12 september 2022 - door Ina De Vlieger
De Europese ministers van energie hebben op een buitengewone vergadering (9 september) overeenstemming bereikt over richtsnoeren voor de toekomstige voorstellen van de Europese Commissie om de gevolgen van de snel stijgende energieprijzen voor huishoudens en bedrijven te temperen.
Overeenstemming over een gemeenschappelijke koers voor tijdelijke noodmaatregelen
Energieministers vragen de Europese Commissie om tegen midden september met een krachtig en concreet voorstel te komen
De energieministers laten de deur open voor de vijf door de Commissie overwogen noodmaatregelen.
Foto: Franco Origlia/Getty Images
De samenvatting die aan het eind van de bijeenkomst werd goedgekeurd, bevat weinig extra details ten opzichte van de non-paper van de Commissie die zij aan de lidstaten had voorgelegd.
Maatregelen voor te stellen om de inkomsten van infra-marginale elektriciteitsproducenten met lage productiekosten te beperken (= afromen winsten)
Noodmaatregelen en tijdelijke interventies voor te stellen, waaronder gasprijsplafonds
Een voorstel in te dienen om een gecoördineerde vermindering van de vraag naar elektriciteit in de hele EU aan te moedigen
Een solidariteitsbijdrage van ondernemingen die fossiele brandstoffen gebruiken in te voeren
Noodinstrumenten voor liquiditeit te ontwikkelen.
De samenvatting van het overleg van het Tsjechische voorzitterschap vermeldt de mogelijkheid van een prijsplafond voor alle gasinvoer in de EU, maar er dient verder gewerkt te worden aan de mogelijke invoering van een dergelijke maatregel. De Commissie daarentegen is voorstander van een instrument dat beperkt blijft tot Russisch gas.
Steeds meer lidstaten staan positief tegenover een prijsplafond voor aardgas als noodmaatregel. 15 lidstaten, waaronder België, pleiten voor een algemene bovengrens. Drie pleiten voor een tot Rusland beperkte bovengrens, vijf verzetten zich tegen het idee en zijn neutraal en drie lidstaten vragen om garanties.
Europa moet nagaan hoe we afwijkingen of aankoopmogelijkheden boven de marktprijs kunnen creëren om niet in een situatie terecht te komen waarin we geen vloeibaar aardgas (LNG) kunnen kopen, omdat de prijs op de Aziatische markt uit balans is.
België, Italië en Polen zijn van mening dat een tot Russisch gas beperkt plafond geen verlaging van de gasprijzen mogelijk zou maken en slechts zou bestaan uit een sanctie-instrument tegen Moskou, wat de Commissie erkent.
Wat de mogelijkheid van wetgeving over de beperking van de vraag naar elektriciteit betreft, steunen de lidstaten het idee van een indicatieve in plaats van een bindende doelstelling.
Naar verluidt bestaat er brede overeenstemming over het idee om noodliquiditeitsinstrumenten te ontwerpen om de toegenomen volatiliteit van de termijnmarkten aan te pakken.
De ministers verzoeken de Commissie een verruimd toepassingsgebied van de tijdelijke kaderregeling voor staatssteun, ten minste tot en met 31 december 2023, voor te stellen voor liquiditeitssteunmaatregelen, maatregelen tegen hogere energiekosten en voor steun ter ondersteuning van een versnelde inzet van hernieuwbare energiebronnen en het koolstofvrij maken van de industrie.
Een andere maatregel waarover een consensus bestaat, is de onmiddellijke opschorting van de automatische verhoging van de maximale prijsdrempel voor het evenwicht op de elektriciteitsmarkt. Dit is een maatregel waar het Europees Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER) al aan werkt.
De lidstaten vragen ook dat verder wordt gewerkt aan het gemeenschappelijk platform voor de aankoop van gas om de energievoorziening van de EU tegen betaalbare prijzen veilig te stellen.
Zoals verwacht wijzen verschillende landen op de volatiliteit van het EU-emissiehandelssysteem (ETS) en de verantwoordelijkheid daarvan voor de stijging van de elektriciteitsprijzen.
Het veilen van extra emissierechten uit de marktstabiliteitsreserve (MSR) is een van de mogelijke oplossingen. De Commissie van haar kant zegt dat de discussie over het ETS een zaak is voor de ministers van milieu. Polen roept op tot opschorting van het systeem.
Daarnaast zou het Europees Parlement werk maken van een ontwerpresolutie rond maatregelen op EU-niveau om huishoudens en bedrijven te beschermen tegen de stijgende energieprijzen tijdens de komende winter.
