Lancering Europese spaar- en investeringsunie

Waarom is een spaar- en investeringsunie nodig?

Onze Europese economie heeft dringend nood aan meer investeringen. Dat is de conclusie van zowel het Draghi-rapport over het Europese concurrentievermogen als het Letta-rapport over de interne markt. Ook het EU-Competitiviteitskompas beklemtoonde dat Europa forse investeringen nodig heeft om het hoofd te kunnen bieden aan de huidige uitdagingen, zoals klimaatverandering, snelle technologische verschuivingen en een nieuwe geopolitieke dynamiek. De Europese Commissie wil daarom met haar strategie voor een spaar- en investeringsunie concreet werk maken van een sterker investeringsklimaat binnen Europa.

Volgens de Europese Commissie heeft Europa alles in huis om een sterke economie op te bouwen: een getalenteerde beroepsbevolking, innovatieve bedrijven en een enorm spaarpotentieel van ongeveer 10 biljoen euro aan banktegoeden. Er is dus geen tekort aan geld, wel een tekort aan investeerders. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar burgers meer durven investeren en innovatieve bedrijven ook makkelijker aan financiering en startkapitaal geraken, houden Europeanen vaak hun spaargeld bij. Dit is een gemiste kans, want investeren op kapitaalmarkten zal Europeanen meer rendement geven dan wanneer ze het geld op hun spaarrekening laten staan. Tegelijkertijd hebben Europese bedrijven baat bij nieuw kapitaal. Commissievoorzitter Von der Leyen spreekt hier van een win-winsituatie: “Huishoudens krijgen meer en veiligere kansen om te beleggen op kapitaalmarkten en hun vermogen te laten aangroeien. Tegelijk zullen bedrijven makkelijker toegang krijgen tot kapitaal om te kunnen innoveren, groeien en goede banen te creëren in Europa.”

Hoewel er een grote behoefte is om op Europees niveau te denken over sparen en beleggen, is dit in de praktijk niet eenvoudig. Dit komt doordat lidstaten verschillende kapitaalmarkten hebben, met elk hun eigen regels. Om Europeanen aan te moedigen hun spaargeld te investeren, is het van belang om de gefragmenteerde kapitaal- en bankenmarkt binnen de EU te stroomlijnen. De Commissie wil dus de huidige belemmeringen weghalen, zodat Europees kapitaal makkelijk gebruikt kan worden voor investeringen die de Europese economie versterken. Een geïntegreerde kapitaalmarkt zal lokale markten niet laten verdwijnen, maar juist sterker maken en laten floreren.

Hoe zou een spaar- en investeringsunie eruitzien?

De Commissie identificeerde vier gebieden met beleidsmaatregelen om tot een spaar- en investeringsunie te komen. 

1. Burgers en spaargeld:
   
   Europese burgers dragen momenteel al bij aan de financiering van de economie via bankdeposito’s. Deze zijn veilig en makkelijk toegankelijk, maar hebben een lage rente. Door de spaar- en investeringsunie wil de Commissie ervoor zorgen dat burgers ook de optie hebben om te beleggen op kapitaalmarkten. Dit zou hen een hoger rendement op hun spaargeld opleveren. Om dit te bereiken, wil de Commissie investeren toegankelijker en eenvoudiger maken en de financiële geletterdheid van burgers vergroten. Daarnaast onderzoekt de Commissie hoe kleinschalige investeerders kunnen bijdragen aan overheidsprojecten en de financiering van EU-prioriteiten. Het ReArm Europe plan bijvoorbeeld wijst naar de spaar- en investeringsunie als een potentiële financieringsbron om onze defensiecapaciteiten te versterken.

   Ook de pensioensector speelt een belangrijke rol. De Commissie wil pensioenfondsen inzetten om investeringen te financieren en aanvullende pensioenstelsels ontwikkelen en verbeteren. Zo krijgen burgers meer zekerheid over hun pensioen, terwijl tegelijkertijd de kapitaalmarkten worden versterkt en groei en innovatie worden gestimuleerd.
   
   

2. Investeringen en financiering:
   
   Europa heeft zes keer minder risicokapitaal dan de VS. Risicokapitaal is geld van particulieren en bedrijven dat wordt geïnvesteerd in andere bedrijven om hun groei te ondersteunen en zo winstgevend te worden. Innovatieve bedrijven en start-ups hebben dit kapitaal hard nodig. Hierdoor verhuizen veel Europese, waaronder ook Vlaamse, innovatieve bedrijven naar de Verenigde Staten op zoek naar financiering. Om investeringen in innovatieve bedrijven te ondersteunen en de leenkosten te verlagen, is het cruciaal om nieuwe kapitaalbronnen te zoeken en de toegang tot financiering voor alle bedrijven te verbeteren.

   De Europese Commissie wil dit aanpakken met maatregelen die onder andere het groei- en durfkapitaal versterken, de toegang tot financiering verbeteren en uitstapmogelijkheden voor investeerders vergroten. Dit is noodzakelijk om investeringen in kritieke en innovatieve sectoren te stimuleren en ervoor te zorgen dat het concurrentievermogen van de EU op peil blijft. Zeker in de huidige geopolitieke context kan de EU zich niet veroorloven afhankelijk te blijven van buitenlands kapitaal om haar cruciale bedrijven en sectoren te financieren.
   
   

3. Integratie en schaal:
   
   Om Europese bedrijven makkelijker te laten opschalen en efficiënter binnen de EU te laten werken, wil de Commissie belemmeringen wegnemen op de financiële markten en de interne markt verder voltooien. Volgens de Commissie zijn daarvoor forse inspanningen nodig om wetgevings- en toezichtbarrières op te heffen voor grensoverschrijdende activiteiten van marktinfrastructuren, vermogensbeheer en fondsendistributie. Hierdoor kunnen bedrijven eenvoudiger in meerdere lidstaten tegelijk werken en groeien.
   
   

4. Efficiënt toezicht op de eengemaakte markt:
   
   De Commissie streeft naar een meer geharmoniseerd en efficiënter toezicht op de financiële markten. Dit moet ervoor zorgen dat alle deelnemers aan de financiële markten dezelfde behandeling en kansen krijgen, ongeacht waar zij zich bevinden in de EU. Omdat er grenzen zijn aan het harmoniseren van het toezicht op nationaal niveau, stelt de Commissie voor om bepaalde taken van nationale toezichthouders naar een Europese toezichthouder te verschuiven.
   

Ten slotte moet de bankenunie ook verdiept worden, zodat de integratie en competitiviteit van de EU-bankensector kan verbeterd worden. De Commissie zal de staat van het bankwezen in de interne markt beoordelen en het concurrentievermogen onderzoeken.

Volgende stappen

• Het Europees Parlement en de Raad kunnen nu reageren op dit niet-wetgevend initiatief voor een spaar- en investeringsunie.

• De maatregelen zullen verder worden uitgewerkt in overleg met stakeholders. Hierna zullen er pakketten maatregelen komen voor bepaalde gebieden die het concurrentievermogen in de Europese economie moeten versterken.

• In het tweede kwartaal van 2027 wordt er een tussentijdse evaluatie verwacht.

Lees meer

Communicatie over spaar- en investeringsunie

Persbericht Europese Commissie 

Q&A

Factsheet