25 mei 2023 - door Frédéric Cabistan
Het voorstel voor een nieuwe natuurherstelwet ligt de jongste weken nogal onder vuur in de Europese instellingen. Ontdek in dit artikel waar deze kritiek precies vandaan komt en wat we in de komende tijd nog kunnen verwachten.
De Europese Volkspartij keurt op een partijdag een resolutie tegen het voorstel voor een nieuwe natuurherstelwet goed
In het Europees Parlement zijn de Parlementsleden verdeeld over de uitwerking van de wet en de invloed ervan op landbouwers.
De Parlementaire landbouw- en visserijcommissies keuren het natuurherstelwetsvoorstel af
In de Raad lopen de besprekingen verder, ter voorbereiding op de volgende milieuraad van 20 juni
Het eerste signaal van enige oppositie tegen de natuurherstelwet kwam vanop het partijcongres begin mei van de Europese Volkspartij (EVP). Met een resolutie stemden de partijleden zowel tegen het voorstel van de natuurherstelwet als tegen het duurzaam gebruik van pesticiden. Als verklaring hiervoor verwijst de partij naar de extra administratieve last en de omzetting van 10% van de Europese landbouwgrond in natuurgrond. De EVP vindt dat een verdere uitbreiding van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voldoende moet zijn om tot een beter milieubeleid te komen, zonder daarom de meeste landbouwers tegen het hoofd te stoten.
Op vraag van de EVP debatteerde het Europees Parlement daarom over deze dossiers tijdens de plenaire zitting van begin mei 2023. Parlementsleden stonden inderdaad stil bij de continue uitdagingen waartegen landbouwers het hoofd moeten bieden maar waren zelf zeer verdeeld over de verdere aanpak van de milieudossiers. Waarbij de EVP tegen de voorgestelde milieuregels is, vinden S&D, The Left en de Europese Groenen dat de wetsvoorstellen nog niet ver genoeg gaan.
Tijdens het debat liet de Raad van de Europese Unie weten dat het in de komende onderhandelingen de gevoeligheden en specifieke omstandigheden van de landbouwsector met de nodige aandacht zal opnemen. De Europese Commissie werd vertegenwoordigd door Mairead McGuiness, Commissaris voor Financiële Diensten, die opriep om de milieudossiers als één geheel te beschouwen en na te denken over de impact op lange termijn. McGuiness verwees naar de voedselveiligheid die in het gedrang zal komen indien Europa nu geen beslissingen zou nemen over het milieubeleid. Tegelijkertijd counterde ze hiermee de kritiek van de EVP dat de nieuwe milieuvoorstellen een negatieve impact hebben op de voedselveiligheid als ze zouden worden aangenomen.
De socialisten en de groenen waarschuwden om het behoud van gronden en landbouwactiviteiten niet te gijzelen voor electoraal gewin. Aan de andere kant van het politiek spectrum onderbouwden de EVP en de conservatieve partijen hun kritiek met het argument dat landbouw en landbouwers niet ten koste moeten gaan voor het milieu en het klimaat.
Deze week stemden in het Europees Parlement de landbouwcommissie en de visserijcommissie hun mening over de natuurherstelwet. Als geassocieerde commissies zijn deze meningen niet doorslaggevend, het is de Parlementaire milieucommissie die zich finaal mag uitspreken over het wetsvoorstel. Toch hebben de resultaten van de bijkomende commissies een impact op de finale stemming in de beveogde milieucommissie omdat oprechte samenwerking van alle betrokken commissies verwacht wordt. Daarom is het nog opvallender dat zowel de landbouw- als visserijcommissie het huidige voorstel verwerpen.
De landbouw- en visserijcommissie hebben wel degelijk hun opinierapport aangenomen zoals opgesteld door respectievelijk rapporteur Sander (EPP, Frankrijk) en Roose (Greens, Frankrijk). In deze opinie zijn echter ook enkele amendementen aangenomen die oproepen tot een volledige verwerping van het voorstel over de natuurherstelwet. In de landbouwcommissie werd de opinie aangenomen met 30 stemmen voor en 16 tegen; in de visserijcommissie met 15 stemmen voor en 13 tegen. Vooral de conservatieve, christen-democraten en liberale fractieleden stemden voor de verwerping van het voorstel. Rapporteur Sander vindt het voorstel voor de natuurherstelwet een "provocatie". De groene rapporteur Roose uitte op haar beurt haar teleurstelling over het voorstel tot verwerping en verwees naar de situatie in bepaalde lidstaten die toe leidde dat enkele Renew-leden het voorstel niet meer steunden.
Alle ogen zijn nu gericht op de stemming van het wetsvoorstel in de bevoegde milieucommissie, die zal plaatsvinden op 15 juni. Indien deze het voorstel niet verwerpt, zal het geagendeerd worden op een volgende plenaire zitting, waarschijnlijk nog voor het zomerreces in juli. Als deze commissie het wetsvoorstel tóch verwerpt, wordt het teruggestuurd naar de Europese Commissie die de natuurherstwelwet moet wijzigen en opnieuw aan het Parlement voorleggen.
Ondanks de mate van kritiek in het Europees Parlement loopt het proces in de Raad door zoals gewoonlijk. In de afgelopen weken hebben de lidstaten het voorstel verder besproken en verdere vooruitgang geboekt. Zo bespraken de lidstaten de uitrol van nationale natuurhersteplannen en het niet-verslechteringsprincipe. De Commissie stelde aanvankelijk voor dat lidstaten binnen 2 jaar na aanname van de natuurherstelwet hun nationale plannen moesten indienen. Dit is nu gewijzigd in een opvolgingstraject met tussentijdse stappen: het eerste plan in 2032 met een strategie voor 2040 en het tweede plan in 2040 met een strategie voor 2050.
Wat betreft het niet-verslechteringsprincipe is er nog wat onenigheid onderling. Sommigen lidstaten gaan akkoord met het Commissievoorstel om dit op alle ecosystemen toe te passen, anderen willen het uitsluitend op Natura-2000-gebieden toepassen.
Daarnaast vroegen lidstaten extra uitstel over de mariene ecosystemen omdat hier nog te weinig expertise en wetenschappelijke info over voorhanden is. Ten slotte willen sommige landen dat de toekomstige verordening compatibel is met de Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED) om zo op een eenvoudigere manier vergunningen af te leveren.
Uiteindelijk zullen alle besproken thema's worden samengevat in het compromisvoorstel dat besproken wordt ter voorbereiding van de volgende Europese Milieuraad op 20 juni 2023. Het Zweeds voorzitterschap wil tijdens deze bijeenkomst van Europese milieuministers een algemeen raadsstandpunt bepalen over de natuurherstelwet.
Zodra de officieel goedgekeurde opinieteksten van zowel de landbouw- als de visserijcommissie zijn gepubliceerd, vind je deze onderaan dit artikel terug.
Lees meer over de slechte staat waarin de Europese natuur zich nu bevindt in een studie van het Europese Milieuagentschap, gepubliceerd op 9 mei.
