Op 3 manieren naar een platteland klaar voor de toekomst

1. Een Ruraal Pact

Om alle bestuurslagen en stakeholders te verbinden in de doelstellingen van de visie, kondigde de Europese Commissie in de eerste plaats een ruraal pact aan. Dat pact moet de basis vormen voor een versterkte samenwerking en betrokkenheid van alle actoren: zowel op Europees, nationaal, regionaal als lokaal niveau. De Commissie neemt daarin een faciliterende rol op.

Nationale overheden en stakeholders zullen ideeën kunnen uitwisselen, beste praktijken delen en concrete maatregelen, strategieën en actieplannen bespreken. Dat moet bijdragen tot een sterker, meer verbonden, weerbaarder en welvarender platteland. De nadruk ligt daarbij vooral op structurele transities. Er worden bovendien tien specifieke doelstellingen geformuleerd:

1. Aantrekkelijke ruimtes creëren, ingebed in een harmonieuze territoriale ontwikkeling
2. Een multi-level en locatiegebonden governance-structuur opzetten
3. Veilig, lokaal voedsel en duurzame energie garanderen
4. Dynamische gemeenschappen bouwen waarbij levenskwaliteit voorop staat
5. Inclusieve gemeenschappen opzetten
6. De natuur laten openbloeien, met respect voor de doelstellingen van de Green Deal
7. Digitale innovatie verder ondersteunen
8. Inwoners nog meer ondernemend, innovatief en vaardig maken
9. Diensten (transport, onderwijs, zorg,...) efficiënt, toegankelijk en betaalbaar maken 
10. Meer diverse gemeenschappen creëren

2. Een Ruraal Actieplan

Naast het ruraal pact, kondigde de Commissie ook een ruraal actieplan aan. In dat actieplan zet de Commissie uiteen welke initiatieven zullen bijdragen aan de vier doelstellingen van de visie.

Doelstelling 1: Een sterker platteland

• De Commissie zal een ruraal revitalisatie platform oprichten. Dit platform dient als one stop shop voor informatie over projecten en financieringsmogelijkheden voor rurale gemeenschappen en projecten.
• Onderzoek en innovatie: om rurale gebieden terug aantrekkelijker te maken is er nood aan een sterk innovatief ecosysteem. Een ecosysteem waarbij publieke en private spelers samengebracht worden. Vooral binnen Horizon Europe zal er aandacht zijn voor plattelandsgebonden O&I projecten.
• Ook de netwerken rond LEADER (binnen het GLB) en Smart Villages zullen versterkt worden.

Doelstelling 2: Een verbonden platteland

• Eerst en vooral fysiek verbonden, voornamelijk via duurzame multimodale mobiliteit. Gemeenschappen spelen daarbij zelf een belangrijke rol in het zoeken naar oplossingen, onder meer door lokale initiatieven in de kijker te zetten.
• Daarnaast ook digitaal verbonden. Daarvoor moet er rekening gehouden worden met digitale connectiviteit, technologie, vaardigheden van mensen én beter databeheer om statistieken te vergelijken.

Doelstelling 3: een weerbaar platteland

Om bij te dragen tot een meer weerbaar platteland stelt de Commissie volgende initiatieven voor

• Steun voor rurale gemeenten in energietransitie en de strijd tegen klimaatverandering. Onder meer door grotere betrokkenheid in de Burgemeestersconvenant en de Europese Bauhaus Beweging.
• Koolstofbewuste landbouw om uitstoot te verminderen. Pilootprojecten zullen hiervoor middelen kunnen ontvangen uit het cohesiebeleid, GLB en het Life-programma
• Een EU missie binnen Horizon Europe die uitdagingen rond bodemgezondheid en voedsel moet aanpakken
• Sociale weerbaarheid, en vooral steun van vrouwen staat ook hoog op de agenda. In lijn met de Strategie Gendergelijkheid zal de Commissie steun blijven geven voor het verbeteren van sociale omstandigheden in de lidstaten, ook in rurale gebieden.

Doelstelling 4: een welvarend platteland

Om plattelandsgebieden welvarend te maken wil men de economische activiteiten diversifiëren: minder afhankelijk van landbouw en voedselproductie en meer richting culturele, creatieve en maakindustrie. De korte voedselketen en synergie tussen toerisme en lokale producten staan daarbij centraal. Relevante acties moeten worden ingebed in regionale slimme specialisatie strategieën.

• Daarnaast zal de Commissie verschillende acties ondernemen (bijvoorbeeld in O&I context) om ondernemerschap verder te boosten. Qua financiering kijkt men daarvoor vooral naar Horizon Europe en het Single Market Programme. Het netwerken tussen rurale bedrijven moet dan weer verbeterd worden via de European Enterprise networks.
• Het Europees Actieplan voor Sociale Economie moet dan weer tegemoet komen aan de uitdagingen wat betreft sociale economie en ondernemingen. 

3. Rural Proofing

Tot slot introduceert de Europese Commissie het principe van rural proofing. Rural proofing moet nieuw EU beleid bekijken door een rurale bril. De rurale toetsing moet in kaart brengen hoe rurale jobs en groei potentieel beïnvloed kunnen worden door nieuwe beleidsinitiatieven. Zo kunnen negatieve bijwerkingen snel opgespoord en beperkt worden. De Commissie vraagt ook de lidstaten om dit principe te introduceren op nationaal, regionaal of lokaal niveau.

Bekijk hier de video over de vier doelstellingen van het Ruraal Actieplan.