EC schept nieuw kader economic governance

27 maart 2023 - door Celeste Wezenbeek

In een mededeling met voorlopige richtsnoeren voor het begrotingsbeleid voor 2024, heeft de Europese Commissie (EC)  een aantal plannen uiteengezet voor een hervorming van het EU-kader voor economic governance. 

General escape clausule loslaten

De general escape clausule van het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) zal vanaf 2024 worden gedeactiveerd. De Commissie is van mening dat er geen reden is om de activering van deze clausule opnieuw te verlengen. Volgens het SGP mogen lidstaten geen begrotingstekort hebben hoger dan 3% van het BBP, of een staatsschuld hoger dan 60% van het BBP. Door de activatie van de clausule in het voorjaar van 2020, keek de Commissie minder streng toe op deze regels. De bevriezing van de GSP gaf lidstaten meer ruimte om de gevolgen van de Covid-19-pandemie en de oorlog in Oekraïne aan te pakken.

In de jaarlijkse duurzame-groeianalyse van november 2022 werd opgemerkt dat de Europese economie niet in een periode van ernstige economische neergang verkeert. Paolo Gentiloni, Europees Commissaris voor Economische Zaken, wijst erop dat de Europese economie zich heeft hersteld tot boven het niveau van vóór de pandemie en dat de EU de acute fase van de energiecrisis heeft doorstaan. Ondanks de onzekerheid in verband met geopolitieke factoren zijn de risico’s voor de groei nu grotendeels in evenwicht, zei Gentiloni.

In de context van de deactivering van de general escape clausule vanaf 2024 zijn kernbeginselen nodig om de lidstaten een houvast te bieden bij het opstellen van hun stabiliteits- en convergentieprogramma’s. In mei 2023 zal de Commissie feedback geven voor elke lidstaat. Dit in kwantitatieve termen geformuleerde aanbevelingen en in kwalitatieve richtsnoeren voor investerings- en energiemaatregelen. 

Verder moeten de nationale programma’s hervormingen en investeringen omvatten die zullen bijdragen aan de houdbaarheid van de overheidsfinanciën en de versnelling van de groene en de digitale transitie.  De Commissie dringt er ook bij de lidstaten op aan nationale begrotingsmaatregelen, die zijn ingevoerd om huishoudens en bedrijven te beschermen tijdens de energieprijsschok, geleidelijk af te schaffen.

Activatie van buitensporigtekortprocedures

De Commissie stelt voor om in het voorjaar van 2024 op een tekort gebaseerde buitensporigtekortprocedures (BTP’s) in te leiden, maar enkel op basis van de begrotingsresultaten voor 2023. Het inleiden van inbreukprocedures betekent niet dat er sancties moeten worden opgelegd, maar zou als doel hebben overeenstemming te bereiken over een geloofwaardig traject voor de consolidatie van de overheidsfinanciën dat, indien het wordt nageleefd, het mogelijk maakt dat sancties kunnen worden vermeden.

Alvorens een besluit van de Commissie om zo’n buitensporigtekortprocedure in te leiden, zal zij rekening houden met de omvang van het overheidstekort van een lidstaat in relatie tot de 3%-drempel en de weg die de lidstaat is ingeslagen om het tekort te verlagen.