Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling maakt deel uit van de Europese Structuur en Investeringsfondsen (ESI-fondsen), die de economische, sociale en territoriale samenwerking in de Europese Unie versterken. 

Binnen dit kader subsidieert EFRO Vlaanderen projecten die het Vlaamse regionaal concurrentievermogen vergroten en werkgelegenheid stimuleren. Het einddoel is de lange termijn transformatie of structurele aanpassing van onze regionale economie richting een kennisintensieve en koolstofarme economie, een economie die duurzaam omgaat met het milieu en/of hulpbronnen en met sterke KMO’s als basis.

Bijkomend wordt binnen EFRO Vlaanderen ook ingezet op een geïntegreerde duurzame grootstedelijke ontwikkeling voor Antwerpen en Gent. Voor 3 deelgebieden in Vlaanderen (Limburg, West-Vlaanderen, Kempen) wordt een “Geïntegreerde Territoriale Investeringen” strategie toegepast, waarbij op een complementaire manier, gelabelde middelen uit verschillende fondsen (EFRO en ESF) worden ingezet.

Cijfers Vlaamse deelname

Schatting totale Vlaamse deelname (2014-2019): De totaal goedgekeurde projectkost bedraagt €420 miljoen. De EFRO-steun bedraagt 40%: €168 miljoen.

Aantal Vlaamse projecten: 227 projecten goedgekeurd tot en met mei 2020.

Hoe doen de Vlaamse projecten het?

Wat doen we goed?

1. EFRO creëert een hefboomeffect: De 40% EFRO cofinanciering is vaak het noodzakelijke “duwtje in de rug” voor projectindieners. Een substantiële eigen inbreng, gecombineerd met externe financiering zorgt voor een gezonde projectboekhouding.
2. EFRO vult reguliere, bestaande financiering goed aan. EFRO-projecten bevinden zich vaakin niches waar (nog) geen bestaande steunmechanismen bestaan. Het zijn meestal pilootprojecten waarbij goede praktijken en lessen breed gedissemineerd kunnen worden.
3. EFRO vergroot de Europese visibiliteit. Het blijft belangrijk om aan te tonen hoe diep de Europese Unie doordringt in het dagelijkse leven van burgers, bedrijven, organisaties, … De EFRO-infrastructuurprojecten creëren een blijvende impact en maken de EU zichtbaar in het straatbeeld.

Wat kan er beter?

1. Administratieve lasten: Ondanks de doorgevoerde vereenvoudigingen, hangt aan een EFRO-project een aanzienlijk administratief luik vast. Rapporteren, bijhouden van bewijsstukken, … zijn belangrijke taken in de voorbereiding en uitvoering van een project.
2. Financiële controles: projectuitgaven worden nauwkeurig nagekeken door verschillende instanties (dossierbehandeling, auditcontrole, …). De toegelaten foutenmarges zijn zeer klein.
3. Timing: EFRO-oproepen worden vaak ad-hoc opgesteld om op een flexibele manier maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Meer regelmaat in het lanceren van oproepen geeft meer duidelijkheid voor de potentiële projectindieners.

Tips

1. Wees helder: zorg voor een duidelijke beschrijving van het projectvoorstel en projectrapportering.
2. Begeleiding: Maak gebruik van de aangeboden begeleiding van het programmasecretariaat en de provinciale en/of stedelijke contactpunten.
3. Begin tijdig: Vermijd problemen, door tijdig contact op te nemen en eerste versies van een projectvoorstel af te toetsen.

