Formeel akkoord over marktverstorende buitenlandse subsidies

30 november 2022 - door Liese Dewilde

Op 28 november 2022 nam de Raad de verordening over buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren formeel aan. 

  • Doel van de verordening is om eerlijke concurrentie te creëren tussen alle bedrijven (Europees of niet) die actief zijn op de interne markt.

  • De Europese Commissie krijgt een belangrijke rol toebedeeld in de uitvoering van de verordening, specifiek in het kader van marktonderzoek en evenwichtstoetsen doen.

  • De verordening is aangenomen door het formeel akkoord van de Raad. De verordening is nu klaar voor bekendmaking in het Publicatieblad van de EU en voor de daaropvolgende inwerkingtreding.

Doel van eerlijke concurrentie op de interne markt

Om de bestaande lacunes in de regelgeving over buitenlandse subsidies op de interne markt aan te pakken, heeft de Europese Commissie op 5 mei 2021 een voorstel ingediend voor een verordening op dit gebied. Op dat moment waren er namelijk wel staatssteunregels van toepassing op door lidstaten toegekende subsidies, maar was er geen EU-instrument om door niet-EU-landen toegekende subsidies te controleren. Doel van de Commissie was daarom om gelijke concurrentie­voorwaarden te creëren voor alle bedrijven die actief zijn op de interne markt en die steun van een EU-lidstaat of een derde land genieten.

Met deze verordening kunnen verstoringen, veroorzaakt door subsidies van derde ofwel niet-EU-landen aan bedrijven die actief zijn op de interne markt van de EU, worden aangepakt. De verordening bevat procedure­regels zodat deze subsidies bij grote concentraties en inschrijvingen in grote openbare aanbestedings­procedures kunnen worden onderzocht. Zo is er weer sprake van eerlijke concurrentie tussen alle bedrijven, Europees of niet, die actief zijn op de interne markt.

Marktonderzoek en evenwichtstoetsen door de Commissie

De tekst bevat regels en procedures voor het onderzoek van buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren en voor het tegengaan van dergelijke verstoringen. Het heeft betrekking op concentraties, overheidsopdrachten en andere marktsituaties.

Een verstoring in de interne markt wordt geacht te bestaan indien een buitenlandse subsidie de concurrentiepositie van een onderneming in de interne markt kan verbeteren, en die buitenlandse subsidie daardoor de concurrentie in de interne markt daadwerkelijk of potentieel ongunstig beïnvloedt. Of sprake is van verstoring in de interne markt of niet, wordt bepaald aan de hand van verschillende indicatoren bepaald in artikel 4 van de verordening.

De Europese Commissie krijgt een belangrijke rol in de uitvoering van de verordening.

In de verordening krijgt de Europese Commissie drie instrumenten om financiële bijdragen van een overheidsinstantie in een derde land te onderzoeken:

  • 2 instrumenten werken op basis van voorafgaande toestemming. De Commissie kan deze instrumenten gebruiken om zich te vergewissen van gelijke concurrentie­voorwaarden voor de grootste concentraties en voor inschrijvingen op de grote overheids­aanbestedingen.

  • 1 algemeen instrument voor marktonderzoek. De Commissie kan met dat instrument marktonderzoek doen naar alle andere marktsituaties en naar kleinere concentraties en aanbestedingen.

Net zoals bij staatssteun kan de Commissie, indien zij vindt dat er sprake is van een mededingingsverstorende buitenlandse subsidie, een afwegingstoets uitvoeren. Daarmee worden de positieve en negatieve effecten van een buitenlandse subsidie beoordeeld. Indien de negatieve effecten zwaarder wegen dan de positieve, mag de Commissie structurele en niet-structurele herstel­maatregelen opleggen, terugbetaling van de buitenlandse subsidie eisen of ingaan op toezeggingen van de betrokken bedrijven om de verstoring te verhelpen.

Volgende stappen

De Raad heeft nu dus het standpunt van het Parlement (waarover ze het eens werden in trilogen) goedgekeurd. De verordening is daarmee aangenomen.

De voorzitter van het Europees Parlement en de raad zullen de tekst nu ondertekenen. De tekst wordt daarop bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie. De verordening treedt 20 dagen na die publicatie in werking.

De volledige tekst van de gloednieuwe verordening vind je hier.