Europese Commissie verandert de regels van het digitale spel

Digital Services Act

Het internet ziet er helemaal anders uit dan 20 jaar geleden toen de eCommerce richtlijn werd aangenomen. Online platforms maken het makkelijk om over grenzen heen producten te kopen maar ze kunnen ook een manier zijn om illegale inhoud of producten te verspreiden.

De Digital Services Act stelt bindende verplichtingen voor die van toepassing zijn op alle digitale diensten die actief zijn in de EU. Elk online platform dat consumenten verbindt met goederen, diensten of inhoud valt onder deze verordening. Het kader zorgt ervoor dat de rechten en verplichtingen van gebruikers, platforms en publieke autoriteiten duidelijk en gebalanceerd zijn.

De verordening definieert niet wat online illegaal is (daar bestaat andere wetgeving voor). Het wil wel helpen om die regels beter af te dwingen.

De verordening introduceert een reeks nieuwe, geharmoniseerde verplichtingen voor digitale diensten zoals:

• Regels voor het verwijderen van illegale goederen, diensten of inhoud online;
• Waarborgen voor gebruikers van wie de inhoud per ongeluk door platforms is verwijderd;
• Nieuwe verplichtingen voor zeer grote platforms om maatregelen te nemen om misbruik van hun systemen te voorkomen;
• Brede transparantie maatregelen, onder meer over online reclame en over de algoritmen die worden gebruikt om inhoud aan gebruikers aan te bevelen;
• Nieuwe bevoegdheden om te onderzoeken hoe platforms werken, onder meer door de toegang van onderzoekers tot belangrijke platformgegevens te vergemakkelijken;
• Nieuwe regels voor de traceerbaarheid van zakelijke gebruikers op online marktplaatsen om verkopers van illegale goederen of diensten op te sporen;
• Een innovatief samenwerkingsproces tussen overheidsinstanties om effectieve handhaving in de hele interne markt te waarborgen.

Platforms die meer dan 10% van de EU-bevolking bereiken (45 miljoen gebruikers) worden door de Commissie als systemisch beschouwd. Zij worden onderworpen aan een nieuwe toezichtstructuur. Dat kader bestaat uit nationale Digital Services Coordinators en de mogelijkheid voor de Europese Commissie om die platforms direct te sanctioneren. 

Lees hier het voorstel van de Digital Services Act
Raadpleeg hier een kort overzicht van de Digital Services Act

Digital Markets Act

De Digital Markets Act introduceert een set regels voor grote digitale spelers, zogenaamde ‘gatekeepers’. Een platform wordt beschouwd als gatekeeper (poortwachter) wanneer aan de volgende criteria is voldaan:

• heeft een sterke economische positie, aanzienlijke impact op de interne markt en is actief in meerdere EU-landen
• heeft een sterke bemiddelingspositie, wat betekent dat het een groot gebruikersbestand aan een groot aantal bedrijven koppelt
• heeft (of staat op het punt) een verankerde en duurzame positie in de markt te verwerven, wat betekent dat deze in de loop van de tijd stabiel is

Wanneer een gatekeeper zich bezighoudt met oneerlijke handelspraktijken zorgt dit ervoor dat waardevolle en innovatieve diensten van hun zakelijke gebruikers en concurrenten de consument niet bereikt. Voorbeelden hiervan zijn het oneerlijk gebruik van data van bedrijven die actief zijn op deze platforms. Of situaties waarin de gebruikers vast zitten in een bepaalde dienst en beperkte opties hebben om te veranderen naar een andere dienst.

De Digital Markets Act verbiedt die oneerlijke praktijken en voorziet een handhavingsmechanisme gebaseerd op marktonderzoeken. Datzelfde mechanisme zorgt ervoor dat de verplichtingen in de verordening up-to-date blijven en constant mee evolueren met de digitale realiteit.

Concreet zal de Digital Markets Act:

• Alleen van toepassing zijn op grote aanbieders van de belangrijkste platformdiensten die het meest vatbaar zijn voor oneerlijke praktijken, zoals zoekmachines, sociale netwerken of online tussen-handelsdiensten, die voldoen aan de objectieve wettelijke criteria om als poortwachters (gatekeepers) te worden aangewezen;
• Definieert kwantitatieve drempels als basis om veronderstelde poortwachters te identificeren. De Commissie krijgt ook de bevoegdheid om bedrijven aan te wijzen als poortwachters na een marktonderzoek;
• Een aantal praktijken verbieden die duidelijk oneerlijk zijn, zoals het onmogelijk maken voor gebruikers om vooraf geïnstalleerde software of apps te verwijderen;
• Van poortwachters eisen dat ze proactief bepaalde maatregelen treffen, zoals gerichte maatregelen waardoor de software van derden goed kan functioneren en samenwerken met hun eigen diensten;
• Opleggen van sancties voor niet-naleving, waaronder boetes tot 10% van de wereldwijde omzet van de poortwachter, om de effectiviteit van de nieuwe regels te waarborgen. Voor terugkerende overtreders kunnen deze sancties ook de verplichting inhouden om structurele maatregelen te nemen, die zich mogelijk kunnen uitstrekken tot de afstoting van bepaalde bedrijven, waar geen andere even effectieve alternatieve maatregel beschikbaar is om naleving te garanderen

Lees hier het voorstel van de Digital Markets Act
Raadpleeg hier een kort overzicht van de Digital Markets Act

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de lidstaten zullen deze voorstellen bespreken volgens de normale wetgevende procedure. Als zowel het Parlement als de Raad het eens zijn over de teksten kunnen ze deze goedkeuren. Wanneer de teksten zijn aangenomen, zijn de finale teksten direct toepasbaar op de hele Europese Unie.

Het IMCO-comité in het Europees Parlement bespreekt de Digital Services Act al voor een eerste keer op 11 januari 2021.