Info & contact

Vlaams contactpunt: Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO), Afdeling Europese programma’s
E. wouter.borremans@vlaio.be| T. 02 553 38 32

Daarnaast kan u eveneens terecht bij de provinciale en stedelijke contactpunten:

• Provincie Antwerpen: anneke.vandenaker@provincieantwerpen.be (03/240.66.03)
• Provincie Limburg: robert.daniels@limburg.be (011/23.74.32)
• Provincie Vlaams Brabant: toon.boeckx@vlaamsbrabant.be, (016/26.72.10)
• Provincie Oost-Vlaanderen: francis.oosterlinck@oost-vlaanderen.be (09/267.86.37)
• Provincie West-Vlaanderen: mauro.callens@west-vlaanderen.be (050/40.32.93)
• Stad Antwerpen: wim.blommaart@stad.antwerpen.be (03/338.61.92)
• Stad Gent: heidi.tency@gent.be (09/266.56.57)

Contact Europese Commissie/Europese instellingen: DG REGIO

Projectvoorbeeld:

TAKEOFFANTWERP_ALLIANCE (TOA_A) is een uitbreiding op de bestaande werking van TAKEOFFANTWERP waar stad Antwerpen, Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen, AP Hogeschool, Karel de Grote Hogeschool, Universiteit Antwerpen, Hogere Zeevaartschool, SINC en VOKA de krachten bundelen om het hoger onderwijs ondernemender te maken. Samen met BAAS focust TAKEOFFANTWERP_ALLIANCE op alle ondernemende jongeren in Antwerpen. Met steun van EFRO en VLAIO.

TOA_A streeft naar een beter klimaat voor ondernemende jongeren in Antwerpen. Vanaf de exploratie van ondernemingszin, het ontwikkelen van ondernemerschap tot het uitbouwen van startups zal TOA_A herkenbaar en ondersteunend zijn voor jongeren, studenten en intermediairen. Hiervoor werkt TOA_A de Alliance aan een duurzame samenwerking in een netwerk van actoren die ondernemende jongeren samenbrengt, opvolgt en de weg wijst naar de juiste kennis op het juiste moment.

Interreg

EFRO Interreg maakt deel uit van de Europese Structuur- en Investeringsfondsen (ESI-fondsen). 

Interreg is een verzamelnaam voor meerdere programma’s die internationale samenwerkingsprojecten subsidiëren tussen verschillende deelgebieden van Europa. Net als bij EFRO Vlaanderen wordt volop gefocust op de transformatie of structurele aanpassing van onze regionale economie richting een kennisintensieve en koolstofarme economie. Een economie die duurzaam omgaat met het milieu en/of hulpbronnen en met sterke kmo’s als basis. Kernthema’s als klimaatverandering en een verbetering van de levenskwaliteit voor de burger kleuren verder mee de invulling van deze thema’s.

Binnen deze domeinen ligt de niche voor EFRO Interreg bij de stimulatie van transitieprojecten waarvoor een geïntegreerde internationale aanpak vereist is door een veelheid aan spelers, sectoren en bestuursniveaus. Projecten worden daarom steevast uitgevoerd door consortia van overheden, onderzoeks- en kennisinstellingen, het bedrijfsleven en ngo’s met wisselende samenstelling naargelang de topic.

Cijfers Vlaamse deelname

Schatting totale Vlaamse deelname (2014-2019): De totaal goedgekeurde projectkost van Vlaamse Interreg projectpartners bedraagt €450 miljoen, waarvan €240-250 miljoen door het EFRO bijgedragen wordt.

Aantal Vlaamse projecten: 400 goedgekeurde projecten met Vlaamse partners, waarvan 1/3 getrokken door een Vlaamse lead partner.

Percentage Vlaamse deelname op het totale budget: Algemeen nemen Vlaamse partners aan 1 op de 2 goedgekeurde Interreg projecten deel. Bij de twee Interreg programma’s met de EU27 ligt dat percentage wel een pak lager (+/- 10%) gezien het veel grotere deelnemersveld.

Hoe doen de Vlaamse projecten het?

Wat doen we goed?

1. Vlaamse projectpartners zijn sterk in het leiden en animeren van Interreg projecten/-samenwerkingsverbanden. Vlaamse organisaties hebben sinds Interreg IV een indrukwekkende inhaalbeweging gemaakt in de rolopname van lead partner van Interreg projecten. 
2. Vlaamse projectpartners zijn in projecten vaak de verbindende factor tussen organisaties uit landen of regio’s die vanwege (vermeende) taal-, cultuur-, administratieve- of andere verschillen niet snel met elkaar zouden samenwerken.
3. Organisaties uit andere landen werken graag en vaak met Vlaamse organisaties samen vanwege hun expertise, talenkennis en pragmatische aanpak.

