Stand van zaken Commissieprioriteiten

Europese Green Deal

De Europese Green Deal van december 2019 heeft als doel Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken tegen 2050. Dit terwijl het concurrentievermogen van de Europese industrie wordt versterkt en een rechtvaardige overgang voor de meest getroffen regio’s en werkenden wordt vooropgesteld. In juni 2021 werd daarvoor de klimaatwet aangenomen, die deze doelstellingen wettelijk bindend maakt. Een mijlpaal voor de implementatie van de Green Deal. Om deze verhoogde ambities te implementeren, stelde de Commissie in juli 2021 het ‘fit for 55’ pakket voor. 

Daarnaast staat het wegwerken van vervuiling en het beschermen van de biodiversiteit centraal in het kader van de Green Deal. De Commissie nam hiervoor een ‘zero pollution’ actieplan, een EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030 en een nieuwe EU-bosstrategie voor 2030 aan. Bovendien stellen ze voor dat Europa wereldleider moet worden in de circulaire economie. Dit resulteerde in het Actieplan Circulaire Economie van maart 2020. Verder omvat de EU Green Deal een ‘van-boer-naar-bord’ strategie, een renovatiegolf voor de bouwsector, een voorstel voor een nieuw milieuactieprogramma en een strategie voor duurzame en slimme mobiliteit.

De Europese Green Deal is de topprioriteit voor de huidige von der Leyen Commissie. De Commissie stelde bij aanvang van haar mandaat maar liefst 90 initiatieven voor in dit kader, maar diende er tot nu toe nog maar een derde daarvan (28) in. Hiervan zijn er tot nu toe 15 effectief volledig aangenomen door de Raad en het Europees Parlement. Er is dus nog wat werk voor de boeg.

Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

De digitale transitie vormt, samen met de groene transitie, de focus van de von der Leyen Commissie. Centraal hierbij staan het vorm geven aan de digitale toekomst van Europa, ondersteuning van de industrie en kmo’s en verbetering van de werking van de interne markt.

De Europese Commissie kwam in februari 2020 met een overkoepelende aanpak om vorm te geven aan de digitale toekomst van Europa. Daarnaast stelde de Commissie een Europese strategie voor data op, met o.a. Data Governance Act. Bovendien werden de wet inzake digitale diensten en de wet inzake digitale markten voorgesteld. In maart 2021 nam de Commissie de ‘European way for the digital decade’ aan met de digitale doelstellingen van de EU tegen 2030. Verder werd een ‘AI package’ en een voorstel voor een betrouwbare en beveiligde Europese e-ID aangenomen. Ook in verband met cybersecurity ondernam de Commissie al enkele zaken. Rond het voorstel tot een digitale heffing wordt binnenkort vooruitgang verwacht.

De Commissie actualiseerde de industriële strategie voor Europa om zo industrie en kmo’s te ondersteunen. Deze omvat aanvullende acties voor de aanpak van nieuwe uitdagingen ten gevolge van de corona-crisis, de veranderende mondiale concurrentie-context en de versnelling van de groene en digitale transitie. De Commissie stelde ook regelgeving voor om buitenlandse subsidies te controleren en hun marktverstorende effect tegen te gaan. Dit verbetert de werking van de interne markt.

De Commissie legde bij de start van haar mandaat 73 initiatieven op tafel in dit kader. Daarvan diende ze er al 38 in. Een deel hiervan (13) is reeds volledig aangenomen.

Een economie die werkt voor de mensen

Bij de start van haar mandaat kondigde von der Leyen de focus op een sociale markteconomie aan. Deze prioriteit werd nog eens versterkt door het nemen van aanvullende maatregelen om de gevolgen van de pandemie aan te pakken. Centrale doelstellingen om deze prioriteit na te komen zijn: het ondersteunen van investeringen en financiering voor kmo’s, de verdieping van de economische en monetaire unie, de implementatie van de sociale pijler (met o.a. het actieplan van maart 2021) en de bevordering van gelijkheid en eerlijke belastingheffing.

Bij aanvang plande de Commissie voor deze prioriteit 76 initiatieven. Tot nu toe werden er 49 ingediend, 29 daarvan zijn al aangenomen. Deze prioriteit scoort het hoogste op het vlak van volledig aangenomen initiatieven, hoewel het niet één van de twee hoofdprioriteiten is.

Een sterker Europa in de wereld

President von der Leyen wilde een geopolitieke Commissie leiden. De focus van het buitenlands beleid van de EU ligt op het vergroten van de weerstand van de EU tegen structurele risico’s. Centraal hierbij stonden het reageren op de corona-crisis, het versterken van veiligheid en stabiliteit in Europa en de wereld, het samenwerken met partners wereldwijd en het verdedigen van de rechtsstaat, de mensenrechten en de fundamentele vrijheden.

Bij aanvang van haar mandaat, voorzag de Commissie 54 initiatieven om vorm te geven aan deze prioriteit. Bijna drie vierde (39) van deze initiatieven werden door de Commissie voorgesteld. 22 hiervan zijn reeds aangenomen. 

Bevordering van onze Europese levenswijze

Deze prioriteit bevat een breed scala aan onderwerpen. Ten eerste werd er gewerkt richting een Europese gezondheidsgemeenschap (met o.a. de adoptie van EU digitaal coronacertificaat, een pakket voor de versterking van de gezondheidsbeveiliging en de uitwerking van een Europese ruimte voor gezondheidsgegevens). Ten tweede lag er focus op een Europese onderwijsruimte die klaar is voor het digitale tijdperk (met o.a. de adoptie van een vernieuwd Erasmus+ programma en een update van het ‘Digital Education Plan’). Ten derde nam de Commissie in 2020 ook het nieuwe Europese Migratie- en Asiel pact aan. Ten vierde wil de EU evolueren naar een veiligheidsunie 2.0 (met o.a. een EU veiligheidsunie strategie, een nieuwe anti-terrorisme agenda en een voorstel voor een richtlijn betreffende de veerkracht van kritieke entiteiten).

De Commissie kondigde 68 initiatieven aan in verband met deze doelstelling en diende tot nu toe iets meer dan de helft van die initiatieven (38) in. 14 daarvan zijn al aangenomen.

Een nieuwe impuls voor Europese democratie

In verband met deze prioriteit vallen er drie belangrijke initiatieven te melden. Ten eerste is er de Conferentie over de Toekomst van Europa, als een manier om aan te dringen op een grotere democratische participatie van de EU-burgers. Ten tweede is er de handhaving van de rechtsstaat en andere EU-waarden, waarvoor o.a. het algemeen conditionaliteitsregime aangenomen werd. Ten derde nam de Commissie een Communicatie aan rond betere regelgeving.

Van de 45 initiatieven die de Commissie hiervoor had aangekondigd, zijn er al 25 ingediend. Slechts 8 hiervan zijn echter volledig aangenomen. 

Een volgend gelijkaardig halfjaarlijks rapport met een update van de stand van zaken door het ‘European Parliament Research Service’ wordt verwacht in de lente van 2022. Wij houden jullie op de hoogte!

Bent u er morgen ook graag bij om ook een blik op de toekomst te krijgen? Volg dan ons evenement over de State of the Union.

Het volledige rapport van de European Parliamentary Research Service vindt u hier.