Lokale besturen in Horizon-projecten - Stad Genk toont dat het kan!

Wat betekent dit concreet voor stad Genk?

'Genk zet in het project in op een onderzoeksproject rond de Stiemervallei. De Stiemervallei loopt als een centrale groene blauwe as door Genk en biedt opportuniteiten die passen binnen onze visie om Genk klimaatbestendig te maken: Stad Genk wil van de Stiemervallei terug een blauw-groene levensader doorheen de stad maken: met de herwaardering van de vallei bundelen we het verborgen, gefragmenteerde water en groen samen en transformeren we het tot een leesbare en beleefbare vallei voor wandelaars en fietsers. We vinden het ook belangrijk om de natuurlijke kwaliteiten van de beekvallei in een stedelijke context te (her)waarderen.'

Waarom dan de keuze voor een Europees Horizon project waarin de focus toch vooral op onderzoek en innovatie ligt?

'We hadden in Genk wel een ruimtelijk masterplan, maar deelname aan een onderzoeksproject resulteert nu ook in een nieuw denkkader rond nature based oplossingen. Dit betekent een meervoudige waardecreatie op ecologisch, economisch en sociaal vlak. Genk wil water opnieuw waarderen als een kostbaar goed en zich voorbereiden op de klimaatverandering. De ontwikkeling van de Stiemer biedt kansen om de waterhuishouding van een groot gebied opnieuw te overdenken. 

Als stad ligt onze focus uiteraard op inhoud en concrete aanpak, maar de meerwaarde van een Horizon project is dat de focus vooral op het proces lag net door de samenwerking met academische instellingen. 

Die samenwerking is iets waarin we als stad al langer in investeren. Zo hebben we al een jarenlange samenwerking met VITO (het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek). Dankzij Connecting Nature kwamen we in contact met nog een ruimer netwerk van sterke academische partners. Die brug tussen een lokale overheid en academische partners vonden we belangrijk: aan de ene kant hebben de onderzoekers praktijkgerichte input nodig, aan de andere kant is er ook nood om de vertaalslag te maken van de academische naar de lokale context. Doe je dit laatste niet dan blijf je steken op het abstracte en conceptuele niveau. De grote meerwaarde komt er door proactief te zijn en met de resultaten aan de slag te gaan.'

Niet altijd evident voor een lokaal bestuur om net hierin te investeren en de nodige mensen hiervoor vrij te maken?

'Dat klopt! De juiste strategische capaciteit intern is cruciaal. Je hebt immers iemand nodig die een goed en relevant netwerk uitbouwt en de puzzelstukken legt. Voor dit project was ik hiervoor verantwoordelijk samen met mijn collega Peter Vos. Sinds kort kan de stad hiervoor rekenen op Joost Venken, onze nieuwe expert klimaat en energie.'

Maar hoe begin je daar aan?

'Leg als openbaar bestuur bij de juiste spelers je troeven op tafel legt en speel die uit. Voor Genk is dat: diversiteit en het groene en tegelijk post-industriële karakter van een centrumstad met grootstedelijke uitdagingen. 

Daarnaast moet het ambitieniveau voldoende hoog zijn en moet je continu investeren in je (informele) partnerschappen zodat je die op het goede moment kan verzilveren in sterke en innovatieve coalities.

En verder: je moet strategisch moet denken en inzetten. De verhaallijnen die je intern opbouwt moet je kaderen binnen het Europees beleid en de kansen die zich voordoen op vlak van Europese subsidies.'

Mag ik dan besluiten dat jullie deelname aan Europese projecten een bewuste beleidskeuze is in Genk?

'Genk heeft natuurlijk al een jarenlange ervaring met Europese subsidies. Die ervaring gelinkt aan de hoge ambities van het stadsbestuur, maakt van het zoeken naar extra middelen een evidentie.'

Hoe is jouw persoonlijke ervaring en samenwerking met de Vlaamse/buitenlandse partners?

'Ik zie die internationale samenwerking als een voordeel. Ik vind het heel verruimend om in dat spanningsveld te bewegen tussen verschillende belangen. Je moet ook wel uit je comfort zone kunnen stappen. En kennis van het Engels is een vereiste om mee te functioneren in een internationale context.'

Heb je nog tips die je wil delen met andere lokale besturen die in een Horizon project willen meedraaien?

'In de eerste plaats zijn een juiste mindset, attitude en het stellen van de juiste verwachtingen zeer belangrijk. Besef dat je aan een intensief traject start en zie het als een uitdaging is om in een ruim partnerschap actief te zijn. Bijkomend in een Europees Horizon project is dat je openstaat voor reflectie en onderzoek samen met academische partners. 

Je moet natuurlijk ook vanuit het beleid de tijd én ruimte krijgt om te experimenteren. Genk is op dat vlak altijd al een labo stad geweest.

En verder: Europese projectwerking blijft een administratieve uitdaging. Mijn tip voor kleinere gemeenten: probeer mee te liften met met grotere lokale spelers.'

Tot slot, wat zijn de plannen voor de toekomst?

'Bij stad Genk staan we zeker open voor nieuwe Europese projecten en blijven we hierop intekenen. We kijken vooral naar verduurzaming van onze realisaties en het vormen van goede partnerschappen.'

Oproep: deel jouw ervaringen met Europese fondsen

Wat komt er op een gemeente, provincie of waterschap af wanneer een project met behulp van fondsen uit de EU tot stand komt?

Heb jij ook ervaring met het aanvragen van Europese fondsen en/of de uitvoering van een project met Europese subsidies? Jouw verhaal kan andere lokale overheden inspireren, stimuleren en helpen beter te presteren. Deel je indrukken, zowel positief als negatief, met ons en draag bij aan de doorontwikkeling van onze lokale subsidiegids en dienstverlening daarrond. 

Wat ging goed bij het aanvragen van de subsidies? Waar liepen jullie tegenaan? Hoe hebben jullie je voorbereid? Hoe verliep de uitvoering en afhandeling? Wat zijn tips en aandachtspunten voor anderen die gebruik willen maken van dit fonds? Wij komen graag met u in contact.

Stuur een mail naar subsidieteam@vleva.eu en vermeld daarin in ieder geval:

• een omschrijving van het project/de projecten en de partners in het project;
• uit welk Europees fonds de financiering komt;
• in welke fase het project zich bevindt (in voorbereiding, in uitvoering of al afgesloten);
• een indicatie van uw ervaringen.

We nemen dan contact met je op om te bespreken hoe we aandacht kunnen besteden aan jouw ervaring.

We kijken uit naar jouw reactie en zijn benieuwd – alvast bedankt.