EFRO: Kennis over en implementatie van innovatieve bedrijfsmodellen bij kmo’s verbeteren

Specifieke doelstelling 3 – Kennis over en implementatie van innovatieve bedrijfsmodellen bij kmo’s verbeteren De zoektocht naar een goed business model is een belangrijk onderdeel van het opstartproces. Het business model bepaalt immers hoe een bedrijf waarde creëert en zich toe-eigent en is aldus een belangrijke differentiator van succes (Zott, Amit en Massa, 2011). Uit onderzoek blijkt dat startendebedrijven met een vergelijkbaar marktpotentieel die meer tijd investeren in de zoektocht naar een effectief business model succesvoller zijn dan bedrijven die dit niet doen (Chesbrough en Rosenbloom, 2002).  Bovendien zorgen veranderingen in de bedrijfscontext ervoor dat de huidige, effectieve businessmodellen in de toekomst waarschijnlijk niet meer zullen volstaan om succesvol te zijn. Zo stellen de steeds schaarser wordende grondstoffen bedrijven voor belangrijke uitdagingen op het vlak van sourcing.  Ook veroorzaakt de digitalisering van de wereld radicale veranderingen in de waardeketen. Hieruit volgt dat business model innovatie, ook bij bestaande bedrijven, meer dan ooit cruciaal is om te overleven en/of een competitief voordeel te hebben, zeker in een internationale context. Onder meer via hetopzetten van product-dienstencombinaties kan een materialen- en energiewinst bewerkstelligd worden indien aan een aantal voorwaarden voldaan is, en kan een competitiviteitsvoordeel worden gehaald op het vlak van kostenbesparing en innovatiegedrag (zie ook studie Ovam over product-dienstcombinaties, 2010). Innovatieve bedrijfsmodellen kunnen in belangrijke mate bijdragen tot een betere kennisvalorisatie en het versneld implementeren van onderzoeksresultaten, maar moeten tevens een antwoord zijn op nieuwetendensen zoals bijv. de vraag naar samenwerking/co-creatie of het e-ondernemen. Dit is ook van toepassing voor de (business)opportuniteiten die zich aandienen vanuit de uitdaging van de vergrijzing en de toenemende behoeften inzake zorg. Internationaal onderzoek toont echter aan dat bedrijven moeite hebben met de implementatie van nieuwe business modellen (Chesbrough, 2010). Dit komt niet alleen doordat de configuraties van bedrijfsprocessen en –hulpmiddelen relatief inert zijn maar ook doordat bedrijfsleiders zich niet altijdbewustzijn van het waardepotentieel van nieuwe business modellen. Meer specifiek blijken kmo’s moeilijker in staat om in te pikken op nieuwe trends wegens gebrek aan kennis, tijd en geld. Met deze doelstelling wordt beoogd om ondernemers bewust te maken van het belang van innovatieve bedrijfsmodellen voor bedrijfsprestaties en hen de kennis en vaardigheden bij te brengen om innovatieve bedrijfsmodellen te ontwikkelen en implementeren. Dit betreft zowel startende ondernemers inzicht doen verwerven over het ontwikkelingsproces van bedrijfsmodellen, als reeds opgerichte Vlaamse kmo’s aansporen inzicht te doen krijgen in hun eigen bedrijfsmodel en begeleiden bij de verfijning en/of vernieuwing van hun bedrijfsmodel. Bijkomend wordt binnen deze doelstelling aandacht besteed aan kennisontwikkeling en –verspreiding van de bedrijfsmodellen van de toekomst, zodat kmo’s de opportuniteiten van de globalisering beter kunnen benutten. Hierbij wordt in eerste instantie gedacht aan acties in sectoren zoals de creatieve economie en de industrie. De beoogde verandering is een verhoging van het aantal kmo's dat zich bezighoudt met marketing- of organisatorische innovatie. Het instrument om dit te bereiken is dan de verhoging van de kennis over en de implementatie van innovatieve bedrijfsmodellen. kmo's passen hierbij hun bedrijfsmodel aan zodat dit beter beantwoordt aan de hedendaagse normen op vlak van samenwerking, internationalisering en duurzaamheid. Op het Europese niveau spelen mogelijke acties binnen deze specifieke doelstelling in op het achtste, negende en tiende basisbeginsel van de Small Business Act for Europe, nl ‘bijscholing en alle vormen van innovatie in het mkb bevorderen’, ‘het mkb in staat stellen in te spelen op uitdagingen op milieugebied’, en ‘het mkb steunen en stimuleren om van groeiende markten te profiteren’ en op de uitdagingen geformuleerd naar aanleiding van de SBA Review, nl ‘kmo’s helpen om te gaan met de geglobaliseerde markten’, ‘kmo’s helpen bij te dragen aan een resource-efficiënte economie’. Op die manier dragen deze acties ook bij aan de realisatie van de Europe 2020 strategie. Hierbij zal gemeten worden wat het aandeel van kmo’s is ( binnen het totaal aantal kmo’s ) dat aan marketing- of organisatorische innovatie doet. Een stijging van dit percentage is een indicator voor een toegenomen marketing en organisatorische innovatie binnen Vlaamse kmo’s. Uit de studie van de Rebel Group van juni 2015, rond het ecosysteem voor de culturele en creatieve sectoren, kwam naar voor dat er nog te weinig aandacht is voor creativiteit in sectoren met traditionele business modellen. Het is daarom belangrijk om in te zetten op het stimuleren en faciliteren van de matchmaking tussen ondernemers uit de culturele en creatieve sectoren en de “traditionele sectoren”, zoals bijvoorbeeld textiel, bouw, horeca, retail, voeding, chemie, landbouw. Deze matchmaking moet breed creatief zijn en niet enkel beperkt tot de voor de hand liggende designsector. Mogelijke acties in deze oproep: We denken uitdrukkelijk aan projectvoorstellen die zich richten op een totaalaanpak en dus alle stappen hieronder integreren. Alleen op deze manier kan er voldoende hefboomwerking gecreëerd worden. We verwachten dus gedetailleerde projectvoorstellen die alle onderstaande stappen bevatten:

• Bewustmaken van bedrijven van het belang van de samenwerking met de culturele en creatieve sectoren voor innovatie van bedrijfsmodellen;
• Matchmaking tussen de culturele en creatieve sectoren en de traditionele sectoren door heel concreet mensen met elkaar in contact te brengen via netwerking events of kleinschaligere introducties;
• Begeleiden van de bedrijven bij de samenwerking met de culturele en creatieve sectoren voor de ontwikkeling, verfijning en/of vernieuwing van hun bedrijfsmodel;
• Verspreiden van instrumenten hierrond, zoals een design brief tool, checklist met tips voor samenwerking, … We verwachten dat dit uitsluitend op Vlaams niveau gebeurt.
• Een voorstel van een groeipad naar zelfredzaamheid van het project zodat na afloop van het project de werking binnen het platform kan blijven bestaan.