08 maart 2023 - door Liese Dewilde
De Europese Commissie zal voor het einde van het jaar een wetgevingsvoorstel indienen tot wijziging van de richtlijn inzake Europese ondernemingsraden uit 2009.
De bestaande richtlijn inzake Europese ondernemingsraden voorziet dat in ondernemingen met een communautaire dimensie of concerns met een communautaire dimensie een Europese ondernemingsraad moet ingesteld worden om werknemers in de betrokken ondernemingen te informeren of raadplegen wanneer er in een andere lidstaat dan die waarin zij werken, beslissingen worden genomen die voor hen gevolgen hebben.
De Commissie kondigt aan een wetgevingsvoorstel te zullen indienen voor een herziening van de bestaande richtlijn, nadat het Europees Parlement op 2 februari een verslag heeft aangenomen om de werking van Europese ondernemingsraden te verbeteren en hun rol te versterken.
De Europese werknemersvakbonden zouden een herziening van de bestaande richtlijn steunen. Europese werkgevers daarentegen zouden zich verzetten tegen de door het Europees Parlement beoogde herziening.
Europese ondernemingsraden zijn organen die de Europese werknemers van een onderneming vertegenwoordigen. Via hen worden de werknemers door het management geïnformeerd en geraadpleegd over de voortgang van het bedrijf en alle belangrijke beslissingen op Europees niveau die van invloed kunnen zijn op hun werkgelegenheid of arbeidsomstandigheden.
Lidstaten moeten in ondernemingen of concerns met ten minste 1000 werknemers in de EU en de andere landen van de Europese Economische Ruimte (Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) voorzien in het recht om Europese ondernemingsraden in te stellen wanneer er in elk van twee lidstaten ten minste 150 werknemers zijn.
De oorspronkelijke EU-richtlijn hierover (94/45/EG) dateert van 1994. Zij werd bij een andere richtlijn (97/74/EG) uitgebreid tot het Verenigd Koninkrijk en bij de toetreding van Bulgarije en Roemenië aangepast bij een derde richtlijn (2006/109/EG).
In 2008 is een politiek akkoord bereikt om de richtlijn te herschikken. Doel was de effectiviteit van de rechten van werknemers op transnationale informatie en raadpleging te waarborgen, het aantal Europese ondernemingsraden uit te breiden en de continue werking van de bestaande ondernemingsraden mogelijk te maken. De nieuwe regels van Richtlijn 2009/38/EG werden van kracht op 6 juni 2011.
De volledige tekst van deze huidige richtlijn ‘Richtlijn 2009/38/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 mei 2009 inzake de instelling van een Europese ondernemingsraad of van een procedure in ondernemingen of concerns met een communautaire dimensie ter informatie en raadpleging van de werknemers (herschikking) (voor de EER relevante tekst)’ kan je hier vinden.
Op 2 februari 2023 steunde het Europees Parlement een verslag van Dennis Radtke (een own-initiative report) om de werking van de Europese ondernemingsraden te verbeteren en hun rol te versterken met 385 stemmen voor, 118 tegen en 99 onthoudingen.
Het Europees Parlement benadrukt in het verslag onder andere de ‘noodzaak om het bewustzijn en de zichtbaarheid van Europese ondernemingsraden en de potentiële voordelen ervan bij werknemers- en managementvertegenwoordigers te vergroten en stimulansen te creëren voor de ontwikkeling, een breder gebruik en een doeltreffende uitvoering ervan’.
Ook moet er volgens de Europarlementsleden tijdig en zinvol overleg plaatsvinden tussen bedrijfsleiding en werknemersvertegenwoordigers over transnationale kwesties die gevolgen hebben voor de banen en arbeidsomstandigheden van de Europese werknemers, zoals herstructureringsplannen.
Het verslag vraagt ook om doeltreffende, afschrikkende en evenredige sancties voor niet-naleving van de richtlijn, verduidelijking van de reikwijdte van vertrouwelijke informatie en toegang tot de rechter voor Europese ondernemingsraden (die zou volgens de Europese vakbonden in 15 lidstaten voorlopig nog niet mogelijk zijn).
De volledige 'Resolutie van het Europees Parlement van 2 februari 2023 met aanbevelingen aan de Commissie betreffende de herziening van de richtlijn inzake de instelling van een Europese ondernemingsraad (2019/2183(INL)' kan je hier vinden.
De resolutie riep de Europese Commissie onder andere ook op om vóór 31 januari 2024 een herziening van de Europese ondernemingsraad-richtlijn van 2009 voor te stellen.
Op 3 maart 2023 reageerde Europese commissaris voor sociale zaken, Nicolas Schmit, op het rapport in een interview met Euractiv. De commissaris kondigde aan nog voor het einde van het jaar een wetgevingsvoorstel in te zullen dienen tot wijziging van de richtlijn inzake Europese ondernemingsraden uit 2009.
De Commissie moet nu met de Europese sociale partners gaan overleggen.
De Europese werknemersvakbonden zouden deze herziening, steunen. De Europese wergevers menen echter dat een herziening de besluitvorming in ondenremingen zou vertragen. Euroepse werkgevers verzetten zich daarom tegen het voorstel zoals het Europees Parlement het momenteel beoogt.
Voorafgaand aan het wetgevingsvoorstel zullen sociale partners geraadpleegd worden. Zij zouden vooraf tot een onderling akkoord kunnen komen.
