Nieuwe staatssteunregels voor Important Projects of Common European Interest

“Onze staatssteunregels voor belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang stellen de lidstaten en het bedrijfsleven in staat om gezamenlijk te investeren in baanbrekende innovatie en infrastructuur. Zij doen dit wanneer de markt verstek laat gaan omdat de risico's te groot zijn voor één lidstaat of onderneming. En de EU-economie als geheel moet er baat bij hebben. Na een uitgebreid raadplegingsproces hebben wij in onze regels gerichte wijzigingen aangebracht om de openheid van IPCEI's verder te vergroten en de deelname van kleine en middelgrote ondernemingen te vergemakkelijken”, zie Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter belast met mededingingsbeleid.

Important Projects of Common European Interest, of IPCEI’s

IPCEI's zijn door de lidstaten geleide ambitieuze grensoverschrijdende innovatie- en infrastructuurprojecten die een aanzienlijke bijdrage kunnen leveren aan de verwezenlijking van EU-strategieën, waaronder de Europese Green Deal en de digitale strategie, en tegelijkertijd positieve overloopeffecten buiten de deelnemende lidstaten genereren voor de economie en de burgers van de hele EU.

Aangezien IPCEI's uit nationale begrotingen worden gefinancierd, beslissen de lidstaten over de reikwijdte van het project, de selectie van deelnemende bedrijven en over de governance van het project. De overheidssteun van de lidstaten aan de projecten die volgens de EU-regels staatssteun vormt, moet voor toetsing en goedkeuring bij de Commissie worden aangemeld. De Commissie staat klaar om waar nodig de plannen van de lidstaten en het bedrijfsleven te ondersteunen, advies te geven en de inspanningen te coördineren, en zij zal de betrokken projecten snel beoordelen zodra zij zijn aangemeld. Na de formele aanmelding toetst de Commissie de voorgestelde projecten aan de IPCEI-mededeling.

De IPCEI-mededeling bevat criteria aan de hand waarvan de lidstaten transnationale projecten van strategisch belang voor de EU kunnen ondersteunen op grond van artikel 107, lid 3, punt b), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Dit kader heeft tot doel de lidstaten aan te moedigen projecten te ondersteunen die een duidelijke bijdrage leveren aan de strategische doelstellingen van de EU.

Herziening van de IPCEI-mededeling

In 2019 deed de Commissie een evaluatie van toen geldende staatssteunregels voor IPCEI’s in het kader van een geschiktheidscontrole inzake staatssteun. Er werd nadien ook een uitgebreide raadpleging gedaan bij belanghebbenden over de voorgestelde herziene tekst van de Commissie. Aan de hand hiervan nam de Commissie de herziene IPCEI-mededeling aan. De herziene IPCEI-mededeling bevat een aantal gerichte aanpassingen om rekening te houden met de ervaring die is opgedaan met de toepassing van de IPCEI-mededeling van 2014 en om de desbetreffende regels af te stemmen op de huidige prioriteiten van de EU.

De herziene IPCEI-mededeling zal van toepassing zijn met ingang van 1 januari 2022. Deze mededeling bevat de criteria aan de hand waarvan de Commissie de steun beoordeelt van de lidstaten aan grensoverschrijdende IPCEI's die marktfalen verhelpen en baanbrekende innovatie in belangrijke sectoren en technologieën en infrastructuurinvesteringen mogelijk maken, met positieve overloopeffecten voor de EU-economie als geheel.

Inhoud herziene regels

Deze herziene mededeling zorgt onder andere voor een versterking van het Europese en open karakter van belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang. Bij IPCEI’s moeten namelijk gewoonlijk ten minste vier lidstaten betrokken zijn en de opzet ervan moet transparant en inclusief zijn.

De herziene regels streven ook een vereenvoudiging van deelname door kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s) na en een vergroting van de voordelen van deelname. Dit gebeurt aan de hand van specifieke versoepelingen voor de beoordeling van de verenigbaarheid van steun aan kmo’s en door het aanmoedigen van samenwerkingen tussen grote ondernemingen en kmo’s.

De herziene mededeling focust bovendien op de afstemming van de doelstellingen van de projecten op de huidige prioriteiten van de EU. De nieuwe regels vereisen bijvoorbeeld dat lidstaten moeten aantonen dat aangemelde projecten het principe ‘geen ernstige afbreuk doen’ respecteren om de milieustrategieën van de EU te ondersteunen en de groene transitie van de EU te versnellen.  De herziene IPCEI-mededeling verduidelijkt ook de criteria voor de combinatie van EU- en nationale fondsen.

Tegelijkertijd bevestigt de IPCEI-mededeling het vereiste dat IPCEI's aanzienlijke positieve overloopeffecten in de hele EU moeten hebben en worden sterke waarborgen gehandhaafd om ervoor te zorgen dat de steun beperkt blijft tot wat noodzakelijk is en om buitensporige concurrentieverstoringen te voorkomen.

De volledige herziene mededeling van de Commissie vind je hier.