IPCC-rapport: meer dan 3 miljard mensen zijn kwetsbaar voor klimaatverandering

Mensheid en ecosystemen in gevaar

Het rapport wijst erop dat de toenemende frequentie en intensiteit van extreme weersomstandigheden leidt tot een cascade van effecten die steeds moeilijker te beheersen zijn en waardoor miljoenen mensen worden blootgesteld aan acute voedsel- en wateronzekerheid, met name in Afrika, Azië, Midden- en Zuid-Amerika, kleine eilanden en het Noordpoolgebied.

Volgens het IPCC heeft de klimaatverandering wijdverspreide negatieve gevolgen gehad en heeft zij geleid tot verliezen en schade aan de natuur en de mens, die verder gaan dan de natuurlijke klimaatvariabiliteit.

VN-secretaris-generaal António Guterres noemt het rapport "een overzicht van menselijk lijden en een vernietigende aanklacht tegen het falen van de leiders om de klimaatverandering aan te pakken".

Meest kwetsbaren onevenredig zwaar getroffen

Het rapport wijst er ook op dat de kwetsbaarheid van ecosystemen en mensen voor klimaatverandering aanzienlijk verschilt tussen en binnen regio's, deels als gevolg van sociaaleconomische verschillen en ongelijkheid. De kwetsbaarste mensen en systemen worden onevenredig zwaar getroffen in alle regio's van de wereld.

Dringende noodzaak van actie om schade te beperken

Het IPCC benadrukt dat, hoewel de toename van weer- en klimaatextremen al "onomkeerbare gevolgen" heeft gehad, er nu moet worden gehandeld om "verlies en schade te beperken".

"Elk verder uitstel van gecoördineerde anticiperende wereldwijde actie op het gebied van aanpassing en mitigatie zal een korte en snel naderende kans missen om een leefbare en duurzame toekomst voor iedereen veilig te stellen", aldus het rapport.

Hoewel de landen die de Overeenkomst van Parijs hebben ondertekend, zich ten doel hebben gesteld de opwarming van de aarde tegen 2100 tot +2°C te beperken en ernaar streven de opwarming tot +1,5°C te beperken, wijst het IPCC erop dat een stijging van 1,5°C op korte termijn (2021-2040) "een onvermijdelijke toename van talrijke klimaatgevaren zou veroorzaken en talrijke risico's voor ecosystemen en mensen met zich mee zou brengen".

Wat de risico's op middellange en lange termijn (2041-2100) betreft, waarschuwt het rapport dat de omvang en het tempo van de klimaatverandering en de daarmee gepaard gaande risico's "sterk afhankelijk zijn van mitigatie- en aanpassingsmaatregelen op korte termijn".

Voor 127 belangrijke risico's die door het IPCC zijn geïdentificeerd, zijn de geraamde effecten op middellange en lange termijn tot verschillende malen groter dan die welke momenteel worden waargenomen.

Indien de opwarming van de aarde in de komende decennia of later tijdelijk de 1,5°C overschrijdt, lopen veel menselijke en natuurlijke systemen dus ernstige extra risico's (waarvan sommige onomkeerbaar) in vergelijking met een opwarming van minder dan 1,5°C.

Aanpassing aan de klimaarverandering

Op het gebied van aanpassing constateert het IPCC vooruitgang bij de planning en uitvoering van maatregelen in alle sectoren en regio's. Het benadrukt wel dat de vooruitgang op het gebied van aanpassing ongelijk verdeeld is en dat er een steeds grotere kloof gaapt tussen wat er wordt gedaan en wat er nodig is om de toenemende risico's het hoofd te bieden.

Het IPCC merkt op dat multisectoriële oplossingen die sociale ongelijkheden aanpakken de haalbaarheid en doeltreffendheid van aanpassing in meerdere sectoren vergroten. Ze benadrukt ook de fundamentele rol van het behoud van biodiversiteit en ecosystemen voor een klimaatbestendige ontwikkeling.

Meer lezen

IPCC-rapport, Climate Chane 2022, Impacts, Adaptation and Vulnerability, Summary for Policymakers (IPCC, 28 /02/2022)

Samenvatting voor beleidsmakers: Climate Chane 2022, Impacts, Adaptation and Vulnerability, Summary for Policymakers (IPCC, 28 /02/2022)