentievermogen en de veerkracht in de strategische sector van halfgeleiders (chips) te versterken. De EU Chips Act bestaat uit de Chips Act zelf en uit de Chips Joint Undertaking
De Chips Act bestaat uit twee pijlers: het initiatief Chips voor Europa, het stimuleren van publieke en particuliere investeringen in productiefaciliteiten voor chipmakers en hun leveranciers en een coördinatiemechanisme tussen de lidstaten en de Commissie
De Raad en het Europees Parlement moeten het voorlopig politiek akkoord nu formeel aannemen.
Chips zijn essentieel voor het moderne industriële systeem en een fundamenteel onderdeel van de digitale transitie. De vraag naar halfgeleiders blijft toenemen en zal dit in de toekomst ook blijven doen. Hierdoor zal de druk op de toeleveringsketen toenemen.
Daarom publiceerde de Commissie op 8 februari 2022 de langverwachte Chips Act. Daarmee wilt de Commissie de Europese productie van halfgeleiders optrekken naar 20% wereldwijd en gaan voor een verviervoudiging van de productie.
De chipverordening moet de kwetsbaarheid en afhankelijkheid van de EU van buitenlandse actoren verminderen en tegelijkertijd de industriële basis van de EU voor chips versterken, nieuwe kansen voor bedrijven creëren en hoogwaardige banen scheppen. Dat zal ten goede komen aan de leveringszekerheid, de veerkracht en de technologische soevereiniteit van de EU op het gebied van chips.
De Commissie heeft drie hoofdactiegebieden – of pijlers – voorgesteld om de doelstellingen van de chipverordening te verwezenlijken, die terugkomen in het politiek akkoord:
Het initiatief "Chips voor Europa" ter ondersteuning van grootschalige technologische capaciteitsopbouw
Een kader voor leveringszekerheid en veerkracht door het aantrekken van investeringen
Een monitoring- en crisisresponssysteem om te anticiperen op leveringstekorten en te reageren op crises
De eerste pijler van de chipwet — het initiatief Chips voor Europa — versterkt het technologische leiderschap van Europa door de kennisoverdracht van laboratorium naar fabricage te vergemakkelijken, de kloof tussen onderzoek en innovatie en industriële activiteiten te overbruggen en de industrialisering van innovatieve technologieën door Europese bedrijven te bevorderen.
Chips voor Europa combineert investeringen van de EU, van de lidstaten en van particulieren sectoren door een strategische heroriëntatie van de Key Digital Technologies Joint Undertaking. De werd nu hernoemd naar Chips Joint Undertaking.
Hoe wordt het initiatief Chips voor Europa gefinancierd? Het initiatief zal worden ondersteund met 6,2 miljard euro aan overheidsmiddelen, waarvan 3,3 miljard euro uit de EU-begroting overeengekomen tot 2027 (MFK) in het kader van Horizon Europe. Deze steun komt bovenop de reeds geplande overheidsfinanciering van 2,6 miljard euro voor halfgeleidertechnologieën. Met deze 6,2 miljard euro zullen activiteiten worden ondersteund, zoals de ontwikkeling van een ontwerpplatform en het opzetten van proefinstallaties om innovatie en de productie te versnellen.
Het initiatief ondersteunt ook de oprichting van kenniscentra in heel Europa, die toegang zullen bieden tot technische expertise en experimenten, waardoor (vooral kleine en middelgrote) bedrijven worden geholpen bij het verbeteren van ontwerpcapaciteit en het verwerven van vaardigheden. De kenniscentra zullen tezamen met de expertisecentra voor ontwerp innovatie en nieuw talent aantrekken. Om start-ups en kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen, wordt in het kader van InvestEU bovendien voor toegang tot financiering gezorgd via een chipfonds en een specifieke investeringsfaciliteit voor halfgeleiders.
De tweede pijler van de Europese Chipwet moet publieke en particuliere investeringen in productiefaciliteiten voor chipmakers en hun leveranciers stimuleren. Zo creëert de pijler een kader om de voorzieningszekerheid te waarborgen door investeringen aan te trekken en de capaciteit voor de productie van halfgeleiders te vergroten.
Dit gebeurt onder andere door een kader vast te stellen voor geïntegreerde productiefaciliteiten en open EU-fabrieken die de eerste van hun soort in de Unie zijn en bijdragen tot de voorzieningszekerheid en tot een veerkrachtig ecosysteem in het belang van de Unie. Aan deze pioniersfaciliteiten kan rechtstreeks staatssteun worden verleend, op voorwaarde dat de Commissie deze goedkeurt zoals uiteengezet in de mededeling over de Europese chipwet. Daarnaast moeten de lidstaten administratieve ondersteuning bieden aan deze faciliteiten, onder meer door de administratieve aanvraagprocedures snel te laten verlopen.
Als derde pijler voorziet de Europese chipwet in een coördinatiemechanisme tussen de lidstaten en de Commissie. Dit is een monitoring- en crisisresponssysteem dat moet zorgen voor het versterken van de samenwerking met en tussen de lidstaten, het monitoren van het aanbod van halfgeleiders, het inschatten van de vraag, het anticiperen op tekorten en, indien nodig, het activeren van een crisisfase. De chipwet voorzit in een specifiek instrumentarium om maatregelen te kunnen nemen om dergelijke situaties aan te pakken.
Op 8 februari 2022 publiceerde de Commissie haar verordeningsvoorstel. Op 1 december 2022 nam de Raad zijn algemene oriëntatie aan. Op 15 februari 2023 bepaalde het Europees Parlement zijn onderhandelingsmandaat. Daarna startten de trilogen. Met dit voorlopig politiek akkoord tussen de Raad en het Europees Parlement van 18 april 2023 werd de volgende stap in het wetgevend proces gezet.
Het voorlopig politiek akkoord moet nu door het Europees Parlement en door de Raad formeel worden aangenomen.
De volledige tekst van het politiek akkoord is voorlopig nog niet beschikbaar.
