Op 28 februari heeft Commissievoorzitter Juncker het witboek over de toekomst van Europa voorgesteld. Het heet "Witboek over de toekomst van Europa: de wegen naar eenheid voor de EU van 27". Dit is de bijdrage van de Commissie aan de Top van Rome op 25 maart 2017 ter ere van de 60ste verjaardag van de EU (verdrag van Rome). Juncker benadrukte dat eerder dan een verjaardag dit de geboorte van de EU27 zal zijn.
Quo vadis Europa: het witboek schetst vijf scenario's voor een mogelijke Europese Unie in 2025.
Het document is geen exhaustieve lijst en het ene scenario sluit het andere niet uit. De EC wilde een 'diktat' vermijden door slechts een optie voor te stellen.
Scenario 1: de EU zoals die nu is
De EU27 gaat verder met de hervormingsagenda op basis van de politieke richtlijnen die dateren van de start van de Junckercommissie en van de Verklaring van Bratislava die de lidstaten in 2106 ondertekenden. Dat zou in 2025 kunnen betekenen dat Europeanen meestal naar andere lidstaten kunnen reizen zonder controles maar dat trein- en vliegtuigreizigers voor veiligheidscontroles meer tijd vragen.
Scenario 2: EU is louter een interne markt
Dat zou in 2025 kunnen betekenen dat werken in het buitenland moeilijker wordt en de overdracht van pensioenrechten tussen lidstaten niet gegarandeerd. Dat medische kosten in een andere lidstaten veel hoger worden. Of dat Europeanen geen geconnecteerde wagens willen gebruiken omdat de regelgeving voor datagebruik -en opslag in de verschillende lidstaten verschillend is.
Scenario 3: Europa van 2 snelheden
Lidstaten die voor specifieke beleidsdomeinen verder willen gaan dan andere kunnen "coalities van bereidwillige landen" vormen.
Dat zou in 2025 kunnen betekenen dat veiligheidsinformatie door 15 lidstaten wordt uitgewisseld via aan elkaar gekoppelde databanken. Of dat 12 lidstaten een groot arsenaal aan geconnecteerde auto's hebben omdat hun aansprakelijkheidsregels en technische normen hiervoor geharmoniseerd zijn.
Scenario 4: Minder EU maar op een efficiëntere manier
Dat zou in 2025 kunnen betekenen dat een Europese telecomautoriteit bevoegd is voor grensoverschrijdende telecommunicatiediensten, de bescherming van consumenten in mobiele diensten en internet. Of dat er een EU-agentschap voor terrorismebestrijding actief is.
Scenario 5: Meer Europa: meer macht, middelen en bevoegdheden met snellere beslissingsprocedures.
Tegen 2025 zou dat kunnen betekenen dat de subsidiariteit in gevaar komt. Dat Europeanen voor lokale projecten bij Europa moeten aankloppen. Maar het zou ook betekenen dat er in de hele EU geconnecteerde auto's rondrijden omdat de regelgeving in alle EU-lidstaten dezelfde is. Bovendien kan een EU-handhavingsagentschap ervoor zorgen dat alle EU-regelgeving ook wordt nageleefd.
Volgende stappen?
Bespreking op de Top van Rome op 25 maart
Organisatie van een reeks debatten over de toekomst van Europa op basis van dit wibtoek in de lidstaten.
In de loop van de lente publiceerde de Europese Commissie vijf thematische discussienota's uitbrengen over de:
Eind 2016 publiceerde de Vlaamse Regering een eigen visitekst op Europa; deze dient als basis voor verdere stappen en onderhandelingen op Europees niveau.