Wat kan er beter?

1. Rapporteren, administratie bijhouden, de opmaak van een (administratief) spoor van Interreg realisaties en activiteiten blijft, ondanks vereenvoudigingen, moeilijk.
2. Veel meer en vaker dan bij Vlaamse of andere EU-subsidies worden jouw uitgaven tot in het kleinste detail financieel gecontroleerd door meerdere controlelijnen (programma, lidstaat, Europa). De menselijke factor in het begrip van de complexe EU en nationale regelgevingen die van toepassing zijn, zorgen ervoor dat interpretaties tussen controleurs regelmatig verschillen. De door de EU toegelaten foutenmarges zijn ook zeer klein en goede projectresultaten tellen niet mee om kleine menselijke fouten in de financiële rapportering door de vingers te zien.
3. Voor een klein aantal (grens)programma’s dient het gehele projectdossier nog steeds meertalig ingediend te worden. Dat betekent nog steeds een zware last bij indiening.

Tips

1. Informeer jezelf over de specifieke resultaten die een Interreg programma wil behalen. Wees eerlijk met jezelf en probeer niet op kunstmatige wijze jouw projectidee te vervormen tot iets dat op deze resultaten lijkt. Intrinsiek moet jouw project bijdragen aan de programmadoelstellingen. En ook niet of moeilijk zonder internationale samenwerking realiseerbaar zijn. 
2. Toets jouw ideeën in een vroeg stadium al zoveel mogelijk af met de verschillende contactpunten. Zij zijn goed geplaatst om te zien of jouw projectidee inpasbaar is en of er nog ruimte is voor dergelijke projecten. Zo nodig kunnen zij helpen om de Interreg relevante elementen in jouw projectidee beter naar voren te halen, bijkomende EU partners voor jouw project te zoeken of eventueel door te verwijzen naar andere Vlaamse of EU programma’s als die een betere match vormen voor jouw projectidee.
3. Zorg dat je heel jouw organisatie (management, directe collega’s, financiële diensten…) mee hebt alvorens je in een Interreg project stapt. EU projectwerking is niet enkel een oefening in internationale samenwerking , maar vereist ook dat jouw organisatie als geoliede machine intern samenwerkt om alle aspecten van het projectbeheer succesvol te maken.

Info en contact

Vlaams contactpunt: Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO), Afdeling Europese programma’s
E. interreg@vlaio.be  | T. 02 553 38 63

Naast VLAIO zelf zijn een hele reeks organisaties of overheden actief als contactpunt. Lees hier meer over waarvoor je bij wie terecht kan of raadpleeg hier meteen de lijst van contactpersonen.

Contact Europese Commissie/Europese instellingen: DG REGIO

Projectvoorbeeld

Vanuit de opleiding ecotechnologie maakt VIVES hogeschool deel uit van het Interreg project Water Resilient Cities (WRC). Daar wordt onderzocht hoe het waterbeheer in steden op een duurzame manier aangepakt kan worden. 

In steden zijn de bestaande drainagesystemen vaak verouderd. Bovendien leidt de klimaatverandering tot steeds fellere regenbuien en meer droogte. Sustainable Urban Drainage Systems (SuDS) kunnen een oplossing bieden. Dat zijn groene technieken en infrastructuren die ontworpen zijn om de natuurlijke drainageprocessen van regenwater na te bootsen. Binnen het project worden er in vijf Europese steden (Brugge, Mechelen, Wimereux, Plymouth, Middelburg) pilootprojecten uitgevoerd waarbij SuDS centraal staan. VIVES monitort de verschillende pilootprojecten binnen het project en stelde een gids op met best practices voor lokale besturen.

Wil je meer te weten komen over de Vlaamse deelname aan andere Europese subsidieprogramma’s? Lees dan hier de volledige monitor.